Afina vəba epidemiyası — Qədim Yunanıstanda şəhər-dövlət olan Afinada, Peloponnes müharibəsinin ikinci ili olan e.ə. 430-cu ildə baş vermiş epidemiyadır. Təxmin etmək olar ki, epidemiya şəhərə şəhər limanı Pireydən daxil olmuşdur. Epidemiya şəhərdə e.ə. 429 və e.ə. 427-ci ilin qışında da tüğyan etmişdir.
Müharibə Spartanın müttəfiqi olan fivalıların Beotiyada yerləşsə də, Afinanın hökmranlığı altında olan kiçik Plateya şəhərinə hücum etməsilə başladı. Plateyalıların afinalılardan kömək alması ilə, fivalılar şəhəri dərhal ələ keçirə bilmədi və mühasirə taktikası ilə kifayətlənmək məcburiyyətində qaldı.
E.ə. 431-ci ilin mayında altı minlik Peleponnes ordusu Attikaya daxil oldu və Afinanın ətrafını viran etdi. E.ə. 427-ci ilədək (yalnız e.ə. 429-cu il istisna olmaqla) bu hücumlar davam etdi, lakin onların müddəti əsasən üç həftədən artıq olmurdu; bu hücumların ən uzunu olan e.ə. 430-cu ildəki hücum cəmi 40 gün davam etmişdi. Bunun səbəb Peloponnes ordusunun mülki şəxslərdən ibarət olması idi, belə ki, əsgərlər məhsul yığımı vaxtında evlərində olmalı idilər. Həm də, Sparta ilotları daimi nəzarətdə olmalı idi, Spartanın əsas silahlı qüvvələrinin uzaqda olması onların hər an üsyan etməsinə səbəb ola bilərdi.
Spartalıların hücumu afinalıları ilkin müharibə planına uyğun olaraq bütün Attika əhalisini şəhər divarlarının arxasına təxliyə etmək məcburiyyətində qoydu. Qaçqınların şəhərə axışması şəhərdə sıxlığa gətirib çıxardı və əhalinin sayını kəskin artırdı; mənbələr bir çoxlarının küçədə gecələməyə məcburi olduqlarına şahidlik edir. Bununla birlikdə, Afina donanması Peloponnes donanması qarşısında üstünlüyünü Rion burnu və Navptak döyüşündə qələbə çalaraq və Peloponnes sahillərini viran qoyaraq sübut etdi.
E.ə. 430-cu ildə qaçqınlarla ağzına kimi dolmuş Afinada epidemiya başladı . E.ə. 426-cı ilədək kiçik aralıqlarla davam edən edən epidemiya şəhər əhalisinin dörrdə birinin (təxminən 30 min insanın) həyatına son qoydu. Epidemiyanın qurbanları arasında Perikl də var idi. Xəstəlik təkcə Afinanın özündə deyil, həm də onun ordusunda tüğyan edirdi. Epidemiya qarşısındakı qorxu o qədər yüksək idi ki, hətta spartalılar Attikaya hücumu təxirə salmışdı.
Epidemiyanın başlaması Periklin bütün planlarını alt-üst etdi . Afinalıların dini inanclarında epidemiya Alkmeonların lənətinə görə, tanrıların yolladığı növbəti cəza tədbiri kimi göründü. Bu periklə növbəti hücumlar və onun keçmiş nüfuzunun tamamilə itirilməsi ilə nəticələndi. O, vaxtından əvvəl strateq vəzifəsindən uzaqladırıldı. Onu daha sonra maliyyə fırıldaqlarında ittiham edtdilər. Perikl yüksık pul cəzasını ödəməyə məhkum edildi.
Fukidid ehtimal edirdi ki, xəstəlik Misirdə başlamış və Afinaya Pirey limanından dənizçi-tacirlər tərəfindən gətirilmişdir. Lakin əhalinin həddindən artıq artması, sıxlıq və bununla bağlı olan antisanitariya vəziyyəti xəstəliyin daha da artmasına xidmət edir. Müasir dövr alimləri arasında epidemiyanın səbəbləri haqqında vahid fikir yoxdur .
İstinadlar
Fukidid. II. 57
Fukidid. II. 52
Aristofan yazırdı: "Səkkiz qışdır o bədbəxt (xalq) zirzəmidə, çəlləkdə, qaranlıq anbarlarda, qarğa yuvalarında tir-tir əsir soyuqdan. "(Aristofan, "Atlılar", sətir 792—793)
Fukidid tərəfindən (II. 49) dəqiqliklə təsvir edilmiş simtomlar səpmə yatalağa işarə edir; bəzi alimlər isə bu xəstəliyi vəbaya bənzədirlər (Qədim Yunanıstan tarixi. V.İ. Kuzişinin ümumi redaktəsi ilə, s.199
Surikov İ.E. Perikl: adını dövrünə vermiş insan // Antik Yunanıstan : siyasətçilər dövrün kontekstində: demokratiyanın çiçəklənmə zamanı. — M.:: Наука, 2008. — 383 s. — ISBN 978-5-02-036984-9(rus.)
