Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Abızu (ing. Abyzou) — qadın cinsindən olan iblisin adı. Qədim Misirin Abızu, Alabasandriya ilə eyniləşdirilirdi, isə Qello kimi adlanırdı. Qədim dövrlərdə və Orta əsrlərdə sinkretik (birləşdirilmiş dini və sehrli) təcrübələrə aid mətnlərdə onun saysız-hesabsız adlara sahib olduğu qeyd olunurdu.
| Abızu | |
|---|---|
| ing. Abyzou | |
| Mifologiya | iblis |
| Cinsi | qadın[d] |
Görünüşü və xüsusiyyətləri
Abızu (həmçinin Abizou, Obizu, Obizuth, Obyzouth, Byzou kimi də yazılır) təsvirlərdə balıq və ya ilan atributları olan varlıq kimi göstərilirdi. Onun ən geniş ədəbi təsviri "" (ing. Testament of Solomon) adlı demonoloji toplusunda yer alıb. Bu mətn alimlər tərəfindən I-IV əsrlər arasına aid edilir.
Mənşəyi və etimologiyası
Tədqiqatçı , Abızu və ona bənzər qadın iblislərin mənşəyini qədim Mesopotamiya dinindəki ilkin dəniz tanrısı Abzu ilə əlaqələndirirdi. Onun fikrincə, Abızu adı yunanca "ἄβυσσος" (ábyssos — uçurum, dərinlik) sözündən gəlir, lakin bu söz də əslində Akkadca "Apsu" və ya Şumercə "Abzu" sözündən götürülmüşdür.
Şumer mifologiyasında ilkin dəniz androqin (cinsiyyətsiz) bir varlıq kimi təsvir olunurdu, lakin sonradan iki hissəyə bölündü
- Abzu (Apsu) – təmiz suyun kişi tanrısı,
- Tiamat – duzlu suyun qadın tanrıçası. Tiamatın yəhudi Bibliyasında Tehom (dərinlik) olaraq göründüyü bildirilir.
Lilit və digər qadın iblislərin də ilkin dənizdən törədiyi hesab edilir. Qədim yunan mifologiyasında qadın dəniz məxluqları — Qorqonlar, Sirenlər, Harpiyalar və Su nimfaları bu inanclardan təsirlənmişdir.
Yunan Septuaginta (Əhdi-ətiqin yunan dilində tərcüməsi) mətnlərində Abyssos (uçurum) qadın cinsinə aid edilir və xaotik ilkin dəniz mənasını verir. Xristianlıqda isə bu anlayış Cəhənnəmin dibi olmayan uçurumu kimi qəbul edilir və "Vəhy Kitabında" (ing. Book of Revelation) altı dəfə qeyd olunub.
Barba görə, Şumerlərdə Abzu xristian demonologiyasının əsasını qoyub və xristian şeytanının “nənəsi” hesab edilə bilər.
Abızu "Solomonun Vəsiyyətnaməsi"ndə
Antik dövrə aid olan "Solomonun Vəsiyyətnaməsi" (ing. Testament of Solomon) mətnində Abızu (burada Obizuth adlanır) aşağıdakı kimi təsvir edilir:
- Yaşıl rəngli, parlaq üzə və ilanabənzər dağınıq saçlara malikdir.
- Bədəni isə qaranlıqla örtülüdür.
- O, heç vaxt yatmır və dünyanı dolaşaraq doğuşa yaxınlaşan qadınları axtarır.
- Əgər fürsət tapsa, yenidoğulmuş körpələri boğur.
- Özünü digər xəstəliklərin də səbəbkarı kimi tanıdır – kar olmaq, göz xəstəlikləri, boğaz problemləri, dəlilik və bədən ağrıları onun yaratdığı fəsadlar sırasındadır.
