fbpx
Wikipedia

Arxivşünaslıq

Avqust 25, 2021

Arxivşünaslıq — arxiv işinin metodologiya və üsullarını tədqiq etməklə məşğul olan elm.

Arxiv sənədləri

Tarixin ölməz yaddaşı olmaqla keçmiş faktlar və hadisələrin mənbəyidir.Millətin,ölkədə yaşayan müxtəlif xalqların keçmişi kimi unikal dəyərləri qorumaq üçün arxivin yaddaş depoları var.Bu baxımdan arxiv təşkilatlarının və qurumlarının əməkdaşlarının ``Sənədləşmə və arxiv işi`` təlimi istiqamətində ``Rusiyada arxiv tarixi``məsələsi böyük rol oynayır.Bu sahədə çalışan insanlar arxivin xalqın keçmişi,bu günü və sababı üçün nə dərəcədə önəmli olduğunu bilməlidirlər.

Arxivşünaslıq

Arxivşünaslıq digər fənnlərlə sıx bağlı olub əhəmiyyətli bir yer tutur.``Rusiyada dövlətçilik tarixi``,``Rusiyada ictimai qurum tarixi``,``Arxeoqrafiya``,Xronologiya`` və s.fənnlər və tarixi mövzular bura daxildir.Rusiyada arxiv işinin tarixini bilmək bizə ölkədəki arxiv işinin təşkili,onun istiqamətləri,funksiyaları və s.haqqda məlumat verir.Qədim dövrlərdən 19-cu əsrədək Rusiyada arxiv işini öyrənməyimiz üçün bu vacib şərtdir.

Arxiv işini öyrənmək məqsədimizi aşağıdakı kimi də təsnif edə bilərik:

  • Müxtəlif tarixi dövrlərdə arxiv sahəsində biliklərin əldə edilməsi,
  • Arxiv sahəsində yeniliklərin,arxivlərin tərkibi,strukturu və məzmununun öyrənilməsi,
  • Arxivlər,onların səbəbləri və nəticələrinin tarixi bilik kimi yenirən formalaşdırılması,
  • Rusiyada arxiv islahat layihələrinin məzmunu ilə tanışlıq və onların nəticələrinin həyata keçirilməsi,
  • Arxivlər arasındakı əlaqələrin yoxlanışı,dövlət və cəmiyyətlə bağlılığının aşkar edilməsi.
  • Bu sahədə intizamlı şəkildə çalışmaq iki cəhətdən vacibdir:konkret tarixi hadisənin ortaya çıxarılması səbəbləri və arxivlərin yaradılması,inkişafı üçün.
  • Rusiyada arxiv işi

Rusiyada arxiv işinin yaranması

``Arxiv`` anlayışı Rusiyada 18-ci əsrdə yarananadək bu elmi ``xəzinədarlı``, ``vərəqəlik``,``ictimai sahə`` və s.kimi adlandırırmışlar.XIX əsrdə ictimai və tarixi sə-nədlərin kompleksləşdirilmiş təşkili ilə əlaqədar olaraq bu sahəyə maraq artmışdır. Arxiv yunan sözü «аrchaios»dən yaranıb mənası qədim,keçmiş deməkdir.

B.S.İlizarova görə,bu söz ``arxe`` sözündən yaranıb mənası ``mənşəyi və təməl səbəbi olan`` deməkdir.Bu söz yunan sözləri olan ``arheyos`` və ``arheyon`` sözləri ilə sinonimlik təşkil edir.Bu ifadə öz növbəsində yunan və latın sözlərinin sintezindən əmələ gəlmiş,müasir dövrdə isə terminoloji ifadəyə çevrilmişdir.Mənası ``qədim``olan bu söz ``arxeo-logiya``, ``arxeoqrafiya``və ``arxeopteriks``sözlərinin də tərkibini təşkil edir.Latın sözü ``archivum`` isə ``təşkilat sənədlərinin saxlanması`` kimi tərcümə olunur.

