Artemia (lat. Artemia) cinsi Zirehsiz xərçənglər (Anostraca) dəstəsinə və müstəqil Artemiidae fəsiləsinə daxildir. Planktonlar olub əsasən dayaz dəniz və duzlu göl sularında yaşayırlar. Fitoplanktonlarla qidalanırlar. Ən geniş yayılmış növü Artemia salina adlanır.
Təbiətdə iki fərd vastəsi ilə çoxalsalarda bəzən ancaq dişilərdən ibarət koloniyalara belə rast gəlinir. Erkəklərdə dişini saxlamaq məqsədi ilə güçlü ətraflar mövcuddur
Artemiyalara daxil olan növlərin iki variantı vardır. Onlar ya diri doğur ya da yumurta qoyaraq çoxalır. Bu strategiya əsasən onların yaşayış mühiti və genetik xüsusiyyətləri ilə əlaqədardır.. Yumurta qoyarkən mayalanmış yumurta dişinin böyüründə olan kisəciyə düşür oradan isə suya atılır.. Embrion xüsusi örtüklə qorunduğundan isti və soyuğa davamlı olur.
Əhəmiyyəti
Duzlu sularda yaşayan Artemialar son 15 ildə istər ev şəraitində saxlanılan dekorativ balıqların, istərsə də təsərrüfatlarda yetişdiriləcək akvakultura obyektlərinin əvəzsiz təbii yemi hesab olunur. O bir sıra üstünlüklərə malikdir. Onun bədəninin 50%- ni zülal, 28% - ni yağ (əsasən doymamış yağlar) və 10 %- ni kül əmələ gətirən mineral maddələr təşkil edir. Bütün bunlar onu çox dəyərli qida obyekti edir. Hazırda Dünya miqyasında sübut olunmuşdur ki, təsərrüfatlarda yetişdiriləcək akvakultura orqanizmlərinin təbii qidalarla - xüsusilə Artemia ilə bəslənməsi, onların həyatilik qabiliyyətinin yüksəlməsinə, sağlam olmalarına və sürətlə böyümələrinə, normal fizioloji vəziyyətə sahib olmalarına və yüksək keyfiyyətli məhsulların alınmasına səbəb olur. Bununla yanaşı qeyd etmək lazımdır ki, Artemia yumurtaları uzun müddət həyatilik qabiliyyətini saxlayır və buna görə də onlar akvakultura obyektləri üçün potensial yem mənbəyi hesab olunur. Bu qeyri – adi canlı öz şöhrətini yalnız yüksək qida əhəmiyyətinə görə deyil, eyni zamanda çoxalma xüsusiyyətlərinə və ekstremal (yüksək duzluluq və minimal oksigen şəraitində) şəraitdə yaşaya bilmə qabiliyyətinə görə qazanmışdır.
Morfoloji quruluşu
Yetkin fərdlərin ölçüsü adətən 0,8- 1,2 sm - dir. Baş qalxanı olmayan uzun bədənli ibtidai xərçənglərdəndir. Bədəni baş, döş və qarıncıq şöbələrindən ibarətdir. Qarıncıq iki buğumlu quyruqla qurtarır. Başın yanlarında saplaqlar üzərində yerləşmiş iki fasetli gözlər, alnında isə tək nauplial göz yerləşmişdir. Antenul, antenna və gözlər yerləşən başın ön hissəsi, çeynəyici çənələr olan arxa hissədən tikişlə ayrılır. Çeynəyici çənələr zəif inkişaf etmişdir, çənələrdə hiss çıxıntıları yoxdur. Döş 11 buğumdan ibarətdir, hər buğum ikişaxəli, bir çüt yarpaqşəkilli ayaqcıqlarla təchiz olunmuşdur. Onların hamısının quruluşu eyni olub,suda üzməyə və tənəffüsə xidmət edir. Qarınçıq 8 buğumdan ibarət olub, ayaqcıqlardan məhrumdur. Qarıncığın ilk iki seqmenti (buğum) bir –biri ilə birləşmiş halda olub, dişilərdə çıxarıcı kameranı, erkəklərdə isə cütləşmə orqanını daşıiyir (2). Quyruqcuq, üzərində cod tükcükləri olan iki uzun buğumdan ibarətdir. Ayrıcınslidirlər. Bir qayda olaraq erkəklər dişilərdən kiçikdir. Xarici görünüşünə görə erkəkləri dişilərdən çox asannlıqla fərqləndirmək mümkündür, belə ki, erkəklərdə bədənin baş hissəsində qarmaqşəkilli hərəkətli tutucu orqan –antenalar çox güclü inkişaf etmişdir. Dişilər yumurtaçıxarıcı kameraların mövcudluğu ilə fərqlənirlər.
