Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ayıdağ (ukr. Аю-Даг, krımtat. Ayuv Dağ, Аюв Дагъ) — Krımda yerləşən dağ zirvəsi. Dağın hündürlüyü dəniz səviyyəsindən 571 metr (570,80 m) yuxardadı, şimal qərb istiqamətində dağ massivi 2400 metrədək azca uzanır. Ümumi sahəsi təxminən 4 kvadrat kilometrdi. Ayuv Dağ kompleksi dövlət təbiət yasaqlığı sayılır.
| Ayıdağ | |
|---|---|
| ukr. Аю-Даг, krımtat. Ayuv Dağ | |
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Dağ sistemi | Krım dağları |
| Dağ silsiləsi | Krım dağları |
| Mütləq hündürlüyü | 571 m |
| Yerləşməsi | |
| Ölkə |  Ukrayna |
| Region | |
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Geoloji mənşə
Ayu-Daq klassik lakkolitdir, yəni tam formalaşmamış vulkandı. Dağ təxminən 150 milyon il əvvəl yer qabığının sınıq yerlərinə maqmanın daxil olması nəticəsində orta yura geoloji dövründə yaranıb. Bugünə kimi burada 18 mineral aşkar edilmişdir.
Flora və fauna
Flora təmsilçilərindən bunları qeyd etmək olar: palıd ağaclarının növləri (Quercus petraea və Quercus pubescens), adi göyrüş,adi quşarmudu, bereka, adi zoğal, tikanlı qaratikan, həmərsin. Həmçinin, burada relikt bitkiləri də var: arbutus andrachne, hündür və tikanlı ardıc, tikanlı bigəvər və s. Ayuv Dağ qoruğunun bitki aləmində bitkilərin ümümlikdə 577 növü tanınır, onlardan 44-ü Qırmızı kitaba salınmışdır.
Ayuv dağında tülküyə, porsuğa, dələyə, kirpiyə, sincaba, gəmiricilərə və başqalarına rast gəlmək olar. Ayuv Dağda yaşayan 16 heyvan növü Qırmızı kitaba salınıb. 1974-cü ildən Ayuv Dağ sayılır.
Toponimika
Ayuv Dağ kompleksinin adı iki krımtatar sözlərindən ibarətdir: ayuv — ayı və dağ. Ancaq, Krımın görkəmli tədqiqatçılarından Pyotr İvan Keppenanın araşdırmasına görə hələ XIX əsrin başlanğıcında krım tatarları bu dağı Biyuk-Kastel (Böyük Qala) adlandırırdılar, P.İ.Keppenin ehtimalına görə, dağ orta əsrlərdə Aya (yun. Ἁγία - müqəddəs) adını daşıya bilərdi, sonra isə yunan sözü "Aya" krımtatar olan "Ayuv"-a dəyişdi.
Dağın antik dövrdə hansı adı daşıdığı tam məlum deyil. Ayuv Dağ Parfenion və Partenion burunları ilə tez-tez eyniləşdirilir, Bu versiyanın xeyrinə dağın ətəyində yerləşən Partenit qəsəbəsinin adını çəkmək olar. Bir sıra tədqiqatçılar, məsələn, İvan Pavloviç Blaramberq hesab edir ki, antik yazılarda Ayuv Dağ "Kriumetopon" (yun. Qoyun alnı) burunu kimi göstərilib. Lakin, fərziyyələrin hər ikisi mübahisəlidi.
İstinadlar
- Ајыдағ // Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası: [10 ҹилддә]. I ҹилд: А—Балзак. Бакы: Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасынын Баш Редаксијасы. Баш редактор: Ҹ. Б. Гулијев. 1976. С. 194.