Rusiyada ``arxiv`` termini 28 fevral 1720-ci ildə ``General Qaydaları``nəşr olunduğu zamandan etibarən genişmiqyaslı şəkildə istifadə olunmağa başlanmışdır.18-ci əsrdə V.N.Tatişev bu elmi tədqiq edərək belə demişdir:<<Arxiv...Dövlət əhəmiyyətli sənədlərin mühafizə olunması üçün lazım olan ictimai qurumdur..>>

Arxiv sənədlərinin təşkilatı,onların müvafiq qeydiyyatı,saxlanması,istifadəsi üçün müasir qanunvericilikdə bir sıra dəyişikliklər olunmuşdur.

İnqilabdan əvvəl Rusiyada arxiv işinin mərhələləri

İnqilabdan əvvəl Rusiyada dövlət arxivi mövcud olmamışdır.O dövrdə arxiv sənədləri yarandıqları nazirliklərdə,ictimai qurumlarda və s.saxlanılırdı.Ona görə də bəzi kitablarda onları departament tarixi arxivləri adlandırırlar.Lakin,onların bir hissəsində ``dövlət`` sözünə rast gəlinir.(Məsələn,Rusiya imperiyasının Dövlət Arxivi).

İdarə arxivi  – struktur,bölmə,təşkilatlar,arxiv təşkilatları kimi başa düşülür.Dövlət arxivindən fərqli olaraq idarə arxivində həm daimi,həm də müvəqqəti sənədlər mühafizə oluna bilər.İdarə arxivinin əsas məqsədi təşkilat və müəssisələrin,eləcə də vətəndaşların,müəssisə işçilərinin hüquqlarının qorunması və informasiya ilə təmin edilməsidir.

Sənədlər toplusu kimi arxiv şəxsi də ola bilər.Buna misal olaraq şəxsin fəaliyyəti ilə bağlı arxiv,ailə arxivi və s.deyə bilərik

Tarixçilər – İ.L.Mayakovski və A.V.Çernov inqilabdan əvvəlki arxiv işini üç mərhələdə müəyyən etmişlər:

İlkin mərhələ

IX əsrdən XV əsrədək olan dövrü əhatə edir.Bu qədim Rus dövlətini və feodal dövrünü əhatə edir.Bu dövrün səciyyəvi xüsusiyyəti odur ki,həmin dövrdə arxiv sənədləri maddi materiallarla saxlanılırdı.

İkinci mərhələ

İkinci mərhələ XV əsrin sonundan 18-ci əsrin əvvəlinədək olan zaman kəsiyini əhatə edir.Bu mərhələdə isə əsasən Rusiyada dövlətçiliyin inkişafını görməyimiz mümkündür.XV əsrin sonundan sənədlər ayrı-ayrı saxlanılırdı.Müraciətlərdən sonra ilk ictimai qurum yaradılmışdır.Bu hadisə dövlət ilə arxiv qurumu arasındakı sıx bağlılığı dəstəkləmiş oldu.Bir qayda olaraq praktik əhəmiyyətini itirmiş sənədlər cari qeydiyyat olmaqla burada saxlanılırdı.

Üçüncü mərhələ

Üçüncü mərhələ isə 18-ci əsrin əvvəlindən 1917-ci ilə kimi olan dövrü əhatə edir.Bu mərhələdə arxiv artıq müstəqil müəssisələr strukturuna çevrilmişdir.

Bildiyimiz kimi I Pyotrun hakimiyyətə gəlməsi Rusiya üçün olduqca müsbət nəticələrə səbəb olmuşdur.Rusiya tarixində dərin iz qoymuş I Pyotr bütün sahələrdə olduğu kimi arxiv sahəsində də irəliləyiş etmişdir.Bu isə dövlətçiliyin yenidən təşkili ilə əlaqədar idi.Arxivlərin hüquq şöbəsi 1720-ci il ``General Qaydaları``nizamnaməsində müəyyən edilmişdir.Bundan əlavə həmin illərdəki arxiv işi ilə öncəki zamanlarda aparılan arxiv işinin fərqli cəhətləri açıq-aşkar sezilməkdədir.