Biolojo və ekoloji xüsusiyyətləri
Artemiya xərçəngiləri suda həll olmuş oksigenlə tənəffüs edirlər, ancaq onlar oksenlə o qədər də tələbkar deyillər. Yaşlı formalar üçün oksigenin suda konsentrasiya həddi çox aşağı olub 1 litrdə 0,5 milliqrama, nauplilər üçün isə bu hədd daha aşağı - litrdə 0,3 milliqrama bərabərdir. Artemiya xərçəngi 2 saata qədər anoerob şəraitdə də yaşaya bilir. Bu xərçəng xloridli, sulfatlı və karbonatlı su hövzələrində məskunlaşır. Həmin su hövzələrinidə isə düzluluq bəzən 300 promilə (‰- 1 litr suda duzun qramlarla miqdarı) çatır. Bəzi belə hiperqalin su hövzələrində Artemia canlılar aləminin yeganə təmsilçisi rolunu oynayır. Artemiya istisevən canlıdır. Onun həyatının aktiv fazası üçün 25- 28 °C temperatur tələb olunur. Temperaturun aşağıya düşməsi ilə əlaqədar olaraq onun həyatı prosesləri zəifləməyə başlayır və 5 °C- dən aşağı temperaturda o, bir qayda olaraq yaşaya bilmir, tələf olur. Artemia xərçəngi yuxarıda qeyd edildiyi kimi o qədər də tələbkar canlı deyil və o, duzlu suda yaşadığı kimi, şirin suda da müəyyən müddət – 10 – 15 günə qədər yaşaya bilir, məhz bu xüsusiyyətinə görə də ondan akvariumda saxlanılan şirin su balıqları üçün keyfiyyətli canlı yem kimi istifadə edilir.
Növləri və arealı
Bu cinsə daxil olan canlılar ilk dəfə 1755-ci ildə İngiltərənin cənubunda qeydə alınmış və təsvir edilmişdir.
Artemia franciscanaKellogg, 1906 — Şimali Amerika, Karib dənizi, Avstraliya, Okeaniya;
Naser A. O. H., Abatzopoulos T. J., Kappas I., van Stappen G., Razavi Rouhani S. M., Sorgeloos P. (2007). Coexistence of sexual and parthenogenetic Artemia populations in lake urmia and neighbouring lagoons. International review of hydrobiology, vol. 92, num. 1, pp. 48-60.
Campos-Ramos R.,Maeda-Martínez A. M., Obregón-Barboza H., Murugan G., Guerrero-Tortolero D. A., Monsalvo-Spencer P. (2003). Mixture of parthenogenetic and zygogenetic brine shrimp Artemia (Branchiopoda: Anostraca) in commercial cyst lots from Great Salt Lake, UT, USA. Journal of experimental marine biology and ecology, vol. 296, is. 2, pp. 243—251.
Большой энциклопедический словарь «Биология». Под ред. Гилярова М. С., М.: Большая Российская энциклопедия, 1998. ISBN 5-85270-252-8
Gajardo G. M., Beardmore J. A. (1989). Ability to switch reproductive mode in Artemia is related to maternal heterozygosity. Marine ecology progress series, vol. 55, pp. 191—195. Текст (ing.)
Догель В. А. Зоология беспозвоночных. 7-е изд., перераб. и доп. М.: Высшая школа, 1981. 606 с.
Əliyev A.R., Tapdıqova K.A. Artemia xərçəngi haqqında nə bilirik? Elm və həyat jurnalı, № 1, CBS nəşriyyatı, Bakı, 2016.,s.76-79.
Mənbə
"Mikroskob altında Artemiyanın yumurtadan çıxma videosu".
