fbpx
Wikipedia

ABŞ-ın təcridçilik siyasəti

September 30, 2021

Ümumi məlumat

Təcridçilik, Amerikanın uzun müddət Avropa ittifaqlarına və müharibələrə qoşulma mövzusundakı istəksizliyini ifadə edir. Təcridçilər, Amerikanın dünya üzərindəki dünyagörüşünün Avropa cəmiyyətlərinin baxış bucaqlarından fərqli olduğunu və Amerikanın müharibə xaricində başqa yollarla azadlıq və demokratiya səbəbini inkişaf etdirə biləcəyini müdafiə etdi. Amerikanın təcrid siyasəti dünya səhnəsini buraxmaq demək deyildir. Təcridçilər ABŞ-ın bir dünya oyunçusu olması və xüsusilə Qərb Yarımkürəsində torpaq, ideoloji və iqtisadi maraqlarının daha da irəli aparılması fikrindən xoşlanmadılar.

Müstəmləkə dövrü

Təcridçilərin perspektivi müstəmləkə günlərinə əsaslanır. Koloniyalar, dini zülm, iqtisadi parçalanma və müharibənin olduğu Avropadan qaçan bir çox insan tərəfindən dolduruldu. Onların yeni vətəni keçmiş yollardan daha yaxşı şeylər etmək üçün bir yer kimi görüldü. Avropadan gələn səfər məsafəsi və sərtliyi, Yeni Dünyanın Köhnə Yoldan uzaq olduğunu vurğuladı. İstiqlaliyyət müharibəsi əsnasında Fransa ilə ittifaq izləməsinə baxmayaraq, təcrid siyasətinin kökləri, müstəqillikdən çox əvvəl quruldu. Tomas Peyn, kölgəli ittifaqlar üçün çox sayda arqument təqdim edən “Common Sense”(Sağlam düşüncə) adlı əsərində təcridçi düşüncələri aydınlatdı. Peynin əsəri o qədər çox siyasi təsir etdi ki, Qitə Konqresi Fransa ilə ittifaq qurmağa qarşı çıxdı və yalnız müstəqillik müaribəsinin qazanılmasının mümkün olmadığı hallarda qəbul edildi. Corc Vaşinqton, Farewelldə təcrid mövzusunda bunları söyləmişdir:

  “Xarici ölkələrə bağlı olaraq bizim üçün böyük qaydalar, ticarət əlaqələrimizi genişləndirmək, onlardan ola bildiyincə az siyasi əlaqəyə sahib olmamız üçün Avropada əsas mənfəətimiz var, bizim üçün bir avantaj yoxdur.”

 

Vaşinqton hörmət və geniş qəbul edilmiş bir perspektiv təklif etmişdir. ABŞ Fransa ilə ittifaqını dayandırdı.Sonra Amerikanın üçüncü prezident Tomas Cefferson açılış çıxışında "sülh, ticarət və bütün xalqlarla dürüst bir dostluq quraraq ittifaqların heç kəslə dolaşmadığını" demişdir.

XIX əsr

Amerika, XIX əsr ərzində və XX əsrin əvvəlində, qərb tarixinin qeyri-adi bir müvəffəqiyyəti olaraq, siyasi olaraq təcrid qaldı. Tarixçilər həqiqəti Avropadan ayrı bir coğrafi yerə aid edirlər.

1800-cü illərdə Amerika Şimali Amerikada genişləndi və ənənəvi perspektivdən ayrılmadan Karib və Sakit okeanda bir imperatorluğu birləşdirməyə başladı. 1812-ci il müharibəsi, Meksika müharibəsi və İspan-Amerikan müharibəsi zamanı ABŞ, ittifaqlara qatılmadan və ya Avropada savaşmadan döyüşürdü. Yenə də, 20-ci əsrin ortalarına doğru bu siyasətin qızılı və yıxacaq təzyiqlər xaricə çıxırdı. Alman və Yapon işğalarının ortaya çıxması, ABŞ-ı təhdid edir və daha sonra Birləşmiş Ştatların xoşuna gəlməyən məmnuniyətsizliyi az qala tamamilə ortadan qaldırdı. Amerika Birləşmiş Ştatlarının İspaniya-Amerika müharibəsi zamanı Filippini işğal etməsi ABŞ-ın maraqlarını Qərbi Sakit Okeanına - Yaponiyanın maraq sahəsinə yönəltdi.Dənizaltı kabel və radio kimi inkişaf etmiş nəqliyyat və rabitə, iki qitəni bir-birinə bağladı. Daşınma və xarici ticarətin artması Amerikanın dünya rolunu tədricən gücləndirdi.

