Arakanlılar (özlərini rakhayn adlandırırlar) – Myanmanın cənub-qərbində yaşayan, Tibet-Birma qrupuna aid xalq. Myanmalılara yaxındırlar. Monqoloid irqinə mənsub olduqları ehtimal olunur. Ümumi sayları 2 milyondan çoxdur (2000). Əsasən, Myanmada, həmçinin Banqladeşdə, Hindistanda və Çində yaşayırlar. Birma dilinin Arakan şivəsində danışırlar. Dindarların əksəriyyəti buddistdir. Müsəlmanlar, induistlər, xristianlar və ənənəvi etiqadlarını qoruyub saxlayanlar da var.
Arakan hökmdarı Nitiçandranın gümüş sikkəsi (VIII əsr; Britaniya muzeyi). Arakanın əksər dini rəhbərləri hökmdar titilu daşımışdılar. Sikkələrinin bir üzündə günəş və ayın loqotipi, digər üzündə isə srivac təsviri olurdu.
Arakanlıların eramızın əvvəllərində Myammanın şmalından cənub-qərbinə köçdükləri ehtimal olunur. I minilliyin sonundan etibarən arakanlılar arasında islam dini yayılmağa başlamışdır. Arakan hökmdarları islam titullarını qəbul etsələr də, buddist olaraq qalmışdılar.
Arakanlıların yaşadıqları əraziyə monqollar, monlar, bamarlar və portuqaliyalılar dəfələrlə hücum etmişlər. Nəhayət, 1784-cü ildə Konbaunq sülaləsindən olan Birma hökmdarı Bodapayın oğlunun başçılıq etdiyi bamarlar Arakanı işğal edə bildilər. Arakanlılar ərazilərinin işğal edilməsinə qarşı on illərlə vuruşdular. Əvvəl Nqa Txan Dinin, sonra isə Çin Byanın başçılığı altında Hindistanla sərhəd rayonlarında işğala qarşı mübarizənin davam etdirilməsi Britaniya Hindistanı ilə Birma arasında problem yaratdı. Birinci İngiltərə-Birma müharibəsi 1826-cı ildə bamarların məğlubiyyəti ilə başa çatdı, Arakan isə Böyük Britaniyaya verildi. 1852-ci ildə Arakan inzibati ərazi kimi Aşağı Birmaya birləşdirilmişdir. Bu ərazi dini rəhbərlər Ottam və Seyndin başçılığı altında Britaniya idarəçiliyinə qarşı baş vermiş çoxsaylı iğtişaşların mərkəzi idi. İkinci dünya müharibəsi dövründə Arakan yaponlar tərəfindən işğal edilmiş Birmadan muxtariyyət almış, hətta Arakan Hərbi Qüvvələri adlanan öz ordusunu da yaratmışdır. Arakan Hərbi Qüvvələri 1945-ci ilin əvvəllərində Yaponiyaya qarşı vuruşan qüvvələrin tərəfinə keçdi və yaponlara qarşı vuruşdu. Birma İttifaqının 1948-ci ildə müstəqillik əldə etməsindən sonra Arakan Birma İttifaqının bir üzvü oldu.
XX əsrin 40-cı illərinin sonlarında arakanlıların Myanmadan ayrılmaq uğrunda hərəkatı başladı. 70-ci illərin sonlarında müsəlman arakanlılar ilə buddist arakanlılar arasında münaqişənin yaranması və müsəlmanların Myanma hökuməti tərəfindən repressiyaya məruz qalması nəticəsində onlardan 500 mini Banqladeşə qaçmağa məcbur olmuşdur.
Mədəniyyət
Mrauk-U təbiəti mistik görünüşü ilə məşhurdur.
Arakan buddist incəsənətinin ən böyük mərkəzlərindən biri olmuşdur. Budda Mahamuninin təqribən 4 m-lik tunc heykəli rəvayətə görə Buddanın sağlığında naturadan hazırlanmışdır (birmalılar Arakanı zəbt etdikdən sonra heykəl 1784 ildə Birmaya aparılmış, hazırda Mandalay şəhərindədir). Mrayk-U-da Şitaun və Doukan iri məbəd kompleksləri (XV–XVIII əsrlər), Sandovayda qızıl təbəqə ilə örtülmüş Shando, Ando və Nando stupaları (II minilliyin əvvəlləri) və s. dövrümüzədək qalmışdır. Arakanlılarının incəsənətinə hindlilər güclü təsir göstərmişlər.
Charney, Michael W. (1999). 'Where Jambudipa and Islamdom Converged: Religious Change and the Emergence of Buddhist Communalism in Early Modern Arakan, 15th–19th Centuries.' PhD Dissertation, University of Michigan.
Charney, Michael (2005). "Buddhism in Arakan:Theories and Historiography of the Religious Basis of Ethnonyms". "Arakan History Conference" [Bangkok]. Chulalongkorn University. İstifadə tarixi: 10 July 2012.
Leider, Jacques P. (2004). 'Le Royaume d'Arakan, Birmanie. Son histoire politique entre le début du XVe et la fin du XVIIe siècle,' Paris, EFEO.
