Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Alqoritmik ticarət, və ya Alqoritmik treydinq (ing. Algorithmic trading) — maliyyə bazarlarında ticarət əməliyyatlarını avtomatlaşdırmaq üçün istifadə olunan bir metod. Bu üsulda, əvvəlcədən təyin edilmiş qaydalara əsaslanan alqoritmlər vasitəsilə ticarət əməliyyatları həyata keçirilir. Alqoritmik ticarət, yüksək sürət və dəqiqliklə ticarət etməyə imkan verir və insanların müdaxiləsini minimuma endirir. Məşhur alqoritmlər çox zaman ingilis dilində (ing. "Percentage of Volume", "Pegged", "VWAP", "TWAP", "Implementation Shortfall", "Target Close") adlanır.
Alqoritmik ticarət qazanc əldə etmək deyil. Məqsəd böyük bir sifarişin yerinə yetirilmə xərclərini (əməliyyat dəyəri) azaltmaq, bazara təsirini minimuma endirmək (bazar təsiri) və uğursuzluq riskini azaltmaqdır.
Avtomatlaşdırılmış ticarət sistemlərindən bəhs edərkən "alqoritmik ticarət" ifadəsi çox vaxt səhvən istifadə olunur. Belə ki, avtomatlaşdırılmış ticarət sistemləri həqiqi qazanc əldə etmək məqsədi üçün istifadə olunur. Ticarət strategiyalarının mürəkkəb riyazi düsturlar və sürətli məlumatların işlənməsinə əsaslandığı "qara qutu ticarəti" botları olaraq da bilinirlər.
Tətbiqi
Alqoritmik ticarət, investisiya bankları, pensiya və pay fondları tərəfindən geniş istifadə olunur. İnstitusional investorlar fəaliyyətlərində böyük həcmli sifarişlərlə işləyirlər və bu səbəbdən belə böyük sifarişləri tamamilə itki riski olmadan bazara yerləşdirə bilməzlər.
Alqoritmik ticarət proqram sistemlərinin meydana çıxmasından əvvəl institusional investorların treyderləri və ya bu cür investorlardan sifariş alan broker ticarətçiləri böyük sifarişləri əl ilə bölməli idilər. Üçüncü tərəf icra şirkətlərinin iri investorların sifarişlərini qəbul etdikləri və öz təcrübələrinə əsaslanaraq icra etdikləri bir sənaye mövcud idi.
2000-ci illərin ortalarında bir treyderin təkbaşına etdiyi bütün hərəkətləri yerinə yetirən alqoritmik mühərriklər yaratmaqla bu gündəlik işi avtomatlaşdırmaq mümkün oldu. Bir treyder üçün bir sifarişin belə bir "mühərrikə" yönləndirilməsi, bir icra alqoritmi seçməsi və yalnız yalnız mürəkkəb sifarişlərin əllə yerinə yetirilməsinə diqqət yetirərək işini izləməsi kifayət idi.
Bir sifarişçi ilə bir broker arasında sifarişin köçürülməsi, bir qayda olaraq, düzəliş protokolu vasitəsilə bir mesaj istifadə edilərək həyata keçirilir. Alqoritmik mühərriklər üçün nəzərdə tutulmuş tətbiqetmələrin ötürülməsi üçün 2004-cü ildə FIXatdl standartı təklif edilmişdir. Bu FIX protokolunun bir hissəsi idi, lakin bu günə qədər bu standart geniş tətbiq olunmamışdır. Mesaj vasitəçinin sifariş idarəetmə sistemində qeydiyyata alınır və avtomatik olaraq brokerin alqoritmik mühərrikinə yönləndirilir. FIX mesajı xüsusi etiketlərdə (ing. custom tags) alqoritm icra parametrlərini ehtiva edir, məsələn: icra başlanğıc və bitmə vaxtı, hədəf icra qiyməti, aktiv / passiv icra, ticarət sessiyalarının açılması və bağlanması hərraclarında iştirak etmə / iştirak etməmə.
Sifariş bazarda yerinə yetirildiyi üçün investor investordan icraya dair düzəliş mesajları alır (Partial Fills) və günün sonunda sifarişin tam yerinə yetirilməsi (Fill) və ya qalan icra olunmayan hissəsinin ləğvi (Cancellation) barədə mesaj alır.