Daxildə əsas dəyişikliklər var idi. Şəhər mərkəzli ticarət, sənaye və maliyyənin tarixi üstünlüyü və çöl və kiçik qəsəbə Amerikasında- təcridciliyin sonunun gəlməsində iştirak etdi.

Birinci Dünya müharibəsi

Birinci Dünya Müharibəsi əsnasında Amerikan gəmilərinə qarşı, Almaniyanın rahat dənizaltı hücumları, ABŞ-ı, uzun illər davam etdirdiyi tərəfsizlikdən imtina etməyə təşviq etdi. Ölkənin Birinci Dünya müharibəsində Orta Qüvvələr əleyhinə nəticələnən iştirakı, təcrid siyasətindən ilk böyük ayrılığa işarət etdi. Lakin, müharibə başa çatdıqda,bu, Amerika Birləşmiş Ştatlarının arxasında qalmaq üçün Avropa öhdəliyini sürətləndirdi. Prezident Vudro Vilsonun səylərindən müstəqil olaraq Senat, müharibəni sona çatdıran Versal sülhünü rədd etdi və Amerika Birləşmiş Ştatları Millətlər Cəmiyyətinə üzv ola bilmədi.

Həqiqətən, təcrid siyasəti bir neçə onillik davam edəcəkdi. 1920-ci illərdə Amerika xarici əlaqələri bir arxivə apardı. Bundan əlavə, Amerika özünü ticarətdən təcrid etməyə çalışırdı. ABŞ istehsalçılarını qorumaq üçün Tariflər, xarici tacirlərə tətbiq edildi. Amerika ölkəyə daxil olan immiqrant sayını məhdudlaşdırdı. Birinci Dünya Müharibəsinə qədər, əksəriyyətlə Avropadan gələn milyonlarla insan sərvət axtarmaq üçün Amerikaya gəlmişdi və bəlkə də yoxsulluq və zülmdən qaçırdı. İngilis və İrlandiyalılar, Almanlar və Yəhudilər ən böyük qruplar idi. 1921-ci ildə nisbi liberal bir siyasət sona çatdı və kvota tətbiq edildi. 1929-cu ildə yalnız 150 min miqrant var idi.

1920-ci və 1930-cu illərdə, Amerikalıların təzyiqi, Avropanın ittifaqlarında və müharibəərində qarşısına çıxmağa davam etdi.

İkinci Dünya müharibəsi

1940-cı il təcridçilik siyasəti üçün son dönüş nöqtəsi oldu. Avropadakı Alman hərbi müvəffəqiyyətləri və İngiltərə müharibəsi, ölkə səviyyəsində Amerikalıları müharibəyə qarşı öz mövqeyini yenidən düşünməyə vadar etdi. Almaniya və İtaliya Avropa və Afrikada hegemoniya qursa da və Yaponiya Şərqi Asiyanı işğal etsə də, əksəriyyət Qərb Yarımkürəsində bu vəziyyətin bir sonrakı sırada ola biləcəyinə inanırdı. Amerika istilaları durdurmağı bacardısa belə, bir qarnizon dövləti olmaq məcburiyyətində qalacaq və həyat tərzi yox olacaqdı. Bir çox adam 1940-cı və 1941-ci illərdə müdaxiləçi olmayan Amerika Birinci Komitəsinə hələ dəstək verdi.Əksər Amerikalı, Axis ölkələri üzərində real müharibə elan edilməsinə qarşı çıxdı, ancaq Yapon dəniz qüvvələri 7 Dekabr 1941-ci ildə Pörl Harbora hiyləgərcə hücum təşkil etdiyində hər şey birdən dəyişdi. Almaniya və İtaliya dörd gün sonra ABŞ-a müharibə elan etdi. Amerika Axis güclərinə qarşı tam bir müharibə üçün özünü qalvanizasiya etdi.

