Hündürlüyü 10-50 sm olan çoxillik ot bitkisidir. Bir neçə qısa gövdə əmələ gətirir. Yarpaqları iri, yumurtavari-ürəkvari, zəif dilimlidir. Bütövlüklə cod nahamardır. Tacı kifayət qədər böyük, açıq sarı rəngdədir. Meyvəsi uzunsov, ovalvari, toxunduqda sürətlə sıçrayıb şirə buraxır. May-avqust aylarında çiçəkləyir, iyun-noyabr aylarında meyvə verir.
Mənşəyi və yayılması
Adi dəlixiyar kserofil coğrafi tipinin aralıq dənizi sinfinin aralıq dənizi qrupuna aiddir. Aralıq dənizi, Balkan və Kiçik Asiya ölkələri, Rusiya, Ukrayna, Orta Asiya və Qafqazda yayılmışdır.
Azərbaycanda adi dəlixıyar Böyük Qafqazın Quba massivi, Kiçik Qafqazın mərkəzi və cənub rayonları, Bozqır yaylası, Samur-Dəvəçi və Kür-Araz ovalıqları, Kür və Naxçıvan düzənliyi, Abşeron, Qobustan, Lənkəranın Muğan rayonları və Diabarda yayılmışdır. Arandan yuxarı dağ qurşağına kimi (dəniz səviyyəsindən 2300 m qədər) bitir.
Ekoloji qrup və bitdiyi yerlər
Mezokserofitdir, dağ-kserofit və alaq bitkilik tiplərində rast gəlir. Quru yamaclarda, bostanlarda, alaq yerlərdə qrup şəklində bitir, dincə qoyulmuş torpaqlarda sıx ləkələr əmələ gətirir.
Kimyəvi tərkibi
Steroid, alkaloid, flavonoid, piyli yağlar və karotinoidlərlə zəngindir.
Təsiri və tətbiqi
Farmakopeyaya daxil olan ofisinal dərman bitkisidir. Elmi, eksperimental və xalq təbabətində, habelə kliniki sınaqlarda və homeopatiyada geniş tətbiq edilir. Əsasən böyrək, dəri, revmatizm, malyariya, sarılıq, babasil, bəd xassəli şişlər, radikulit xəstəlikləri, podaqra, işləmə, baş, qulaq və diş ağrıları zamanı istifadə olunur. Antibakterial, antihelmint, antifunqal, sidikqovucu, qusdurucu, işlədici və bəd xassəli şişlərə qarşı təsirə malikdir.
Əkstəsirləri
Zəhərlidir, daxilə qəbulu zamanı ehtiyatlı olmaq lazımdır.
İstifadə olunan hissələri
Müalicə məqsədi ilə bitkinin yerüstü hissəsi, çiçəkləri, meyvələri və kökü istifadə edilir.
İstifadə formaları
Cövhər və şirələr.
İstinadlar
Nurəddin Əliyev. Azərbaycanın dərman bitkiləri və fitoterapiya. Bakı: Elm, 1998.
(PDF). 2016-03-04 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-07-20.
Elşad Qurbanov. Ali bitkilərin sistematikası. Bakı: 2009.
İstinadlar
Mehdiyeva N.P. Azərbaycanın dərman florasının biomüxtəlifliyi. Bakı: 2011
Həmçinin bax
İkiləpəlilər ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır.Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.