Hər bir broker alqoritmlərini fərqli adlandırarsa bu ən yaxşısını seçmək üçün alqoritmik ticarət xidmətlərini müqayisə etməyi çətinləşdirir. Bununla birlikdə, bütün brokerlər ən ümumi və tanınmış alqoritmləri (TWAP, VWAP, POV) tətbiq etmişlər və tətbiqləri arasındakı fərqlər minimaldır.
Artıq bir müddətdir ki, bəzi birjalarda alqoritm ticarət sistemləri səviyyəsində həyata keçirilir. Bu, ticarətin səmərəliliyini əhəmiyyətli dərəcədə artırır, çünki alqoritmin tətbiqi ardıcıl bir neçə sifarişi daha sürətli yerinə yetirir və ya bunun üçün bir broker xidmətindən istifadə edilərək yalnız bir sifariş vermək kifayət edir.
Alqoritmik strategiyalar
- TWAP alqoritmi (ing. Time Weighted Average Price) - vaxt ölçülmüş orta qiymət — müəyyən bir müddət ərzində sifarişləri ən yaxşı tələb və ya təklif qiymətlərinə müəyyən aralıqlarla yerləşdirərək sifarişin ümumi həcminin vahid şəkildə yerinə yetirilməsini nəzərdə tutur.
- VWAP alqoritmi (Volume Weighted Average Price) - həcm ölçülmüş orta qiymət — müəyyən bir müddət ərzində sifarişlərin ən yaxşı tələb və təklif qiymətlərinə verilməsi, müəyyən bir dövr ərzində sifarişin ümumi həcminin vahid yerinə yetirilməsini nəzərdə tutur, lakin alqoritmin başlanğıcından bəri hesablanan alətin orta ölçülmüş bazar qiymətini aşmamalıdır.
- Aysberq alqoritmi (Iceberg) — ümumi həcmi göstərilən "görünən" məbləğdən çox olmayan kotirovka sifarişləri yerləşdirərək sifarişin ümumi həcminin icrasını nəzərdə tutur. Sifarişlərin qəbulu sifarişin ümumi həcminin tam icrasına qədər davam edir. LSE də daxil olmaqla bəzi birjalarda, aysberq alqoritmi ticarət sisteminin nüvəsi səviyyəsində həyata keçirilir ki, bu da sifarişin adi parametrləri ilə yanaşı "görünən" həcmini göstərməyə imkan verir.
Alqoritmik sistemlərin mübadilə infrastrukturuna təsiri
Birja ticarət infrastrukturuna yük baxımından, sifarişlərlə işləmə bazar prinsipindən istifadə edən alqoritmik sistemlər praktik olaraq risk daşımır, çünki nadir hallarda alətlər üçün saniyədə birdən çox sifariş verirlər, bundan əlavə bu sistemlərin verdiyi hər sifariş bir razılaşmaya gətirib çıxarır.
Əməliyyat təklifi prinsipini istifadə edən alqoritmik sistemlər vəziyyətində mənzərə tamamilə fərqlidir. Birincisi, sifarişlər yenidən düzəldildikdə, bu sistemlər bir alət üçün saniyədə bir neçə sifariş verə bilər, ikincisi, bu sifarişlərin yalnız kiçik bir hissəsi əməliyyatlara gətirib çıxarır (MICEX-in verdiyi məlumata görə, yüksək tezlikli robotların sifarişlərinin 95% -dən çoxu icra edilmədən geri alınır ). Beləliklə, yüksək tezlikli kotirovka ilə mübadilə infrastrukturu maksimum dərəcədə yüklənir və çox vaxt boşdur. Mübadilə infrastrukturunun həddindən artıq yüklənməsi onun fəaliyyətinin dayanıqlığına təsir göstərə bildiyindən birjalar bazar məlumatlarının yayımlanmasının gecikməsi, icazə verilən əməliyyatların sayının məhdudlaşdırılması, sifarişin minimum tətbiq edilməsi, həmçinin tarif siyasəti ilə robotların fəaliyyətinin dayandırılması kimi qoruyucu mexanizmlərdən istifadə edirlər.
İstinadlar
- "Business and finance". The Economist. 2008-06-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-12-17.
- "All Reports". 2016-08-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-12-17.
- "Algorithmic Trading - what is it?". 2016-11-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-11-16.
- The New Financial Industry, Alabama Law Review, available at: http://ssrn.com/abstract=2417988
- Lemke and Lins, "Soft Dollars and Other Trading Activities," §2:30 (Thomson West, 2015-2016 ed.).