Həmçinin bax

Arxiv proqramları

Arxiv

Arxivlər

Xarici keçidlər

Arxiv kitablar

Məqalələr

Mənbə

  1. Бухерт В. Г. Московские архивы в 1812–1813 гг. / В. Г. Бухерт // Отеч. архивы. 1996
  2. ↑ Гальцов В. И. Архив Посольского приказа во второй половине XVI – начале XVII в

Avqust 25, 2021
arxivşünaslıq, məqaləni, vikiləşdirmək, lazımdır, lütfən, məqaləni, ümumvikipediya, redaktə, qaydalarına, uyğun, şəkildə, tərtib, edin, arxiv, işinin, metodologiya, üsullarını, tədqiq, etməklə, məşğul, olan, mündəricat, arxiv, sənədləri, rusiyada, arxiv, işini. Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Arxivsunasliq arxiv isinin metodologiya ve usullarini tedqiq etmekle mesgul olan elm Mundericat 1 Arxiv senedleri 2 Arxivsunasliq 3 Rusiyada arxiv isinin yaranmasi 4 Inqilabdan evvel Rusiyada arxiv isinin merheleleri 4 1 Ilkin merhele 4 2 Ikinci merhele 4 3 Ucuncu merhele 5 Hemcinin bax 6 Xarici kecidler 7 MenbeArxiv senedleri RedakteTarixin olmez yaddasi olmaqla kecmis faktlar ve hadiselerin menbeyidir Milletin olkede yasayan muxtelif xalqlarin kecmisi kimi unikal deyerleri qorumaq ucun arxivin yaddas depolari var Bu baximdan arxiv teskilatlarinin ve qurumlarinin emekdaslarinin Senedlesme ve arxiv isi telimi istiqametinde Rusiyada arxiv tarixi meselesi boyuk rol oynayir Bu sahede calisan insanlar arxivin xalqin kecmisi bu gunu ve sababi ucun ne derecede onemli oldugunu bilmelidirler 1 Arxivsunasliq RedakteArxivsunasliq diger fennlerle six bagli olub ehemiyyetli bir yer tutur Rusiyada dovletcilik tarixi Rusiyada ictimai qurum tarixi Arxeoqrafiya Xronologiya ve s fennler ve tarixi movzular bura daxildir Rusiyada arxiv isinin tarixini bilmek bize olkedeki arxiv isinin teskili onun istiqametleri funksiyalari ve s haqqda melumat verir Qedim dovrlerden 19 cu esredek Rusiyada arxiv isini oyrenmeyimiz ucun bu vacib sertdir Arxiv isini oyrenmek meqsedimizi asagidaki kimi de tesnif ede bilerik Muxtelif tarixi dovrlerde arxiv sahesinde biliklerin elde edilmesi Arxiv sahesinde yeniliklerin arxivlerin terkibi strukturu ve mezmununun oyrenilmesi Arxivler onlarin sebebleri ve neticelerinin tarixi bilik kimi yeniren formalasdirilmasi Rusiyada arxiv islahat layihelerinin mezmunu ile tanisliq ve onlarin neticelerinin heyata kecirilmesi Arxivler arasindaki elaqelerin yoxlanisi dovlet ve cemiyyetle bagliliginin askar edilmesi Bu sahede intizamli sekilde calismaq iki cehetden vacibdir konkret tarixi hadisenin ortaya cixarilmasi sebebleri ve arxivlerin yaradilmasi inkisafi ucun Rusiyada arxiv isiRusiyada arxiv isinin yaranmasi Redakte Arxiv anlayisi Rusiyada 18 ci esrde yarananadek bu elmi xezinedarli vereqelik ictimai sahe ve s kimi adlandirirmislar XIX esrde ictimai ve tarixi se nedlerin komplekslesdirilmis teskili ile elaqedar olaraq bu saheye maraq artmisdir Arxiv yunan sozu archaios den yaranib menasi qedim kecmis demekdir B S Ilizarova gore bu soz arxe sozunden yaranib menasi menseyi ve temel sebebi olan demekdir Bu soz yunan sozleri olan arheyos ve arheyon sozleri ile sinonimlik teskil edir Bu ifade oz novbesinde yunan ve latin sozlerinin sintezinden emele gelmis muasir dovrde ise terminoloji ifadeye cevrilmisdir Menasi qedim olan bu soz arxeo logiya arxeoqrafiya ve arxeopteriks sozlerinin de