fbpx
Wikipedia

Avropa enliqulaqı

September 23, 2021

?
Avropa enliqulağı
Elmi təsnifat
Aləmi: Heyvanlar
Tip: Xordalılar
Sinif: Məməlilər
Dəstə: Yarasalar
Fəsilə: Hamarburunkimilər
Cins: Enliqulaqlılar
Növ: Avropa enliqulağı
Elmi adı
Barbastella barbastellus
Schreber, 1774


Vikinnövlərdə
təsnifat


Vikianbarda
axtar

ÜTMS [1]
NCBI {{{1}}}

Avropa enliqulaqı (lat. Barbastella barbastellus) — Enliqulaqlılar cinsinə aid növ. 32 xromosona malikdir.

Görünüşü

Kiçik və parlaq yarasadır. Çəkisi 6-15 q, uzunluğu 45–58 mm təşkil edir. Quyruğnun uzunluğu 38–52 mm-dir. Qanadlar arasında məsafə 26-31 sm-dir. Bel nahiyəsində rəngi tünddür

Yayılması

Avropada İngiltərədən Qafqaza kimi ərazilərdə, İspaniyada, Mərakeşdə, Litvada, Cənub-qərbi Belarusda, Ukraynanın qərbində və Kiçik Asiyada yayılmışdır. Kiçik və Böyük Qafqazın meşələrində məskunlaşmışdır. Azərbaycanda 15 məntəqə qeydə alınıb, bunların çoxu şimali-qərb və cənubi-şərqdə - d.s. 1500 metrədək hündürlükdə yerləşir. Qafqazın digər ərazilərində 1900 m, Alp dağlarında 1800 m, Priney dağlarının isə 2260 m hündürlüyə malik ərazilərindəki mağaralarında rast gəlinir.

Yaşayış yeri və həyat tərzi

Arid və enli yarpaq meşələrdə daha çox rast gəlinir. Respublikanın əsas ovalıq və dağlıq-meşə landşaftlarında rast gəlir. Oturaq növdür, ağacda yaşayır. Çoxalan dişilər koloniyalar əmələ gətirir. Erkək və çoxalmayan dişilər tək-tək yaşayır və çox nadir halda balaca koloniyalarda qruplaşırlar. Gündüzlər tək yarasalar tiklilərdə, damların tolu altında, divarların yarıqlarında, qapı və pəncərə çərçivələrinin arasında gizlənirlər. Çox böyük koloniya təşkil edə bilmirlər. Balalayan dişi koloniyaları hələ qeydə alınmayıb. Azərbaycanda yaz fəslində boğaz yarasalar qeydə alınmışdır. Avropada çoxalan koloniyalar 10 - 20 (bəzən 100-ə qədər) dişi yarasalardan ibarətdir, çürümüş ağac qabıqlarının arasında, ağac oyuqlarında rast gəlir. Balalayan koloniyalar üçün sığınacaqları tez-tez dəyişmək xarakterikdir, buna görə də, yaşayış yerlərinin seçilməsi zamanı köhnə və çürümüş ağacların sayının çoxluğu böyük əhəmiyyət kəsb edir. Çoxalma prossesi hələ öyrənilməyib. Başqa regionlarda dişi yarasalar iyun-iyul aylarında, 1, bəzən də 2 bala verir. Enliqulaqlar qış fəslini quru, soyuq mağaralarda, süni yeraltı sığınacaqlarda, dərin qaya çatlarında, bəzən də, ağac oyuqlarında keçirir. Qafqazın, Rusiyanın payına düşən ərazisində areal çərçivəsində, Kanyon və Mayskaya mağaralarında iki ən böyük (sayı 7 min və 2 min fərd olmaqla) qış koloniyaları qeydə alınmşdır. Bu koloniyalar xüsusilə zəifdir. Enliqulaq yarasalar yumşaqbədənli həşəratlarla (gecə kəpənəkləri, ağcaqanad və s.) qidalanırlar. Bu yarasalar bitki örtüyünün sərhədləri boyu ərazilərdə, meşə cığırlarının üzərində, bağların, üzümlüklərin və ayrı-ayrı ağac qrupıarının ətrafında ov edirlər. Xeyirli növ sayılır. Əsasən nadir Cücülərlə qidalanırlar.

Sayı

Nadir növdür. Onlar demək olar ki, mağara olan ərazilərdə rast gəlmək olar. Dəqiq sayı məlum deyil. Sayının azalması müşahidə edilir. Bircə Almaniyada son beş ildə artım müşahidə edilir. Hər yerdə az sayda yayılmışdır. Nisbətən daha çox heyvanlara payız aylarında Samur-Dəvəçi ovalığında rast gəlinir. Bu yarasalar yalnız köhnə tikililərdə tapılmışdır, amma ultrasəs dalğaları çoxsaylı köhnə, oyuqlu ağacları olan meşə kənarlarında və meşə talalarında qeydə alınıb.