- Например, компания Themis Trading Arxivləşdirilib 2017-01-02 at the Wayback Machine
- Примером может служить Брэд Кацуяма (Brad Katsuyama) из книги Майкла Льюиса "", который возглавлял трейдерский отдел в
- Давид Серебренников. Страсти по алготрейдингу. Журнал F&O. № 12 декабрь 2010
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Alqoritmik ticaret ve ya Alqoritmik treydinq ing Algorithmic trading maliyye bazarlarinda ticaret emeliyyatlarini avtomatlasdirmaq ucun istifade olunan bir metod Bu usulda evvelceden teyin edilmis qaydalara esaslanan alqoritmler vasitesile ticaret emeliyyatlari heyata kecirilir Alqoritmik ticaret yuksek suret ve deqiqlikle ticaret etmeye imkan verir ve insanlarin mudaxilesini minimuma endirir Meshur alqoritmler cox zaman ingilis dilinde ing Percentage of Volume Pegged VWAP TWAP Implementation Shortfall Target Close adlanir Alqoritmik ticaret qazanc elde etmek deyil Meqsed boyuk bir sifarisin yerine yetirilme xerclerini emeliyyat deyeri azaltmaq bazara tesirini minimuma endirmek bazar tesiri ve ugursuzluq riskini azaltmaqdir Avtomatlasdirilmis ticaret sistemlerinden behs ederken alqoritmik ticaret ifadesi cox vaxt sehven istifade olunur Bele ki avtomatlasdirilmis ticaret sistemleri heqiqi qazanc elde etmek meqsedi ucun istifade olunur Ticaret strategiyalarinin murekkeb riyazi dusturlar ve suretli melumatlarin islenmesine esaslandigi qara qutu ticareti botlari olaraq da bilinirler TetbiqiAlqoritmik ticaret investisiya banklari pensiya ve pay fondlari terefinden genis istifade olunur Institusional investorlar fealiyyetlerinde boyuk hecmli sifarislerle isleyirler ve bu sebebden bele boyuk sifarisleri tamamile itki riski olmadan bazara yerlesdire bilmezler Alqoritmik ticaret proqram sistemlerinin meydana cixmasindan evvel institusional investorlarin treyderleri ve ya bu cur investorlardan sifaris alan broker ticaretcileri boyuk sifarisleri el ile bolmeli idiler Ucuncu teref icra sirketlerinin iri investorlarin sifarislerini qebul etdikleri ve oz tecrubelerine esaslanaraq icra etdikleri bir senaye movcud idi 2000 ci illerin ortalarinda bir treyderin tekbasina etdiyi butun hereketleri yerine yetiren alqoritmik muherrikler yaratmaqla bu gundelik isi avtomatlasdirmaq mumkun oldu Bir treyder ucun bir sifarisin bele bir muherrike yonlendirilmesi bir icra alqoritmi secmesi ve yalniz yalniz murekkeb sifarislerin elle yerine yetirilmesine diqqet yetirerek isini izlemesi kifayet idi Bir sifarisci ile bir broker arasinda sifarisin kocurulmesi bir qayda olaraq duzelis protokolu vasitesile bir mesaj istifade edilerek heyata kecirilir Alqoritmik muherrikler ucun nezerde tutulmus tetbiqetmelerin oturulmesi ucun 2004 cu ilde FIXatdl standarti teklif edilmisdir Bu FIX protokolunun bir hissesi idi lakin bu gune qeder bu standart genis tetbiq olunmamisdir Mesaj vasitecinin sifaris idareetme sisteminde qeydiyyata alinir ve avtomatik olaraq brokerin alqoritmik muherrikine yonlendirilir FIX mesaji xususi etiketlerde ing custom tags alqoritm icra parametrlerini ehtiva edir meselen icra baslangic ve bitme vaxti hedef icra qiymeti aktiv passiv icra ticaret sessiyalarinin acilmasi ve baglanmasi herraclarinda istirak etme istirak etmeme Sifaris bazarda yerine yetirildiyi ucun investor investordan icraya dair duzelis mesajlari alir Partial Fills ve gunun sonunda sifarisin tam yerine yetirilmesi Fill ve ya qalan icra olunmayan hissesinin legvi Cancellation barede mesaj alir Her bir broker alqoritmlerini ferqli adlandirarsa bu en yaxsisini secmek ucun alqoritmik ticaret xidmetlerini muqayise etmeyi