Kral Solomon Abızunu saçlarından asıb ibadətgahın qarşısında nümayiş etdirməyi əmr edir. Bu təsvir məbədlərin üzərində yerləşdirilən Qorqona Meduzanın başına bənzəyir."Solomonun vəsiyyətnaməsi"ndə paxıllıq mühüm bir mövzudur.Veelzevul özü insanlarda paxıllıq yaratdığını bildirir. Digər demonlar da bu mövzuya bağlıdır. Abızu isə gecələr rahatlıq tapa bilmir və hər gecə bir körpə oğurlamaq məcburiyyətindədir.
Simvolizmi və əhəmiyyəti
Abızu, doğumun təhlükələri və ölü doğulan körpələr haqqında mifoloji açıqlama rolunu oynayır. Sonsuz olduğu üçün anaları və körpələri qısqanır və onlara zərər verməyə çalışır. Antik dövrdən orta əsrlərə qədər həkimlər və sehrbazlar qadınları Abızudan qorumaq üçün amuletlər hazırlayırdılar.
İstinadlar
- Mary Margaret Fulgum, "Coins Used as Amulets in Late Antiquity", in Between Magic and Religion: Interdisciplinary Studies in Ancient Mediterranean Religion and Society (Rowman & Littlefield, 2001), p. 142
- A.A. Barb, "Antaura. The Mermaid and the Devil's Grandmother: A Lecture", 29 (1966), p. 5; "at least to the 2nd century", Sara Iles Johnston, Religions of the Ancient World (Harvard University Press, 2004), p. 122; "probably dates to the third century", James H. Charlesworth, "Jewish Interest in Astrology", Aufstieg und Niedergang der römischen Welt II 20.2 (1987) pp. 935–936 et al.
- Barb, "Antaura", p. 5; for online texts of the Testament, see "Selected bibliography" below.
- Based on a popular etymology that saw in the word Greek ("depth") with an to mean "without depth" or "bottomless"; Liddell and Scott, (Oxford: Clarendon Press 1843, 1985 printing), p. 4, gives no etymology for ἄβυσσος.
- A.A. Barb, "Antaura. The Mermaid and the Devil's Grandmother: A Lecture", Journal of the Warburg and Courtauld Institutes 29 (1966), p. 6
- Fr. George R.A. Aquaro, Death by Envy: The Evil Eye and Envy in the Christian Tradition (iUniverse, 2004), p. 99 online.
- Testament of Solomon 27, p. 22 in Conybeare.
- For an example of a course of treatment employing a "flee" charm, see article on Medicina Plinii.
- Testament of Solomon 58–59, translation and introduction by F.C. Conybeare, Jewish Quarterly Review 11 (1898), p. 30 online.
- Roy Kotansky, "Incantations and Prayers on Inscribed Greek Amulets", in Magika Hiera: Ancient Greek Magic and Religion, edited by Christopher A. Faraone and Dirk Obbink (Oxford University Press, 1991), pp. 113–114 and 119; on exorcism of the childbirth demon, Vasilakē, Maria. Images of the Mother of God: Perceptions of the Theotokos in Byzantium. Ashgate Pub. 2005. səh. 256. ISBN .
- Rapold, Nicolas. "'The Offering' Review: A Demon in the Family". The New York Times (ingilis). 2023-01-12. ISSN 0362-4331. 2023-01-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-01-15.
- Christopher Walter, The Warrior Saints in Byzantine Art and Tradition (Ashgate Publishing, 2003), p. 241 online.
- Walter, Christopher. The Warrior Saints in Byzantine Art and Tradition. Ashgate. 2003. 241–2. ISBN .
- Spier, Jeffrey. "Medieval Byzantine Magical Amulets and Their Tradition" (PDF). Journal of the Warburg and Courtauld Institutes. 56. 1993: 37–38. doi:10.2307/751363. JSTOR 751363. 2009-08-24 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib.
- Fulgum, "Coins Used as Amulets in Late Antiquity", p. 142; Spier, "Medieval Byzantine Magical Amulets", pp. 38–40.
Seçilmiş biblioqrafiya
- Barb, A.A. "Antaura. The Mermaid and the Devil's Grandmother: A Lecture". Journal of the Warburg and Courtauld Institutes 29 (1966) 1–23.
