Adi şam Skandinaviya, Avropa, İspaniya, İtaliya və Balkan yarımadası, Atlantik okeanı sahillərindən başlayaraq Sakit okean sahillərinə kimi geniş ərazini əhatə edir. Qayalarda və daşlı yamaclarda bitir. Həmişəyaşıl, hündürlüyü 40 m-ə, gövdəsinin dimateri 60 sm-ə çatan ağacdır. Uzunömürlüdür, 300 ilə kimi yaşayır. Dirək gövdəsinin qabığı bozumtul-qonur, qalın, qeyri-bərarər çatlıdır, budaqları qırmızımtıl-sarı, nazik qabıqla örtülüdür. Seyrək çətirli, iynəyarapqları tünd-yaşıldır, aşağı budaqları töküldükdən sonra çətiri ensizləşir. Uc tumurcuqları yumurtavarı və ya yumurtavarı-konusvarı, qabıqları enli-neştərvarı və ya üçkünc, kənarları seyrək, saçaqlı və saçaqsızdır. Adi şamın qozaları may ayında əmələ gəlir, yazda yetişir. Qozaları yumurtavarı-konusvarı, yetişdikdə bönövrəyə qədər açılırlar. Apofizləri bir az piramidal-yuxarı qalxandır. Toxumları ağımtıl, bozumtul rəngdə olub, diametri 3–4 mm-dir, 1000 ədəd toxumun çəkisi orat hesabla 6,3 qr-dır. Torpağa az tələbkardır, qeyri-münbit torpaqlarda da inkişaf edir. Şaxtaya və quraqlığa davamlıdır. Şəhərin qeyri-münasib mühitinə (qaza, tüstüyə və s.) dözmür. AzərbaycandaBakı, Tovuz, Ağstafa, Quba, Şamaxı, Qax, Şəki, Zaqatala, Balakən, Oğuz, Xaçmaz, Xankəndi və Göygöl rayonlarının park və bağlarında təsadüf olunur. Oduncağı qiymətlidir, sənayenin müxtəlif sahələrində istifadə edilir. Adi şamın oduncağından metil və etil spirti, qatran, skipidar, fenol, kanifol və digər kimyəvi maddələr alınır.
Деревья и кустарники СССР. т.3.1954; Флора Азербайджана. т.5. 1954; Azərbaycanın ağac və kolları. III cild. 1970; Azərbaycanın “Qırmızı” və “Yaşıl Кitabları”na tövsiyə olunan bitki və bitki formasiyaları. 1996; Azərbaycan florasının konspekti. I-III cildlər. 2005; 2006; 2008.
İstinadlar
“Azərbaycan dendraflorasi” I cild, Baki, “Elm”, 2011, 312 səh.
şam, skandinaviya, avropa, ispaniya, italiya, balkan, yarımadası, atlantik, okeanı, sahillərindən, başlayaraq, sakit, okean, sahillərinə, kimi, geniş, ərazini, əhatə, edir, qayalarda, daşlı, yamaclarda, bitir, həmişəyaşıl, hündürlüyü, gövdəsinin, dimateri, çat. Adi sam Skandinaviya Avropa Ispaniya Italiya ve Balkan yarimadasi Atlantik okeani sahillerinden baslayaraq Sakit okean sahillerine kimi genis erazini ehate edir Qayalarda ve dasli yamaclarda bitir Hemiseyasil hundurluyu 40 m e govdesinin dimateri 60 sm e catan agacdir Uzunomurludur 300 ile kimi yasayir Direk govdesinin qabigi bozumtul qonur qalin qeyri berarer catlidir budaqlari qirmizimtil sari nazik qabiqla ortuludur Seyrek cetirli iyneyarapqlari tund yasildir asagi budaqlari tokuldukden sonra cetiri ensizlesir Uc tumurcuqlari yumurtavari ve ya yumurtavari konusvari qabiqlari enli nestervari ve ya uckunc kenarlari seyrek sacaqli ve sacaqsizdir Adi samin qozalari may ayinda emele gelir yazda yetisir Qozalari yumurtavari konusvari yetisdikde bonovreye qeder acilirlar Apofizleri bir az piramidal yuxari qalxandir Toxumlari agimtil bozumtul rengde olub diametri 3 4 mm dir 1000 eded toxumun cekisi orat hesabla 6 3 qr dir Torpaga az telebkardir qeyri munbit torpaqlarda da inkisaf edir Saxtaya ve quraqliga davamlidir Seherin qeyri munasib muhitine qaza tustuye ve s dozmur Azerbaycanda Baki Tovuz Agstafa Quba Samaxi Qax Seki Zaqatala Balaken Oguz Xacmaz Xankendi ve Goygol rayonlarinin park ve baglarinda tesaduf olunur Oduncagi qiymetlidir senayenin muxtelif sahelerinde istifade edilir Adi samin oduncagindan metil ve etil spirti qatran skipidar fenol kanifol ve diger kimyevi maddeler alinir Adi samPinus sylvestrisElmi tesnifatAlemi BitkilerSobeustu CilpaqtoxumlularSinif QozadasiyanlarYarimsinif IyneyarpaqlilarSira IyneyarpaqlilarFesile SamkimilerCins Sam agaciNov Adi samElmi adiPinus sylvestris L 1753VikinovlerdesistematikaSekilaxtarisiITIS 183389NCBI 3349EOL 1059929GRIN 28552IPNI 263353 1TPL kew 2562297Pinus sylvestrisMelumat menbeleri RedakteDerevya i kustarniki SSSR t 3 1954 Flora Azerbajdzhana t 5 1954 Azerbaycanin agac ve kollari III cild 1970 Azerbaycanin Qirmizi ve Yasil Kitablari na tovsiye olunan bitki ve bitki formasiyalari 1996 Azerbaycan florasinin konspekti I III cildler 2005 2006 2008 Istinadlar Redakte Azerbaycan dendraflorasi I cild Baki Elm 2011 312 seh Istinadlar RedakteTofiq Memmedov Elsad Qurbanov Tariyel Talibov Menbe https az wikipedia org w index php title Adi sam amp oldid 5645657, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
