Xovd vilayəti

Xovd aymakı (monq. Ховд аймаг) - Monqolustanın 21 aymakından biri. Qərbi Monqolustanda, paytaxt Ulan-Batordan 1 580 km qərbdə yerləşir. Mərkəzi Xovd şəhəridir. Xovd aymakı adını Xovd çayından götürmüşdür.

Aymak
Xovd aymakı
monq. Ховд аймаг
Bayraq Gerb
47°00′ şm. e. 92°45′ ş. u.
Ölkə	Monqolustan
İnzibati mərkəz	Xovd
Qubernator	Dandirdorjin Seveenravdan (MDP)
Tarixi və coğrafiyası
Yaradılıb	1931
Sahəsi	76 133 km^2 km² (0-cı yer)
Saat qurşağı	(UTC+7, yayda
Əhalisi
Əhalisi	81 479 nəfər (2015)
Əhalinin sıxlığı	1,1 nəfər/km² (0-cı yer)
Rəqəmsal identifikatorlar
ISO kodu	MN-043
Telefon kodu	+976 (0)143
Poçt indeksi	84000
Avtomobil nömrəsi	XO
Rəsmi sayt
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Tarixi

1921-ci il Monqolustan inqilabından sonra, 1925-ci il noyabrın 21-də Çandmani Uulyn aymakı təsis edilir. Bu aymak ölkənin qərbində, indiki Uvs, Xovd aymaklarını və Bayan-Ölgiy aymakının qərbini əhatə edirdi. 1931-ci ildə Çandmani Uulyn aymakı Xovd və Dörvöd aymaklarına bölündü.

Əhalisi

Xovd aymakı öz mədəni əhalisi ilə seçilir. Burda çoxlu sayda etnoslar yaşayır. Xovd aymakında yaşayan etnoslara xalxaları, zaxçinləri, qazaxları, torqudları, öldləri, uryanxayları, dörvödlər, tuvalıları, çantuları, xoşudları nümunə göstərmək olar. Bu etnosların hər birinin özünə xas yaşam tərzi, geyim tərzi, mədəni, ədəbi, bədii və musiqi ənənələri vardır. Aymakın əhalisi 1956-cı ildən etibarən artmaqda davam edir. 1956-cı ildə əhali sayı 42 300 nəfər idisə, 1969-cu ildə bu rəqəm 54 000, 1989-cu ildə 86 831, 2000-ci ildə isə 89 326 nəfər olmuşdur. 2006-cı ildə maksimum həddə çatmış (92 395 nəfər) və azalma müşahidə olunmuşdur. 2010-cu ildə 82 204 nəfər və 2014-cu ildə 81 min nəfərə yaxın azalmışdır.

Coğrafiyası

Xovd aymakı Monqolustan Altayında, Böyük Göllər hövzəsində və ən böyük hissəsi Qobi Altayında yerləşir. Ən yüksək yeri Munxayrxan zirvəsidir ki, onun yüksəkliyi dəniz səviyyəsindən 4 204 m-dir. Ən alçaq nöqtəs isə dəniz səviyyəsindən 1 126 m yüksəklikdə Cunqariya Qobisində yerləşən Bot Sonjiyn nöqtəsidir. Xovd aymakı ərazisindən axan çaylar aşağıdakılardır:

• Xovd çayı
• Bulqan çayı
• Buyant çayı
• Xoyd Senher çayı
• Dund Senher çayı
• Bodonç çayı

Xovd aymakı ərazisində yerləşən göllər aşağıdakılardır:

• Xar us Nuur gölü
• Xar Nur gölü
• Dörgön gölü
• Seseg gölü

Xovd aymakında yerləşən dağlar aşağıdakılardır:

• Altay dağı
• Jargalant xayrxan dağı
• Bumbat xayrxan dağı
• Batar xayrxan dağı
• Monxxayrxan dağı
• Baytaq bog dağı

Rayonları

Xovd aymakı 17 rayondan ibarətdir. Sahəsinə görə ən böyük rayon Altay rayonu olduğu halda, ən kiçiyi Jarqalant rayonudur. Aymakın mərkəzi Xovd rayonu olmasına baxmayaraq, coğrafi mövqeyinə görə Buyant, idarəetməsinə görə Jarqalant rayonu aymakın inzibati mərkəzi sayılır.

Rayon adı (sum)	Monqolca adı	Aymak mərkəzinə qədər məsafə (km)	Sahəsi km^2	Əhalisi (nəfər)	Əhali sıxlığı nəfər/km^2	Etnik tərkib
Altay	Алтай	310	13 144	2 849	0,25	Zahçin
Bulgan	Булган	335	8 104	8 262	1,19	Torqud
Buyant	Буянт	19	3 759	2 673	0,96	Tıva/Xalx
Çandmani	Чандмань	160	6 016	2 469	0,52	Xalx
Darvi	Дарви	204	5 604	2 362	0,47	Xalx
Dörgön	Дөргөн	106	4 128	2 266	0,73	Dörvöd
Duut	Дуут	76	2 146	1 287	0,98	Uryanxay
Erdenebüren	Эрдэнэбүрэн	60	2 772	1 995	1,22	Old
Jargalant	Жаргалант	0	70	29 012	417,24	Xalx/Mixed
Xovd	Ховд	27	2 830	2 722	1,63	Xalx
Manxan	Манхан	80	4 330	3 480	1,05	Zahçin
Mönxxayrxan	Мөнххайрхан	155	2 554	1 955	1,06	Uryanxay/Zahçin
Möst	Мөст	180	3 927	2 939	0,91	Zahçin
Myangad	Мянгад	35	3 258	2 615	1,12	Myangad
Seseg	Цэцэг	216	3 491	2 423	0,72	Halx
Üyenç	Үенч	305	7 476	4 024	0,64	Zahçin
Zereg	Зэрэг	130	2 524	2 727	1,23	Zahçin

İstinadlar

1. Khovd aimag http://www.infomongolia.com İstifadə tarixi:2015-11-15
2. 000 оны тооллого

Həmçinin bax