Təcridçilikdə qalmaq

Təcridçi dünyagörüşü Amerikan deyimindən tamamilə itmədi, ancaq Amerika siyasətində və məsələlərində bir daha əsla diqqətə çarpan bir şəkildə ortaya çıxmadı.Bu müharibədən kənara çıxan tendensiyaların balans işi idi. Müharibə əsnasında Ruzvelt rəhbərliyi və digər liderlər Amerikalılara Birləşmiş Millətlər Təşkilatının quruluşunu (1945) dəstəkləməyə və müharibənin ardından Cozef Stalin tərəfindən Sovetlər Birliyi tərəfindən formalaşan təhdid və təcrid siyasətinin geri dönüşünü yüngülləşdirdi. Birləşmiş Ştatların qabaqcıl rol oynadığı müharibə sonrası dünya mühiti, sənaye sektorunun və maliyyənin zəfəri, geniş təhsil və informasiya sistemləri, yeni hərbi texnologiya və internasionalist liderliyi ilə dəyişəcəkdi. Bir neçə lider, Amerikanın ənənəvi olmayan müdaxilə edilə bilməz siyasətinə geri döndüyündən bəhs etmək üçün yüksəlirdi, ancaq əslində, ənənəvi Amerikan təcridçiliyi çoxdan keçmiş halına gəlmişdi.