Avqust 12, 2021
artemia, cinsi, zirehsiz, xərçənglər, anostraca, dəstəsinə, müstəqil, artemiidae, fəsiləsinə, daxildir, planktonlar, olub, əsasən, dayaz, dəniz, duzlu, göl, sularında, yaşayırlar, fitoplanktonlarla, qidalanırlar, geniş, yayılmış, növü, salina, adlanır, elmi, t. Artemia lat Artemia cinsi Zirehsiz xercengler Anostraca destesine ve musteqil Artemiidae fesilesine daxildir Planktonlar olub esasen dayaz deniz ve duzlu gol sularinda yasayirlar Fitoplanktonlarla qidalanirlar En genis yayilmis novu Artemia salina adlanir ArtemiaArtemiaElmi tesnifatAlemi HeyvanlarYarimalem EumetazoylarBolme IkitereflisimmetriyalilarYarimbolme IlkagizlilarRanqsiz EcdysozoaTip BugumayaqlilarYarimtip XercengkimilerSinif AyaqqelsemelilerDeste Zirehsiz xercenglerFesile ArtemiidlerCins ArtemiaElmi adiArtemia Leach 1819VikinovlerdesistematikaSekilaxtarisiITIS 83690NCBI 6660EOL 42108 Mundericat 1 Coxalmasi ve heyat merheleleri 2 Ehemiyyeti 3 Morfoloji qurulusu 4 Biolojo ve ekoloji xususiyyetleri 5 Novleri ve areali 6 Istinadlar 7 MenbeCoxalmasi ve heyat merheleleri RedakteTebietde iki ferd vastesi ile coxalsalarda bezen ancaq disilerden ibaret koloniyalara bele rast gelinir 1 2 Erkeklerde disini saxlamaq meqsedi ile guclu etraflar movcuddur 3 Artemiyalara daxil olan novlerin iki varianti vardir Onlar ya diri dogur ya da yumurta qoyaraq coxalir Bu strategiya esasen onlarin yasayis muhiti ve genetik xususiyyetleri ile elaqedardir 4 Yumurta qoyarken mayalanmis yumurta disinin boyurunde olan kiseciye dusur oradan ise suya atilir 5 Embrion xususi ortukle qorundugundan isti ve soyuga davamli olur Ehemiyyeti RedakteDuzlu sularda yasayan Artemialar son 15 ilde ister ev seraitinde saxlanilan dekorativ baliqlarin isterse de teserrufatlarda yetisdirilecek akvakultura obyektlerinin evezsiz tebii yemi hesab olunur O bir sira ustunluklere malikdir Onun bedeninin 50 ni zulal 28 ni yag esasen doymamis yaglar ve 10 ni kul emele getiren mineral maddeler teskil edir Butun bunlar onu cox deyerli qida obyekti edir Hazirda Dunya miqyasinda subut olunmusdur ki teserrufatlarda yetisdirilecek akvakultura orqanizmlerinin tebii qidalarla xususile Artemia ile beslenmesi onlarin heyatilik qabiliyyetinin yukselmesine saglam olmalarina ve suretle boyumelerine normal fizioloji veziyyete sahib olmalarina ve yuksek keyfiyyetli mehsullarin alinmasina sebeb olur Bununla yanasi qeyd etmek lazimdir ki Artemia yumurtalari uzun muddet heyatilik qabiliyyetini saxlayir ve buna gore de onlar akvakultura obyektleri ucun potensial yem menbeyi hesab olunur Bu qeyri adi canli oz sohretini yalniz yuksek qida ehemiyyetine gore deyil eyni zamanda coxalma xususiyyetlerine ve ekstremal yuksek duzluluq ve minimal oksigen seraitinde seraitde yasaya bilme qabiliyyetine gore qazanmisdir Morfoloji qurulusu RedakteYetkin ferdlerin olcusu adeten 0 8 1 2 sm dir Bas qalxani olmayan uzun bedenli ibtidai xercenglerdendir Bedeni bas dos ve qarinciq sobelerinden ibaretdir Qarinciq iki bugumlu quyruqla qurtarir Basin yanlarinda saplaqlar uzerinde yerlesmis iki fasetli gozler alninda ise tek nauplial goz yerlesmisdir Antenul antenna ve gozler yerlesen basin on hissesi ceyneyici ceneler olan arxa hisseden tikisle ayrilir Ceyneyici ceneler zeif inkisaf etmisdir cenelerde hiss cixintilari yoxdur Dos 11 bugumdan ibaretdir her bugum ikisaxeli bir cut yarpaqsekilli ayaqciqlarla techiz olunmusdur Onlarin hamisinin qurulusu eyni olub suda uzmeye ve teneffuse xidmet edir Qarinciq 8 bugumdan ibaret olub ayaqciqlardan mehrumdur Qarincigin ilk iki seqmenti bugum bir biri ile birlesmis