Ərazi əsasən düzənlik olsa da, Aral gölünə doğru səthin enişi müşahidə edilir. Səthin hündürlüyü 55–118 m təşkil edir.
Ərazi əsasən qumluq sahələrdən ibarətdir. Burada səthi əsasə yarımkol bitkiləri üstünlük təşkil edir. Qumlar hətta 5–25 m hündürlüyə malik olan təpəçiklər əmələ gətirirlər. Burada bitkilərin kökləri hətta 3-8 metr dərinliyə qədər gedə bilirlər. Ümumi boyunca hövzəsində şoranlıqlar mövcuddur. Takırlar ərazini bütünlüklə örtür. İsti yay ayları takırların çadarlaşması müşahidə edilir. Yağışlar və qar suları yeri isladarkən takır və şoranklıqlar su keçirkəz gil suxuları səbəbindən şoran gölməçələr yaranır.
Ərazisində daimi axara malik çay yoxdur. Çaylar əsasən yağışlar və qar suları ilə qidalanır. Müvəqqəti çaylar bir müddətdən sonra quruyur.
Səhranın bitki örtüyü özündə əsasən ot (Yovşan, Anabasis salsa) və yarımkol (Tamariks, Cuzqun) bitkiləri üstünlük təşkil edir. Dəvətikanı bitkisi geniş yayılmışdır .
İqlimi
İqlimi təskin kontinentaldır. Mövsümlər arasında kəskin ampletut fərqi vardır. İl ərzində cəmi 120 mm yağıntı düşür.
Qış (noyabrın ortalarındam — martın ortalarına qədər) əsasən dumanlı və buludlu olur. Qışda orta günlük temperatur səhərlər −5…—10°s, gecələr isə −20…-25°s təşkil edir (maksimal −42°Cs. Güçlü şaxtalar dekabrdan müşahidə edilir. Yağış əsasən qar şəklində düşür. Qar örtüyü dekabrın ikinci yarısında formalaşır və mart ayının sonuna qədər davam edir. Onun qalınlığı adətən 16 sm (30 sm ola bilir) təşkil edir. Torpağın donması 1,3 metrə qədər müşahidə edilir.
Yaz (martın ortasından — aprelin birinci yarısına qədər) mövsümü havanın temperaturu mövsümün əvvələrində -10°s, ortalarında gündüzlər +8 °s +25 °s, gecələr isə -1°s təşkil edir. Yağış əsasən yağış şəklində düşsədə bəzən qar müşahidə edilir.
Yay (may — sentyabrın ortaları) isti quru və buludsuz hava xarakterikdir. Havanın temperaturu gündüz gün +30; +35 °s (max +43 °s), gecə isə + 18 °s olur. Yayda tez-tez qum və toz fırtınaları müşahidə edlir.
Payız (sentyabrın ortalarından - noyabr ortalarına) əvvəlləri quru və isti sonra buludlu və sərin keçir. Havanın temperaturu gündüz +5; + 25 °s, gecə -5, + 5 °s olur. Noyabrda yağıntılar yağış (çiskin) bəzi halarda isə sulu qar şəklində düşür.
Yaz və yayda əsasən qərb və şimal-qərb, payız və qışda isə şərq və şimal-şərq küləkləri əsir. Küləklərin sürəti 3–7 m/s təşkil edir. İlik 45 günü qum fırtınaları müşahidə edilir. İlin 54 gün yağış, 26 gün duman, 10 gün çovğun, 12 gün fırtına müşahidə edilir.
Əhəmiyyəti
Qrunt sularının səthə yaxınlığı səbəbindən heyvanların su ilə təminatında çətinlik yaranmır. Qazılan quyular vastəsi ilə içməli suya olan təlabat ödənilir. Surarın səthə yazınlığı səbəbindən heyvanları ota olan təlabatı il boyu odənilə bilir. Qoyunçuluq və dəvəçilik inkişaf etmişdir.
İstinadlar
Приаралски Каракум, Посетен на 24. 4. 2013.
«Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 жыл. ISBN 5-89800-123-9
Mənbə
Қазақ энциклопедиясының ресми веб сайты
Oktyabr 15, 2021
aral, qaraqumu, səhrasıqaz, Арал, қарақұмы, səhrasıümumi, məlumatlarsahəsi, yerləşməsi46, ölkə, qazaxıstan, səhrasısəhrası, qumlu, səhra, qazaxıstanın, aral, regionunda, yerləşir, şimal, şərqdən, aral, dənizi, cənubdan, isə, sırdərya, ilə, əhatələnir, mündəric. Aral Qaraqumu 2 Aral Qaraqumu sehrasiqaz Aral karakumyAral Qaraqumu sehrasiUmumi melumatlarSahesi 40 000 1 Yerlesmesi46 48 47 sm e 60 36 55 s u Olke QazaxistanAral Qaraqumu sehrasiAral Qaraqumusehrasi qumlu sehra Qazaxistanin on Aral regionunda yerlesir Simal serqden Aral denizi cenubdan ise Sirderya ile ehatelenir Mundericat 1 Tebieti 2 Iqlimi 3 Ehemiyyeti 4 Istinadlar 5 MenbeTebieti RedakteErazi esasen duzenlik olsa da Aral golune dogru sethin enisi musahide edilir Sethin hundurluyu 55 118 m teskil edir Erazi esasen qumluq sahelerden ibaretdir Burada sethi esase yarimkol bitkileri ustunluk teskil edir Qumlar hetta 5 25 m hundurluye malik olan tepecikler emele getirirler Burada bitkilerin kokleri hetta 3 8 metr derinliye qeder gede bilirler Umumi boyunca hovzesinde soranliqlar movcuddur Takirlar erazini butunlukle ortur Isti yay aylari takirlarin cadarlasmasi musahide edilir Yagislar ve qar sulari yeri isladarken takir ve sorankliqlar su kecirkez gil suxulari sebebinden soran golmeceler yaranir Erazisinde daimi axara malik cay yoxdur Caylar esasen yagislar ve qar sulari ile qidalanir Muveqqeti caylar bir muddetden sonra quruyur Sehranin bitki ortuyu ozunde esasen ot Yovsan Anabasis salsa ve yarimkol Tamariks Cuzqun bitkileri ustunluk teskil edir Devetikani bitkisi genis yayilmisdir Iqlimi RedakteIqlimi teskin kontinentaldir Movsumler arasinda keskin ampletut ferqi vardir Il erzinde cemi 120 mm yaginti dusur Qis noyabrin ortalarindam martin ortalarina qeder esasen dumanli ve buludlu olur Qisda orta gunluk temperatur seherler 5 10 s geceler ise 20 25 s teskil edir maksimal 42 Cs Guclu saxtalar dekabrdan musahide edilir Yagis esasen qar seklinde dusur Qar ortuyu dekabrin ikinci yarisinda formalasir ve mart ayinin sonuna qeder davam edir Onun qalinligi adeten 16 sm 30 sm ola bilir teskil edir Torpagin donmasi 1 3 metre qeder musahide edilir Yaz martin ortasindan aprelin birinci yarisina qeder movsumu havanin temperaturu movsumun evvelerinde 10 s ortalarinda gunduzler 8 s 25 s geceler ise 1 s teskil edir Yagis esasen yagis seklinde dussede bezen qar musahide edilir Yay may sentyabrin ortalari isti quru ve buludsuz hava xarakterikdir Havanin temperaturu gunduz gun 30 35 s max 43 s gece ise 18 s olur Yayda tez tez qum ve toz firtinalari musahide edlir Payiz sentyabrin ortalarindan noyabr ortalarina evvelleri quru ve isti sonra buludlu ve serin kecir Havanin temperaturu gunduz 5 25 s gece 5 5 s olur Noyabrda yagintilar yagis ciskin bezi halarda ise sulu qar seklinde dusur Yaz ve yayda esasen qerb ve simal qerb payiz ve qisda ise serq ve simal serq kulekleri esir Kuleklerin sureti 3 7 m s teskil edir Ilik 45 gunu qum firtinalari musahide edilir Ilin 54 gun yagis 26 gun duman 10 gun covgun 12 gun firtina musahide edilir Ehemiyyeti RedakteQrunt sularinin sethe yaxinligi sebebinden heyvanlarin su ile teminatinda cetinlik yaranmir Qazilan quyular vastesi ile icmeli suya olan telabat odenilir Surarin sethe yazinligi sebebinden heyvanlari ota olan telabati il boyu odenile bilir Qoyunculuq ve devecilik inkisaf etmisdir Istinadlar Redakte Priaralski Karakum Poseten na 24 4 2013 Қazakstan Ұlttyk encklopediya Bas redaktor Ә Nysanbaev Almaty Қazak enciklopediyasy Bas redakciyasy 1998 zhyl ISBN 5 89800 123 9Menbe RedakteҚazak enciklopediyasynyn resmi veb sajtyMenbe https az wikipedia org w index php title Aral Qaraqumu amp oldid 4837639, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