terkibini teskil edir Latin sozu archivum ise teskilat senedlerinin saxlanmasi kimi tercume olunur Rusiyada arxiv termini 28 fevral 1720 ci ilde General Qaydalari nesr olundugu zamandan etibaren genismiqyasli sekilde istifade olunmaga baslanmisdir 18 ci esrde V N Tatisev bu elmi tedqiq ederek bele demisdir lt lt Arxiv Dovlet ehemiyyetli senedlerin muhafize olunmasi ucun lazim olan ictimai qurumdur gt gt Arxiv senedlerinin teskilati onlarin muvafiq qeydiyyati saxlanmasi istifadesi ucun muasir qanunvericilikde bir sira deyisiklikler olunmusdur Inqilabdan evvel Rusiyada arxiv isinin merheleleri RedakteInqilabdan evvel Rusiyada dovlet arxivi movcud olmamisdir O dovrde arxiv senedleri yarandiqlari nazirliklerde ictimai qurumlarda ve s saxlanilirdi Ona gore de bezi kitablarda onlari departament tarixi arxivleri adlandirirlar Lakin onlarin bir hissesinde dovlet sozune rast gelinir Meselen Rusiya imperiyasinin Dovlet Arxivi Idare arxivi struktur bolme teskilatlar arxiv teskilatlari kimi basa dusulur Dovlet arxivinden ferqli olaraq idare arxivinde hem daimi hem de muveqqeti senedler muhafize oluna biler Idare arxivinin esas meqsedi teskilat ve muessiselerin elece de vetendaslarin muessise iscilerinin huquqlarinin qorunmasi ve informasiya ile temin edilmesidir Senedler toplusu kimi arxiv sexsi de ola biler Buna misal olaraq sexsin fealiyyeti ile bagli arxiv aile arxivi ve s deye bilerikTarixciler I L Mayakovski ve A V Cernov inqilabdan evvelki arxiv isini uc merhelede mueyyen etmisler Ilkin merhele Redakte IX esrden XV esredek olan dovru ehate edir Bu qedim Rus dovletini ve feodal dovrunu ehate edir Bu dovrun seciyyevi xususiyyeti odur ki hemin dovrde arxiv senedleri maddi materiallarla saxlanilirdi Ikinci merhele Redakte Ikinci merhele XV esrin sonundan 18 ci esrin evvelinedek olan zaman kesiyini ehate edir Bu merhelede ise esasen Rusiyada dovletciliyin inkisafini gormeyimiz mumkundur XV esrin sonundan senedler ayri ayri saxlanilirdi Muracietlerden sonra ilk ictimai qurum yaradilmisdir Bu hadise dovlet ile arxiv qurumu arasindaki six bagliligi desteklemis oldu Bir qayda olaraq praktik ehemiyyetini itirmis senedler cari qeydiyyat olmaqla burada saxlanilirdi 2 Ucuncu merhele Redakte Ucuncu merhele ise 18 ci esrin evvelinden 1917 ci ile kimi olan dovru ehate edir Bu merhelede arxiv artiq musteqil muessiseler strukturuna cevrilmisdir Bildiyimiz kimi I Pyotrun hakimiyyete gelmesi Rusiya ucun olduqca musbet neticelere sebeb olmusdur Rusiya tarixinde derin iz qoymus I Pyotr butun sahelerde oldugu kimi arxiv sahesinde de irelileyis etmisdir Bu ise dovletciliyin yeniden teskili ile elaqedar idi Arxivlerin huquq sobesi 1720 ci il General Qaydalari nizamnamesinde mueyyen edilmisdir Bundan elave hemin illerdeki arxiv isi ile onceki zamanlarda aparilan arxiv isinin ferqli cehetleri aciq askar sezilmekdedir 2 Hemcinin bax RedakteArxiv proqramlariArxivArxivlerXarici kecidler RedakteArxiv kitablarMeqalelerMenbe Redakte Buhert V G Moskovskie arhivy v 1812 1813 gg V G Buhert Otech arhivy 1996 1 2 Galcov V I Arhiv Posolskogo prikaza vo vtoroj polovine XVI nachale XVII vMenbe https az wikipedia org w index php title Arxivsunasliq amp oldid 4906701, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.