halda olub disilerde cixarici kamerani erkeklerde ise cutlesme orqanini dasiiyir 2 Quyruqcuq uzerinde cod tukcukleri olan iki uzun bugumdan ibaretdir Ayricinslidirler Bir qayda olaraq erkekler disilerden kicikdir Xarici gorunusune gore erkekleri disilerden cox asannliqla ferqlendirmek mumkundur bele ki erkeklerde bedenin bas hissesinde qarmaqsekilli hereketli tutucu orqan antenalar cox guclu inkisaf etmisdir Disiler yumurtacixarici kameralarin movcudlugu ile ferqlenirler Biolojo ve ekoloji xususiyyetleri RedakteArtemiya xercengileri suda hell olmus oksigenle teneffus edirler ancaq onlar oksenle o qeder de telebkar deyiller Yasli formalar ucun oksigenin suda konsentrasiya heddi cox asagi olub 1 litrde 0 5 milliqrama naupliler ucun ise bu hedd daha asagi litrde 0 3 milliqrama beraberdir Artemiya xercengi 2 saata qeder anoerob seraitde de yasaya bilir Bu xerceng xloridli sulfatli ve karbonatli su hovzelerinde meskunlasir Hemin su hovzelerinide ise duzluluq bezen 300 promile 1 litr suda duzun qramlarla miqdari catir Bezi bele hiperqalin su hovzelerinde Artemia canlilar aleminin yegane temsilcisi rolunu oynayir Artemiya istiseven canlidir Onun heyatinin aktiv fazasi ucun 25 28 C temperatur teleb olunur Temperaturun asagiya dusmesi ile elaqedar olaraq onun heyati prosesleri zeiflemeye baslayir ve 5 C den asagi temperaturda o bir qayda olaraq yasaya bilmir telef olur Artemia xercengi yuxarida qeyd edildiyi kimi o qeder de telebkar canli deyil ve o duzlu suda yasadigi kimi sirin suda da mueyyen muddet 10 15 gune qeder yasaya bilir mehz bu xususiyyetine gore de ondan akvariumda saxlanilan sirin su baliqlari ucun keyfiyyetli canli yem kimi istifade edilir 6 Novleri ve areali RedakteBu cinse daxil olan canlilar ilk defe 1755 ci ilde Ingilterenin cenubunda qeyde alinmis ve tesvir edilmisdir Artemia franciscana Kellogg 1906 Simali Amerika Karib denizi Avstraliya Okeaniya Artemia monica Verrill 1869 Simali Amerika Artemia parthenogenetica Barigozzi 1974 Avropa Asiya Afrika Avstraliya Artemia persimilis Piccinelli et Prosdocimi 1968 Argentina Artemia salina Linnaeus 1758 Avropa Simali Afrika Artemia sinica Yaneng 1989 Merkezi Asiya Cin Artemia tibetiana Zhang et Sorgeloos 1998 Tibet Cin Artemia urmiana Gunther 1900 Iran Urmiya golu Istinadlar Redakte Naser A O H Abatzopoulos T J Kappas I van Stappen G Razavi Rouhani S M Sorgeloos P 2007 Coexistence of sexual and parthenogenetic Artemia populations in lake urmia and neighbouring lagoons International review of hydrobiology vol 92 num 1 pp 48 60 Campos Ramos R Maeda Martinez A M Obregon Barboza H Murugan G Guerrero Tortolero D A Monsalvo Spencer P 2003 Mixture of parthenogenetic and zygogenetic brine shrimp Artemia Branchiopoda Anostraca in commercial cyst lots from Great Salt Lake UT USA Journal of experimental marine biology and ecology vol 296 is 2 pp 243 251 Bolshoj enciklopedicheskij slovar Biologiya Pod red Gilyarova M S M Bolshaya Rossijskaya enciklopediya 1998 ISBN 5 85270 252 8 Gajardo G M Beardmore J A 1989 Ability to switch reproductive mode in Artemia is related to maternal heterozygosity Marine ecology progress series vol 55 pp 191 195 Tekst ing Dogel V A Zoologiya bespozvonochnyh 7 e izd pererab i dop M Vysshaya shkola 1981 606 s Eliyev A R Tapdiqova K A Artemia xercengi haqqinda ne bilirik Elm ve heyat jurnali 1 CBS nesriyyati Baki 2016 s 76 79 Menbe Redakte Mikroskob altinda Artemiyanin yumurtadan cixma videosu Menbe https az wikipedia org w index php title Artemia amp oldid 5327731, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