Məhdudlaşdırıcı amillər

Meşəliklərin qırılması və yaşayış yerlərinin məhdudlaşması, meşə və parklarda köhnə oyuqlu ağacların kəsilməsi nəticəsində yay və tranzit sığınacaqlarının azalması, qışlama dövründə yeraltı sığınacaqlarda bu yarasaların narahat edilməsi əsas məhdudlaşdırıcı amillərdir. Avropa enliqulağı üçün əsas təhlükələr xarakterik yaşayış yerlərinin ərazisinin azalması, sanitariya məqsədilə və odun tədarükü üçün köhnə oyuqlu ağacların kəsilməsi nəticəsində yaşayış yerlərinin öz əhəmiyyətini itirməsidir. Əsas təsirlərdən həm də, sığınacaqlar, miqrasiya və qidalanma yolları ətrafında ətraf mühitə antropogen təsir nəticəsində yaşayış yerlərinin məhv edilməsi, meşə yanğınları, kənd və meşə təsərrüfatında kimyəvi preparatların istifadəsi, bitki örtüyünün antropogen təsirlər nəticəsində dəyişdirilməsi hesab edilir. Bu da yarasaların yaşayış yerlərinin məhv edilməsinə və onların keyfiyyətinin aşağı düşməsinə səbəb olur.

Qorunması

Latviya, Litva, Ukrayna və Rusiyanın qırmızı kitabına daxil edilmişdir. Azərbaycanda bu növlərin yaşama yerləri Bern Konvensiyasına (Əlavə II) əsasən xüsusi mühafizə olunan təbiət ərazilərində qorunur, lakin onların mühafizəsi üçün xüsusi tədbirlər həata keçirilmir. Bununla əlaqədar, yarasaların xüsusi mühafizə olunan təbiət ərazilərində mühafizəsini gücləndirmək, həmçinin meşə və parklarda qorunması üçün tədbirlər görülməlidir. Hər il yarasaların sıx yayıldığı yerlərdə monitorinqlər təşkil edillməlidir.

Mənbə

  • 1. Рахматулина И. К. Рукокрылые Азербайджана (Фауна, Экология, Зоогеография) // Баку, 2005, сс. 86 - 88.
  • 2. AMEA. Zoologiya İnstitutu. Məməlilər. 2015-05-08 at the Wayback Machine
  • 3. Avropa enliqulaqı
  • 4. Belarus Qlrmızı kitabı 2016-03-04 at the Wayback Machine