Avqust 01, 2021
afina, vəba, epidemiyası, qədim, yunanıstanda, şəhər, dövlət, olan, afinada, peloponnes, müharibəsinin, ikinci, olan, ildə, baş, vermiş, epidemiyadır, təxmin, etmək, olar, epidemiya, şəhərə, şəhər, limanı, pireydən, daxil, olmuşdur, epidemiya, şəhərdə, ilin, q. Afina veba epidemiyasi Qedim Yunanistanda seher dovlet olan Afinada Peloponnes muharibesinin ikinci ili olan e e 430 cu ilde bas vermis epidemiyadir Texmin etmek olar ki epidemiya sehere seher limani Pireyden daxil olmusdur Epidemiya seherde e e 429 ve e e 427 ci ilin qisinda da tugyan etmisdir Muharibe Spartanin muttefiqi olan fivalilarin Beotiyada yerlesse de Afinanin hokmranligi altinda olan kicik Plateya seherine hucum etmesile basladi Plateyalilarin afinalilardan komek almasi ile fivalilar seheri derhal ele kecire bilmedi ve muhasire taktikasi ile kifayetlenmek mecburiyyetinde qaldi E e 431 ci ilin mayinda alti minlik Peleponnes ordusu Attikaya daxil oldu ve Afinanin etrafini viran etdi E e 427 ci iledek yalniz e e 429 cu il istisna olmaqla bu hucumlar davam etdi lakin onlarin muddeti esasen uc hefteden artiq olmurdu bu hucumlarin en uzunu olan e e 430 cu ildeki hucum cemi 40 gun davam etmisdi 1 Bunun sebeb Peloponnes ordusunun mulki sexslerden ibaret olmasi idi bele ki esgerler mehsul yigimi vaxtinda evlerinde olmali idiler Hem de Sparta ilotlari daimi nezaretde olmali idi Spartanin esas silahli quvvelerinin uzaqda olmasi onlarin her an usyan etmesine sebeb ola bilerdi Spartalilarin hucumu afinalilari ilkin muharibe planina uygun olaraq butun Attika ehalisini seher divarlarinin arxasina texliye etmek mecburiyyetinde qoydu Qacqinlarin sehere axismasi seherde sixliga getirib cixardi ve ehalinin sayini keskin artirdi menbeler bir coxlarinin kucede gecelemeye mecburi olduqlarina sahidlik edir 2 3 Bununla birlikde Afina donanmasi Peloponnes donanmasi qarsisinda ustunluyunu Rion burnu ve Navptak doyusunde qelebe calaraq ve Peloponnes sahillerini viran qoyaraq subut etdi Perikl epidemiyanin en taninmis qurbani E e 430 cu ilde qacqinlarla agzina kimi dolmus Afinada epidemiya basladi 4 E e 426 ci iledek kicik araliqlarla davam eden eden epidemiya seher ehalisinin dorrde birinin texminen 30 min insanin heyatina son qoydu Epidemiyanin qurbanlari arasinda Perikl de var idi Xestelik tekce Afinanin ozunde deyil hem de onun ordusunda tugyan edirdi Epidemiya qarsisindaki qorxu o qeder yuksek idi ki hetta spartalilar Attikaya hucumu texire salmisdi Epidemiyanin baslamasi Periklin butun planlarini alt ust etdi 5 Afinalilarin dini inanclarinda epidemiya Alkmeonlarin lenetine gore tanrilarin yolladigi novbeti ceza tedbiri kimi gorundu 6 Bu perikle novbeti hucumlar ve onun kecmis nufuzunun tamamile itirilmesi ile neticelendi O vaxtindan evvel strateq vezifesinden uzaqladirildi 7 Onu daha sonra maliyye firildaqlarinda ittiham edtdiler 8 Perikl yuksik pul cezasini odemeye mehkum edildi 7 9 Fukidid ehtimal edirdi ki xestelik Misirde baslamis ve Afinaya Pirey limanindan denizci tacirler terefinden getirilmisdir 10 Lakin ehalinin heddinden artiq artmasi sixliq ve bununla bagli olan antisanitariya veziyyeti xesteliyin daha da artmasina xidmet edir 11 Muasir dovr alimleri arasinda epidemiyanin sebebleri haqqinda vahid fikir yoxdur 12 Mundericat 1 Istinadlar 2 Edebiyyat 2 1 Menbeler 2 2 TedqiqatIstinadlar Redakte Fukidid II 57 Fukidid II 52 Aristofan yazirdi Sekkiz qisdir o bedbext xalq zirzemide cellekde qaranliq anbarlarda qarga yuvalarinda tir tir esir soyuqdan Aristofan Atlilar setir 792 793 Fukidid terefinden II 49 deqiqlikle tesvir edilmis simtomlar sepme yatalaga isare edir bezi alimler ise bu xesteliyi vebaya benzedirler Qedim Yunanistan tarixi V I Kuzisinin umumi redaktesi ile s 199 Surikov s 347 Surikov s 349 1 2 Plutarx Perikl 35 Plutarx Perikl 32 Fukidid II 65 3 Fukidid II 48 1 2 Surikov s 350 Surikov s 348Edebiyyat RedakteMenbeler Redakte Fukidid Tarix Plutarx Muqayiseli heyatlar Perikl Siciliyali Diodor Tarixi kitabxanaTedqiqat Redakte Surikov I E Perikl adini dovrune vermis insan Antik Yunanistan siyasetciler dovrun kontekstinde demokratiyanin ciceklenme zamani M Nauka 2008 383 s ISBN 978 5 02 036984 9 rus Menbe https az wikipedia org w index php title Afina veba epidemiyasi amp oldid 5927056, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
