Üçfutluq soğan (lat. Allium tripedale) — bitkilər aləminin qulançarçiçəklilər dəstəsinin amarilliskimilər fəsiləsinin soğan cinsinə aid bitki növü. IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu "Kritik təhlükə həddində olanlar" kateqoriyasına aiddir (CR A2c+3c; B2b (ii, iii, v)). Azərbaycanın nadir növüdür.
Üçfutluq soğan | ||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
![]() | ||||||||
Elmi təsnifat | ||||||||
Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Triba: Cins: Növ: Üçfutluq soğan | ||||||||
Beynəlxalq elmi adı | ||||||||
| ||||||||
|
Qısa morfoloji təsviri
Çoxillik ot bitkisidir, soğanağı şarvari, 1, 5 sm enindədir. Gövdə yoğun, bütöv, 50–80 sm hündürlüyündə, əsası sonuncu yarpağın ağ qını ilə örtülmüşdür. Yarpaqlar 10–15 mm enindədir. Çiçəkqrupu yarımkürəşəkilli, 4–5 sm uzunluğundadır. Erkəkcik çiçəkyanlığından qısadır. Qutucuq dairəvi, üçtilli, çiçəkyanlığından 2 dəfə qısadır.
Bioloji, ekoloji və fitosenoloji xüsusiyyətləri
Çiçəkləmə və meyvə əmələgəlmə dövrü iyun ayıdır. Soğanaqla, toxumla çoxalır. Mezokserofitdir. Soğanaqla və toxumla çoxalır. Orta, yuxarı və yüksək dağ qurşaqlarında rütubətli yerlərdə, çınqıllı, daşlı və otlu yamaclarda rast gəlinir. Dekorativ bitkidir.
Yayılması
Naxçıvanın dağlıq hissəsində (Ordubad rayonu, Soyuqdağ, Pəzməri kəndi yaxınlığında, Culfa rayonu, Dəmirlidağ (Nehrəm yurdu) yayılmışdır.
Sayı və tendensiyası
Məhdudlaşdırıcı amillərin təsirinə məruz qalması populyasiyanın azalma tendensiyasını sübut edir.
Məhdudlaşdırıcı amillər
Populyasiyanın zəif təkrarlanması, növ sayının az olması, antropogen təsirlər (əhali tərəfindən yığılması, otarılma, tapdalanma).
Mühafizə tədbirləri
Mühafizəsi üçün xüsusi tədbirlər işlənilməlidir. Yeni yayılma yerləri axtarılmalıdır.
İstinadlar
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ucfutluq sogan lat Allium tripedale bitkiler aleminin qulancarcicekliler destesinin amarilliskimiler fesilesinin sogan cinsine aid bitki novu IUCN Qirmizi Siyahisina gore novun kateqoriyasi ve statusu Kritik tehluke heddinde olanlar kateqoriyasina aiddir CR A2c 3c B2b ii iii v Azerbaycanin nadir novudur Ucfutluq soganElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad Ali bitkilerKlad Coxsporlu bitkilerKlad Borulu bitkilerKlad Toxumlu bitkilerKlad Cicekli bitkilerKlad BirlepelilerDeste QulancarciceklilerFesile AmarilliskimilerYarimfesile AllioideaeTriba Cins SoganNov Ucfutluq soganBeynelxalq elmi adiAllium tripedaleSekil axtarisiNCBI 1314315EOL 1085064Qisa morfoloji tesviriCoxillik ot bitkisidir soganagi sarvari 1 5 sm enindedir Govde yogun butov 50 80 sm hundurluyunde esasi sonuncu yarpagin ag qini ile ortulmusdur Yarpaqlar 10 15 mm enindedir Cicekqrupu yarimkuresekilli 4 5 sm uzunlugundadir Erkekcik cicekyanligindan qisadir Qutucuq dairevi uctilli cicekyanligindan 2 defe qisadir Bioloji ekoloji ve fitosenoloji xususiyyetleriCicekleme ve meyve emelegelme dovru iyun ayidir Soganaqla toxumla coxalir Mezokserofitdir Soganaqla ve toxumla coxalir Orta yuxari ve yuksek dag qursaqlarinda rutubetli yerlerde cinqilli dasli ve otlu yamaclarda rast gelinir Dekorativ bitkidir YayilmasiNaxcivanin dagliq hissesinde Ordubad rayonu Soyuqdag Pezmeri kendi yaxinliginda Culfa rayonu Demirlidag Nehrem yurdu yayilmisdir Sayi ve tendensiyasiMehdudlasdirici amillerin tesirine meruz qalmasi populyasiyanin azalma tendensiyasini subut edir Mehdudlasdirici amillerPopulyasiyanin zeif tekrarlanmasi nov sayinin az olmasi antropogen tesirler ehali terefinden yigilmasi otarilma tapdalanma Muhafize tedbirleriMuhafizesi ucun xususi tedbirler islenilmelidir Yeni yayilma yerleri axtarilmalidir IstinadlarHemcinin bax