cetinlesdirir Bununla birlikde butun brokerler en umumi ve taninmis alqoritmleri TWAP VWAP POV tetbiq etmisler ve tetbiqleri arasindaki ferqler minimaldir Artiq bir muddetdir ki bezi birjalarda alqoritm ticaret sistemleri seviyyesinde heyata kecirilir Bu ticaretin semereliliyini ehemiyyetli derecede artirir cunki alqoritmin tetbiqi ardicil bir nece sifarisi daha suretli yerine yetirir ve ya bunun ucun bir broker xidmetinden istifade edilerek yalniz bir sifaris vermek kifayet edir Alqoritmik strategiyalarTWAP alqoritmi ing Time Weighted Average Price vaxt olculmus orta qiymet mueyyen bir muddet erzinde sifarisleri en yaxsi teleb ve ya teklif qiymetlerine mueyyen araliqlarla yerlesdirerek sifarisin umumi hecminin vahid sekilde yerine yetirilmesini nezerde tutur VWAP alqoritmi Volume Weighted Average Price hecm olculmus orta qiymet mueyyen bir muddet erzinde sifarislerin en yaxsi teleb ve teklif qiymetlerine verilmesi mueyyen bir dovr erzinde sifarisin umumi hecminin vahid yerine yetirilmesini nezerde tutur lakin alqoritmin baslangicindan beri hesablanan aletin orta olculmus bazar qiymetini asmamalidir Aysberq alqoritmi Iceberg umumi hecmi gosterilen gorunen meblegden cox olmayan kotirovka sifarisleri yerlesdirerek sifarisin umumi hecminin icrasini nezerde tutur Sifarislerin qebulu sifarisin umumi hecminin tam icrasina qeder davam edir LSE de daxil olmaqla bezi birjalarda aysberq alqoritmi ticaret sisteminin nuvesi seviyyesinde heyata kecirilir ki bu da sifarisin adi parametrleri ile yanasi gorunen hecmini gostermeye imkan verir Alqoritmik sistemlerin mubadile infrastrukturuna tesiriBirja ticaret infrastrukturuna yuk baximindan sifarislerle isleme bazar prinsipinden istifade eden alqoritmik sistemler praktik olaraq risk dasimir cunki nadir hallarda aletler ucun saniyede birden cox sifaris verirler bundan elave bu sistemlerin verdiyi her sifaris bir razilasmaya getirib cixarir Emeliyyat teklifi prinsipini istifade eden alqoritmik sistemler veziyyetinde menzere tamamile ferqlidir Birincisi sifarisler yeniden duzeldildikde bu sistemler bir alet ucun saniyede bir nece sifaris vere biler ikincisi bu sifarislerin yalniz kicik bir hissesi emeliyyatlara getirib cixarir MICEX in verdiyi melumata gore yuksek tezlikli robotlarin sifarislerinin 95 den coxu icra edilmeden geri alinir Belelikle yuksek tezlikli kotirovka ile mubadile infrastrukturu maksimum derecede yuklenir ve cox vaxt bosdur Mubadile infrastrukturunun heddinden artiq yuklenmesi onun fealiyyetinin dayaniqligina tesir gostere bildiyinden birjalar bazar melumatlarinin yayimlanmasinin gecikmesi icaze verilen emeliyyatlarin sayinin mehdudlasdirilmasi sifarisin minimum tetbiq edilmesi hemcinin tarif siyaseti ile robotlarin fealiyyetinin dayandirilmasi kimi qoruyucu mexanizmlerden istifade edirler Istinadlar Business and finance The Economist 2008 06 22 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2020 12 17 All Reports 2016 08 12 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2020 12 17 Algorithmic Trading what is it 2016 11 16 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2016 11 16 The New Financial Industry Alabama Law Review available at http ssrn com abstract 2417988 Lemke and Lins Soft Dollars and Other Trading Activities 2 30 Thomson West 2015 2016 ed Naprimer kompaniya Themis Trading Arxivlesdirilib 2017 01 02 at the Wayback Machine Primerom mozhet sluzhit Bred Kacuyama Brad Katsuyama iz knigi Majkla Lyuisa kotoryj vozglavlyal trejderskij otdel v David Serebrennikov Strasti po algotrejdingu Zhurnal F amp O 12 dekabr 2010