Loeffner, L. G. (1976). "Historical Phonology of Burmese and Arakanese Finals." Ninth International Conference on Sino-Tibetan Languages and Linguistics, Copenhagen. 22–24 Oct. 1976.
arakanlılar, özlərini, rakhayn, adlandırırlar, myanmanın, cənub, qərbində, yaşayan, tibet, birma, qrupuna, xalq, myanmalılara, yaxındırlar, monqoloid, irqinə, mənsub, olduqları, ehtimal, olunur, ümumi, sayları, milyondan, çoxdur, 2000, əsasən, myanmada, həmçin. Arakanlilar ozlerini rakhayn adlandirirlar Myanmanin cenub qerbinde yasayan Tibet Birma qrupuna aid xalq Myanmalilara yaxindirlar Monqoloid irqine mensub olduqlari ehtimal olunur Umumi saylari 2 milyondan coxdur 2000 Esasen Myanmada hemcinin Banqladesde Hindistanda ve Cinde yasayirlar Birma dilinin Arakan sivesinde danisirlar Dindarlarin ekseriyyeti buddistdir Muselmanlar induistler xristianlar ve enenevi etiqadlarini qoruyub saxlayanlar da var Arakanlilar ရခ င လ မ Umumi sayi3 361 000 2010 Yasadigi eraziler2 346 000207 00050 000Diliarakanca birmancaDiniTheravadaQohum xalqlarMyanmalilar Marmalar Mundericat 1 Tarixi 2 Medeniyyet 3 Edebiyyat 4 Xarici kecidlerTarixi Redakte Arakan hokmdari Niticandranin gumus sikkesi VIII esr Britaniya muzeyi Arakanin ekser dini rehberleri hokmdar titilu dasimisdilar Sikkelerinin bir uzunde gunes ve ayin loqotipi diger uzunde ise srivac tesviri olurdu Arakanlilarin eramizin evvellerinde Myammanin smalindan cenub qerbine kocdukleri ehtimal olunur I minilliyin sonundan etibaren arakanlilar arasinda islam dini yayilmaga baslamisdir Arakan hokmdarlari islam titullarini qebul etseler de buddist olaraq qalmisdilar Arakanlilarin yasadiqlari eraziye monqollar monlar bamarlar ve portuqaliyalilar defelerle hucum etmisler Nehayet 1784 cu ilde Konbaunq sulalesinden olan Birma hokmdari Bodapayin oglunun basciliq etdiyi bamarlar Arakani isgal ede bildiler Arakanlilar erazilerinin isgal edilmesine qarsi on illerle vurusdular Evvel Nqa Txan Dinin sonra ise Cin Byanin basciligi altinda Hindistanla serhed rayonlarinda isgala qarsi mubarizenin davam etdirilmesi Britaniya Hindistani ile Birma arasinda problem yaratdi Birinci Ingiltere Birma muharibesi 1826 ci ilde bamarlarin meglubiyyeti ile basa catdi Arakan ise Boyuk Britaniyaya verildi 1852 ci ilde Arakan inzibati erazi kimi Asagi Birmaya birlesdirilmisdir Bu erazi dini rehberler Ottam ve Seyndin basciligi altinda Britaniya idareciliyine qarsi bas vermis coxsayli igtisaslarin merkezi idi Ikinci dunya muharibesi dovrunde Arakan yaponlar terefinden isgal edilmis Birmadan muxtariyyet almis hetta Arakan Herbi Quvveleri adlanan oz ordusunu da yaratmisdir Arakan Herbi Quvveleri 1945 ci ilin evvellerinde Yaponiyaya qarsi vurusan quvvelerin terefine kecdi ve yaponlara qarsi vurusdu Birma Ittifaqinin 1948 ci ilde musteqillik elde etmesinden sonra Arakan Birma Ittifaqinin bir uzvu oldu XX esrin 40 ci illerinin sonlarinda arakanlilarin Myanmadan ayrilmaq ugrunda herekati basladi 70 ci illerin sonlarinda muselman arakanlilar ile buddist arakanlilar arasinda munaqisenin yaranmasi ve muselmanlarin Myanma hokumeti terefinden repressiyaya meruz qalmasi neticesinde onlardan 500 mini Banqladese qacmaga mecbur olmusdur Medeniyyet Redakte Mrauk U tebieti mistik gorunusu ile meshurdur Arakan buddist incesenetinin en boyuk merkezlerinden biri olmusdur Budda Mahamuninin teqriben 4 m lik tunc heykeli revayete gore Buddanin sagliginda naturadan hazirlanmisdir birmalilar Arakani zebt etdikden sonra heykel 1784 ilde Birmaya aparilmis hazirda Mandalay seherindedir Mrayk U da Sitaun ve Doukan iri mebed kompleksleri XV XVIII esrler Sandovayda qizil tebeqe ile ortulmus Shando Ando ve Nando stupalari II minilliyin evvelleri ve s dovrumuzedek qalmisdir Arakanlilarinin incesenetine hindliler guclu tesir gostermisler Edebiyyat RedakteAzerbaycan Milli Ensiklopediyasi 25 cildde 1 ci cild A Argelander 25 000 nus Baki Azerbaycan Milli Ensiklopediyasi Elmi Merkezi 2009 seh 585 ISBN 978 9952 441 02 4 Charney Michael W 1999 Where Jambudipa and Islamdom Converged Religious Change and the Emergence of Buddhist Communalism in Early Modern Arakan 15th 19th Centuries PhD Dissertation University of Michigan Charney Michael 2005 Buddhism in Arakan Theories and Historiography of the Religious Basis of Ethnonyms Arakan History Conference Bangkok Chulalongkorn University Istifade tarixi 10 July 2012 Leider Jacques P 2004 Le Royaume d Arakan Birmanie Son histoire politique entre le debut du XVe et la fin du XVIIe siecle Paris EFEO Loeffner L G 1976 Historical Phonology of Burmese and Arakanese Finals Ninth International Conference on Sino Tibetan Languages and Linguistics Copenhagen 22 24 Oct 1976 Xarici kecidler RedakteArakancy na 1 dic acdemic ruMenbe https az wikipedia org w index php title Arakanlilar amp oldid 4139368, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