Avqust 18, 2021
dəlixiyar, ecballium, elaterium, digər, adları, xiyarı, qarpızı, balqabaqkimilər, fəsiləsinin, dəlixiyar, cinsinə, bitki, növü, ecballium, elateriumelmi, təsnifataləmi, bitkilərşöbə, örtülütoxumlularsinif, ikiləpəliləryarımsinif, dillenidsıra, balqabaqçiçəklil. Adi delixiyar lat Ecballium elaterium 1 diger adlari Adi it xiyari ve ya It qarpizi 2 balqabaqkimiler fesilesinin delixiyar cinsine aid bitki novu 3 Adi delixiyarEcballium elateriumElmi tesnifatAlemi BitkilerSobe OrtulutoxumlularSinif IkilepelilerYarimsinif DillenidSira BalqabaqciceklilerFesile BalqabaqkimilerCins DelixiyarNov Adi delixiyarElmi adiEcballium elaterium L A Rich SinonimlerMomordica elateriumVikinovlerdesistematikaSekilaxtarisiITIS 502196NCBI 3679EOL 487852GRIN 14775IPNI 292573TPL kew 2780660 Mundericat 1 Botaniki tesviri 2 Menseyi ve yayilmasi 3 Ekoloji qrup ve bitdiyi yerler 4 Kimyevi terkibi 5 Tesiri ve tetbiqi 6 Ekstesirleri 7 Istifade olunan hisseleri 8 Istifade formalari 9 Istinadlar 10 Istinadlar 11 Hemcinin baxBotaniki tesviri RedakteHundurluyu 10 50 sm olan coxillik ot bitkisidir Bir nece qisa govde emele getirir Yarpaqlari iri yumurtavari urekvari zeif dilimlidir Butovlukle cod nahamardir Taci kifayet qeder boyuk aciq sari rengdedir Meyvesi uzunsov ovalvari toxunduqda suretle sicrayib sire buraxir May avqust aylarinda cicekleyir iyun noyabr aylarinda meyve verir Menseyi ve yayilmasi RedakteAdi delixiyar kserofil cografi tipinin araliq denizi sinfinin araliq denizi qrupuna aiddir Araliq denizi Balkan ve Kicik Asiya olkeleri Rusiya Ukrayna Orta Asiya ve Qafqazda yayilmisdir Azerbaycanda adi delixiyar Boyuk Qafqazin Quba massivi Kicik Qafqazin merkezi ve cenub rayonlari Bozqir yaylasi Samur Deveci ve Kur Araz ovaliqlari Kur ve Naxcivan duzenliyi Abseron Qobustan Lenkeranin Mugan rayonlari ve Diabarda yayilmisdir Arandan yuxari dag qursagina kimi deniz seviyyesinden 2300 m qeder bitir Ekoloji qrup ve bitdiyi yerler RedakteMezokserofitdir dag kserofit ve alaq bitkilik tiplerinde rast gelir Quru yamaclarda bostanlarda alaq yerlerde qrup seklinde bitir dince qoyulmus torpaqlarda six lekeler emele getirir Kimyevi terkibi RedakteSteroid alkaloid flavonoid piyli yaglar ve karotinoidlerle zengindir Tesiri ve tetbiqi RedakteFarmakopeyaya daxil olan ofisinal derman bitkisidir Elmi eksperimental ve xalq tebabetinde habele kliniki sinaqlarda ve homeopatiyada genis tetbiq edilir Esasen boyrek deri revmatizm malyariya sariliq babasil bed xasseli sisler radikulit xestelikleri podaqra isleme bas qulaq ve dis agrilari zamani istifade olunur Antibakterial antihelmint antifunqal sidikqovucu qusdurucu isledici ve bed xasseli sislere qarsi tesire malikdir Ekstesirleri RedakteZeherlidir daxile qebulu zamani ehtiyatli olmaq lazimdir Istifade olunan hisseleri RedakteMualice meqsedi ile bitkinin yerustu hissesi cicekleri meyveleri ve koku istifade edilir Istifade formalari RedakteCovher ve sireler Istinadlar Redakte Nureddin Eliyev Azerbaycanin derman bitkileri ve fitoterapiya Baki Elm 1998 Serqi Azerbaycan ostaninin derman bitkileri PDF 2016 03 04 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi 2013 07 20 Elsad Qurbanov Ali bitkilerin sistematikasi Baki 2009 Istinadlar RedakteMehdiyeva N P Azerbaycanin derman florasinin biomuxtelifliyi Baki 2011Hemcinin bax Redakte Ikilepeliler ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Menbe https az wikipedia org w index php title Adi delixiyar amp oldid 5841141, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