- Conybeare, F.C. "The Testament of Solomon", translation and introduction. Jewish Quarterly Review 11 (1898) 1– 46 online, full text available and downloadable.
- Fulgum, Mary Margaret. "Coins Used as Amulets in Late Antiquity". In Between Magic and Religion (Rowman & Littlefield, 2001), pp. 139–148 limited preview online.
- Spier, Jeffrey. "Medieval Byzantine Magical Amulets and Their Tradition". Journal of the Warburg and Courtauld Institutes 56 (1993) 25–62, online.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Abizu ing Abyzou qadin cinsinden olan iblisin adi Qedim Misirin Abizu Alabasandriya ile eynilesdirilirdi ise Qello kimi adlanirdi Qedim dovrlerde ve Orta esrlerde sinkretik birlesdirilmis dini ve sehrli tecrubelere aid metnlerde onun saysiz hesabsiz adlara sahib oldugu qeyd olunurdu Abizuing AbyzouMifologiya iblisCinsi qadin d Gorunusu ve xususiyyetleriAbizu hemcinin Abizou Obizu Obizuth Obyzouth Byzou kimi de yazilir tesvirlerde baliq ve ya ilan atributlari olan varliq kimi gosterilirdi Onun en genis edebi tesviri ing Testament of Solomon adli demonoloji toplusunda yer alib Bu metn alimler terefinden I IV esrler arasina aid edilir Menseyi ve etimologiyasiTedqiqatci Abizu ve ona benzer qadin iblislerin menseyini qedim Mesopotamiya dinindeki ilkin deniz tanrisi Abzu ile elaqelendirirdi Onun fikrince Abizu adi yunanca ἄbyssos abyssos ucurum derinlik sozunden gelir lakin bu soz de eslinde Akkadca Apsu ve ya Sumerce Abzu sozunden goturulmusdur Sumer mifologiyasinda ilkin deniz androqin cinsiyyetsiz bir varliq kimi tesvir olunurdu lakin sonradan iki hisseye bolundu Abzu Apsu temiz suyun kisi tanrisi Tiamat duzlu suyun qadin tanricasi Tiamatin yehudi Bibliyasinda Tehom derinlik olaraq gorunduyu bildirilir Lilit ve diger qadin iblislerin de ilkin denizden torediyi hesab edilir Qedim yunan mifologiyasinda qadin deniz mexluqlari Qorqonlar Sirenler Harpiyalar ve Su nimfalari bu inanclardan tesirlenmisdir Yunan Septuaginta Ehdi etiqin yunan dilinde tercumesi metnlerinde Abyssos ucurum qadin cinsine aid edilir ve xaotik ilkin deniz menasini verir Xristianliqda ise bu anlayis Cehennemin dibi olmayan ucurumu kimi qebul edilir ve Vehy Kitabinda ing Book of Revelation alti defe qeyd olunub Barba gore Sumerlerde Abzu xristian demonologiyasinin esasini qoyub ve xristian seytaninin nenesi hesab edile biler Abizu Solomonun Vesiyyetnamesi ndeAntik dovre aid olan Solomonun Vesiyyetnamesi ing Testament of Solomon metninde Abizu burada Obizuth adlanir asagidaki kimi tesvir edilir Yasil rengli parlaq uze ve ilanabenzer daginiq saclara malikdir Bedeni ise qaranliqla ortuludur O hec vaxt yatmir ve dunyani dolasaraq dogusa yaxinlasan qadinlari axtarir Eger furset tapsa yenidogulmus korpeleri bogur Ozunu diger xesteliklerin de sebebkari kimi tanidir kar olmaq goz xestelikleri bogaz problemleri delilik ve beden agrilari onun yaratdigi fesadlar sirasindadir Kral Solomon Abizunu saclarindan asib ibadetgahin qarsisinda numayis etdirmeyi emr edir Bu tesvir mebedlerin uzerinde yerlesdirilen Qorqona Meduzanin basina benzeyir Solomonun vesiyyetnamesi nde paxilliq muhum bir movzudur Veelzevul ozu insanlarda paxilliq yaratdigini bildirir Diger demonlar da bu movzuya baglidir Abizu ise geceler rahatliq tapa bilmir ve her gece bir korpe ogurlamaq mecburiyyetindedir Simvolizmi ve ehemiyyetiAbizu