İstinadlar

  1. Belarus Qırmızı Kitabı[ölü keçid]
  2. Avropa enliqulaqı

September 23, 2021
avropa, enliqulaqı, avropa, enliqulağıelmi, təsnifataləmi, heyvanlartip, xordalılarsinif, məməlilərdəstə, yarasalarfəsilə, hamarburunkimilərcins, enliqulaqlılarnöv, avropa, enliqulağıelmi, adıbarbastella, barbastellus, schreber, 1774vikinnövlərdətəsnifatvikian. Avropa enliqulagiElmi tesnifatAlemi HeyvanlarTip XordalilarSinif MemelilerDeste YarasalarFesile HamarburunkimilerCins EnliqulaqlilarNov Avropa enliqulagiElmi adiBarbastella barbastellus Schreber 1774VikinnovlerdetesnifatVikianbardaaxtarUTMS 1 NCBI 1 Avropa enliqulaqi lat Barbastella barbastellus Enliqulaqlilar cinsine aid nov 32 xromosona malikdir Mundericat 1 Gorunusu 2 Yayilmasi 3 Yasayis yeri ve heyat terzi 4 Sayi 5 Mehdudlasdirici amiller 6 Qorunmasi 7 Menbe 8 IstinadlarGorunusu RedakteKicik ve parlaq yarasadir Cekisi 6 15 q uzunlugu 45 58 mm teskil edir Quyrugnun uzunlugu 38 52 mm dir Qanadlar arasinda mesafe 26 31 sm dir Bel nahiyesinde rengi tunddur 1 Yayilmasi RedakteAvropada Ingiltereden Qafqaza kimi erazilerde Ispaniyada Merakesde Litvada Cenub qerbi Belarusda Ukraynanin qerbinde ve Kicik Asiyada yayilmisdir 2 Kicik ve Boyuk Qafqazin meselerinde meskunlasmisdir Azerbaycanda 15 menteqe qeyde alinib bunlarin coxu simali qerb ve cenubi serqde d s 1500 metredek hundurlukde yerlesir Qafqazin diger erazilerinde 1900 m Alp daglarinda 1800 m Priney daglarinin ise 2260 m hundurluye malik erazilerindeki magaralarinda rast gelinir Yasayis yeri ve heyat terzi RedakteArid ve enli yarpaq meselerde daha cox rast gelinir Respublikanin esas ovaliq ve dagliq mese landsaftlarinda rast gelir Oturaq novdur agacda yasayir Coxalan disiler koloniyalar emele getirir Erkek ve coxalmayan disiler tek tek yasayir ve cox nadir halda balaca koloniyalarda qruplasirlar Gunduzler tek yarasalar tiklilerde damlarin tolu altinda divarlarin yariqlarinda qapi ve pencere cercivelerinin arasinda gizlenirler Cox boyuk koloniya teskil ede bilmirler Balalayan disi koloniyalari hele qeyde alinmayib Azerbaycanda yaz feslinde bogaz yarasalar qeyde alinmisdir Avropada coxalan koloniyalar 10 20 bezen 100 e qeder disi yarasalardan ibaretdir curumus agac qabiqlarinin arasinda agac oyuqlarinda rast gelir Balalayan koloniyalar ucun siginacaqlari tez tez deyismek xarakterikdir buna gore de yasayis yerlerinin secilmesi zamani kohne ve curumus agaclarin sayinin coxlugu boyuk ehemiyyet kesb edir Coxalma prossesi hele oyrenilmeyib Basqa regionlarda disi yarasalar iyun iyul aylarinda 1 bezen de 2 bala verir Enliqulaqlar qis feslini quru soyuq magaralarda suni yeralti siginacaqlarda derin qaya catlarinda bezen de agac oyuqlarinda kecirir Qafqazin Rusiyanin payina dusen erazisinde areal cercivesinde Kanyon ve Mayskaya magaralarinda iki en boyuk sayi 7 min ve 2 min ferd olmaqla qis koloniyalari qeyde alinmsdir Bu koloniyalar xususile zeifdir Enliqulaq yarasalar yumsaqbedenli heseratlarla gece kepenekleri agcaqanad ve s qidalanirlar Bu yarasalar bitki ortuyunun serhedleri boyu erazilerde mese cigirlarinin uzerinde baglarin uzumluklerin ve ayri ayri agac qrupiarinin etrafinda ov edirler Xeyirli nov sayilir Esasen nadir Cuculerle qidalanirlar Sayi RedakteNadir novdur Onlar demek olar ki magara olan erazilerde rast gelmek olar Deqiq sayi melum deyil Sayinin azalmasi musahide edilir Birce Almaniyada son bes ilde artim musahide edilir Her yerde az sayda yayilmisdir Nisbeten daha cox heyvanlara payiz aylarinda Samur Deveci ovaliginda rast gelinir Bu yarasalar yalniz kohne tikililerde tapilmisdir amma ultrases dalgalari coxsayli kohne oyuqlu agaclari olan mese kenarlarinda ve mese talalarinda qeyde alinib Mehdudlasdirici amiller RedakteMeseliklerin qirilmasi ve yasayis yerlerinin mehdudlasmasi mese ve parklarda kohne oyuqlu agaclarin kesilmesi neticesinde yay ve tranzit siginacaqlarinin azalmasi qislama dovrunde yeralti siginacaqlarda bu yarasalarin narahat edilmesi esas mehdudlasdirici amillerdir Avropa enliqulagi ucun esas tehlukeler xarakterik yasayis yerlerinin erazisinin azalmasi sanitariya meqsedile ve odun tedaruku ucun kohne oyuqlu agaclarin kesilmesi neticesinde yasayis yerlerinin oz ehemiyyetini itirmesidir Esas tesirlerden hem de siginacaqlar miqrasiya ve qidalanma yollari etrafinda etraf muhite antropogen tesir neticesinde yasayis yerlerinin mehv edilmesi mese yanginlari kend ve mese teserrufatinda kimyevi preparatlarin istifadesi bitki ortuyunun antropogen tesirler neticesinde deyisdirilmesi hesab edilir Bu da yarasalarin yasayis yerlerinin mehv edilmesine ve onlarin keyfiyyetinin asagi dusmesine sebeb olur Qorunmasi RedakteLatviya Litva Ukrayna ve Rusiyanin qirmizi kitabina daxil edilmisdir Azerbaycanda bu novlerin yasama yerleri Bern Konvensiyasina Elave II esasen xususi muhafize olunan tebiet erazilerinde qorunur lakin onlarin muhafizesi ucun xususi tedbirler heata kecirilmir Bununla elaqedar yarasalarin xususi muhafize olunan tebiet erazilerinde muhafizesini guclendirmek hemcinin mese ve parklarda qorunmasi ucun tedbirler gorulmelidir Her il yarasalarin six yayildigi yerlerde monitorinqler teskil edillmelidir Menbe Redakte1 Rahmatulina I K Rukokrylye Azerbajdzhana Fauna Ekologiya Zoogeografiya Baku 2005 ss 86 88 2 AMEA Zoologiya Institutu Memeliler Arxivlesdirilib 2015 05 08 at the Wayback Machine 3 Avropa enliqulaqi 4 Belarus Qlrmizi kitabi Arxivlesdirilib 2016 03 04 at the Wayback MachineIstinadlar Redakte Belarus Qirmizi Kitabi olu kecid Avropa enliqulaqiMenbe https az wikipedia org w index php title Avropa enliqulaqi amp oldid 6091527, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.