- ↑ Ена В. Г. Заповедные ландшафты Крыма, Симферополь: Таврия, 1989, səh. 76 (rus)
- Ена В. Г. Заповедные ландшафты Крыма, Симферополь: Таврия, 1989, səh. 77 (rus)
- Ена В. Г. Заповедные ландшафты Крыма, Симферополь: Таврия, 1989, səh. 78 (rus)
- Кеппен П. И. Крымский сборник, СПБ,1837, səh. 167
- Домбровский О. И. Столбунов А. А., Баранов И. А. Аю-Даг — «святая» гора, Симферополь: Таврия, 1975, səh. 60
- Домбровский О. И. Столбунов А. А., Баранов И. А. Аю-Даг — «святая» гора, Симферополь: Таврия, 1975, səh. 25-26
- Домбровский О. И. Столбунов А. А., Баранов И. А. Аю-Даг — «святая» гора, Симферополь: Таврия, 1975, səh. 34
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ayidag ukr Ayu Dag krimtat Ayuv Dag Ayuv Dag Krimda yerlesen dag zirvesi Dagin hundurluyu deniz seviyyesinden 571 metr 570 80 m yuxardadi simal qerb istiqametinde dag massivi 2400 metredek azca uzanir Umumi sahesi texminen 4 kvadrat kilometrdi Ayuv Dag kompleksi dovlet tebiet yasaqligi sayilir Ayidagukr Ayu Dag krimtat Ayuv DagUmumi melumatlarDag sistemi Krim daglariDag silsilesi Krim daglariMutleq hundurluyu 571 mYerlesmesi44 37 sm e 34 20 s u Olke UkraynaRegion KrimAyidag Vikianbarda elaqeli mediafayllarGeoloji menseAyu Daq klassik lakkolitdir yeni tam formalasmamis vulkandi Dag texminen 150 milyon il evvel yer qabiginin siniq yerlerine maqmanin daxil olmasi neticesinde orta yura geoloji dovrunde yaranib Bugune kimi burada 18 mineral askar edilmisdir Flora ve faunaFlora temsilcilerinden bunlari qeyd etmek olar palid agaclarinin novleri Quercus petraea ve Quercus pubescens adi goyrus adi qusarmudu bereka adi zogal tikanli qaratikan hemersin Hemcinin burada relikt bitkileri de var arbutus andrachne hundur ve tikanli ardic tikanli bigever ve s Ayuv Dag qorugunun bitki aleminde bitkilerin umumlikde 577 novu taninir onlardan 44 u Qirmizi kitaba salinmisdir Ayuv daginda tulkuye porsuga deleye kirpiye sincaba gemiricilere ve basqalarina rast gelmek olar Ayuv Dagda yasayan 16 heyvan novu Qirmizi kitaba salinib 1974 cu ilden Ayuv Dag sayilir ToponimikaAyuv Dag simaldan gorunus Ayuv Dag kompleksinin adi iki krimtatar sozlerinden ibaretdir ayuv ayi ve dag Ancaq Krimin gorkemli tedqiqatcilarindan Pyotr Ivan Keppenanin arasdirmasina gore hele XIX esrin baslangicinda krim tatarlari bu dagi Biyuk Kastel Boyuk Qala adlandirirdilar P I Keppenin ehtimalina gore dag orta esrlerde Aya yun Ἁgia muqeddes adini dasiya bilerdi sonra ise yunan sozu Aya krimtatar olan Ayuv a deyisdi Dagin antik dovrde hansi adi dasidigi tam melum deyil Ayuv Dag Parfenion ve Partenion burunlari ile tez tez eynilesdirilir Bu versiyanin xeyrine dagin eteyinde yerlesen Partenit qesebesinin adini cekmek olar Bir sira tedqiqatcilar meselen Ivan Pavlovic Blaramberq hesab edir ki antik yazilarda Ayuv Dag Kriumetopon yun Qoyun alni burunu kimi gosterilib Lakin ferziyyelerin her ikisi mubahiselidi IstinadlarAјydag Azerbaycan Sovet Ensiklopediyasi 10 ҹilddә I ҹild A Balzak Baky Azәrbaјҹan Sovet Ensiklopediјasynyn Bash Redaksiјasy Bash redaktor Ҹ B Guliјev 1976 S 194 Ena V G Zapovednye landshafty Kryma Simferopol Tavriya 1989 seh 76 rus Ena V G Zapovednye landshafty Kryma Simferopol Tavriya 1989 seh 77 rus Ena V G Zapovednye landshafty Kryma Simferopol Tavriya 1989 seh 78 rus Keppen P I Krymskij sbornik SPB 1837 seh 167 Dombrovskij O I Stolbunov A A Baranov I A Ayu Dag svyataya gora Simferopol Tavriya 1975 seh 60 Dombrovskij O I Stolbunov A A Baranov I A Ayu Dag svyataya gora Simferopol Tavriya 1975 seh 25 26 Dombrovskij O I Stolbunov A A Baranov I A Ayu Dag svyataya gora Simferopol Tavriya 1975 seh 34