dogumun tehlukeleri ve olu dogulan korpeler haqqinda mifoloji aciqlama rolunu oynayir Sonsuz oldugu ucun analari ve korpeleri qisqanir ve onlara zerer vermeye calisir Antik dovrden orta esrlere qeder hekimler ve sehrbazlar qadinlari Abizudan qorumaq ucun amuletler hazirlayirdilar IstinadlarMary Margaret Fulgum Coins Used as Amulets in Late Antiquity in Between Magic and Religion Interdisciplinary Studies in Ancient Mediterranean Religion and Society Rowman amp Littlefield 2001 p 142 A A Barb Antaura The Mermaid and the Devil s Grandmother A Lecture 29 1966 p 5 at least to the 2nd century Sara Iles Johnston Religions of the Ancient World Harvard University Press 2004 p 122 probably dates to the third century James H Charlesworth Jewish Interest in Astrology Aufstieg und Niedergang der romischen Welt II 20 2 1987 pp 935 936 et al Barb Antaura p 5 for online texts of the Testament see Selected bibliography below Based on a popular etymology that saw in the word Greek depth with an to mean without depth or bottomless Liddell and Scott Oxford Clarendon Press 1843 1985 printing p 4 gives no etymology for ἄbyssos A A Barb Antaura The Mermaid and the Devil s Grandmother A Lecture Journal of the Warburg and Courtauld Institutes 29 1966 p 6 Fr George R A Aquaro Death by Envy The Evil Eye and Envy in the Christian Tradition iUniverse 2004 p 99 online Testament of Solomon 27 p 22 in Conybeare For an example of a course of treatment employing a flee charm see article on Medicina Plinii Testament of Solomon 58 59 translation and introduction by F C Conybeare Jewish Quarterly Review 11 1898 p 30 online Roy Kotansky Incantations and Prayers on Inscribed Greek Amulets in Magika Hiera Ancient Greek Magic and Religion edited by Christopher A Faraone and Dirk Obbink Oxford University Press 1991 pp 113 114 and 119 on exorcism of the childbirth demon Vasilake Maria Images of the Mother of God Perceptions of the Theotokos in Byzantium Ashgate Pub 2005 seh 256 ISBN 978 0 7546 3603 8 Rapold Nicolas The Offering Review A Demon in the Family The New York Times ingilis 2023 01 12 ISSN 0362 4331 2023 01 15 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2023 01 15 Christopher Walter The Warrior Saints in Byzantine Art and Tradition Ashgate Publishing 2003 p 241 online Walter Christopher The Warrior Saints in Byzantine Art and Tradition Ashgate 2003 241 2 ISBN 978 1 84014 694 3 Spier Jeffrey Medieval Byzantine Magical Amulets and Their Tradition PDF Journal of the Warburg and Courtauld Institutes 56 1993 37 38 doi 10 2307 751363 JSTOR 751363 2009 08 24 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Fulgum Coins Used as Amulets in Late Antiquity p 142 Spier Medieval Byzantine Magical Amulets pp 38 40 Secilmis biblioqrafiyaBarb A A Antaura The Mermaid and the Devil s Grandmother A Lecture Journal of the Warburg and Courtauld Institutes 29 1966 1 23 Conybeare F C The Testament of Solomon translation and introduction Jewish Quarterly Review 11 1898 1 46 online full text available and downloadable Fulgum Mary Margaret Coins Used as Amulets in Late Antiquity In Between Magic and Religion Rowman amp Littlefield 2001 pp 139 148 limited preview online Spier Jeffrey Medieval Byzantine Magical Amulets and Their Tradition Journal of the Warburg and Courtauld Institutes 56 1993 25 62 online