September 30, 2021
abş, təcridçilik, siyasəti, mündəricat, ümumi, məlumat, müstəmləkə, dövrü, əsr, birinci, dünya, müharibəsi, ikinci, dünya, müharibəsi, təcridçilikdə, qalmaqümumi, məlumat, redaktətəcridçilik, amerikanın, uzun, müddət, avropa, ittifaqlarına, müharibələrə, qoşul. Mundericat 1 Umumi melumat 2 Mustemleke dovru 3 XIX esr 4 Birinci Dunya muharibesi 5 Ikinci Dunya muharibesi 6 Tecridcilikde qalmaqUmumi melumat RedakteTecridcilik Amerikanin uzun muddet Avropa ittifaqlarina ve muharibelere qosulma movzusundaki isteksizliyini ifade edir Tecridciler Amerikanin dunya uzerindeki dunyagorusunun Avropa cemiyyetlerinin baxis bucaqlarindan ferqli oldugunu ve Amerikanin muharibe xaricinde basqa yollarla azadliq ve demokratiya sebebini inkisaf etdire bileceyini mudafie etdi Amerikanin tecrid siyaseti dunya sehnesini buraxmaq demek deyildir Tecridciler ABS in bir dunya oyuncusu olmasi ve xususile Qerb Yarimkuresinde torpaq ideoloji ve iqtisadi maraqlarinin daha da ireli aparilmasi fikrinden xoslanmadilar Mustemleke dovru RedakteTecridcilerin perspektivi mustemleke gunlerine esaslanir Koloniyalar dini zulm iqtisadi parcalanma ve muharibenin oldugu Avropadan qacan bir cox insan terefinden dolduruldu Onlarin yeni veteni kecmis yollardan daha yaxsi seyler etmek ucun bir yer kimi goruldu Avropadan gelen sefer mesafesi ve sertliyi Yeni Dunyanin Kohne Yoldan uzaq oldugunu vurguladi Istiqlaliyyet muharibesi esnasinda Fransa ile ittifaq izlemesine baxmayaraq tecrid siyasetinin kokleri musteqillikden cox evvel quruldu Tomas Peyn kolgeli ittifaqlar ucun cox sayda arqument teqdim eden Common Sense Saglam dusunce adli eserinde tecridci dusunceleri aydinlatdi Peynin eseri o qeder cox siyasi tesir etdi ki Qite Konqresi Fransa ile ittifaq qurmaga qarsi cixdi ve yalniz musteqillik muaribesinin qazanilmasinin mumkun olmadigi hallarda qebul edildi Corc Vasinqton Farewellde tecrid movzusunda bunlari soylemisdir Xarici olkelere bagli olaraq bizim ucun boyuk qaydalar ticaret elaqelerimizi genislendirmek onlardan ola bildiyince az siyasi elaqeye sahib olmamiz ucun Avropada esas menfeetimiz var bizim ucun bir avantaj yoxdur Vasinqton hormet ve genis qebul edilmis bir perspektiv teklif etmisdir ABS Fransa ile ittifaqini dayandirdi Sonra Amerikanin ucuncu prezident Tomas Cefferson acilis cixisinda sulh ticaret ve butun xalqlarla durust bir dostluq quraraq ittifaqlarin hec kesle dolasmadigini demisdir XIX esr RedakteAmerika XIX esr erzinde ve XX esrin evvelinde qerb tarixinin qeyri adi bir muveffeqiyyeti olaraq siyasi olaraq tecrid qaldi Tarixciler heqiqeti Avropadan ayri bir cografi yere aid edirler 1800 cu illerde Amerika Simali Amerikada genislendi ve enenevi perspektivden ayrilmadan Karib ve Sakit okeanda bir imperatorlugu birlesdirmeye basladi 1812 ci il muharibesi Meksika muharibesi ve Ispan Amerikan muharibesi zamani ABS ittifaqlara qatilmadan ve ya Avropada savasmadan doyusurdu Yene de 20 ci esrin ortalarina dogru bu siyasetin qizili ve yixacaq tezyiqler xarice cixirdi Alman ve Yapon isgalarinin ortaya cixmasi ABS i tehdid edir ve daha sonra Birlesmis Statlarin xosuna gelmeyen memnuniyetsizliyi az qala tamamile ortadan qaldirdi Amerika Birlesmis Statlarinin Ispaniya Amerika muharibesi zamani Filippini isgal etmesi ABS in maraqlarini Qerbi Sakit Okeanina Yaponiyanin maraq sahesine yoneltdi Denizalti kabel ve radio kimi inkisaf etmis neqliyyat ve rabite iki qiteni bir birine bagladi Dasinma ve xarici ticaretin artmasi Amerikanin dunya rolunu tedricen guclendirdi Daxilde esas deyisiklikler var idi Seher merkezli ticaret senaye ve maliyyenin tarixi ustunluyu ve col ve kicik qesebe Amerikasinda tecridciliyin sonunun gelmesinde istirak etdi Birinci Dunya muharibesi RedakteBirinci Dunya Muharibesi esnasinda Amerikan gemilerine qarsi Almaniyanin rahat denizalti hucumlari ABS i uzun iller davam etdirdiyi terefsizlikden imtina etmeye tesviq etdi Olkenin Birinci Dunya muharibesinde Orta Quvveler eleyhine neticelenen istiraki tecrid siyasetinden ilk boyuk ayriliga isaret etdi Lakin muharibe basa catdiqda bu Amerika Birlesmis Statlarinin arxasinda qalmaq ucun Avropa ohdeliyini suretlendirdi Prezident Vudro Vilsonun seylerinden musteqil olaraq Senat muharibeni sona catdiran Versal sulhunu redd etdi ve Amerika Birlesmis Statlari Milletler Cemiyyetine uzv ola bilmedi Heqiqeten tecrid siyaseti bir nece onillik davam edecekdi 1920 ci illerde Amerika xarici elaqeleri bir arxive apardi Bundan elave Amerika ozunu ticaretden tecrid etmeye calisirdi ABS istehsalcilarini qorumaq ucun Tarifler xarici tacirlere tetbiq edildi Amerika olkeye daxil olan immiqrant sayini mehdudlasdirdi Birinci Dunya Muharibesine qeder ekseriyyetle Avropadan gelen milyonlarla insan servet axtarmaq ucun Amerikaya gelmisdi ve belke de yoxsulluq ve zulmden qacirdi Ingilis ve Irlandiyalilar Almanlar ve Yehudiler en boyuk qruplar idi 1921 ci ilde nisbi liberal bir siyaset sona catdi ve kvota tetbiq edildi 1929 cu ilde yalniz 150 min miqrant var idi 1920 ci ve 1930 cu illerde Amerikalilarin tezyiqi Avropanin ittifaqlarinda ve muharibeerinde qarsisina cixmaga davam etdi Ikinci Dunya muharibesi Redakte1940 ci il tecridcilik siyaseti ucun son donus noqtesi oldu Avropadaki Alman herbi muveffeqiyyetleri ve Ingiltere muharibesi olke seviyyesinde Amerikalilari muharibeye qarsi oz movqeyini yeniden dusunmeye vadar etdi Almaniya ve Italiya Avropa ve Afrikada hegemoniya qursa da ve Yaponiya Serqi Asiyani isgal etse de ekseriyyet Qerb Yarimkuresinde bu veziyyetin bir sonraki sirada ola bileceyine inanirdi Amerika istilalari durdurmagi bacardisa bele bir qarnizon dovleti olmaq mecburiyyetinde qalacaq ve heyat terzi yox olacaqdi Bir cox adam 1940 ci ve 1941 ci illerde mudaxileci olmayan Amerika Birinci Komitesine hele destek verdi Ekser Amerikali Axis olkeleri uzerinde real muharibe elan edilmesine qarsi cixdi ancaq Yapon deniz quvveleri 7 Dekabr 1941 ci ilde Porl Harbora hiylegerce hucum teskil etdiyinde her sey birden deyisdi Almaniya ve Italiya dord gun sonra ABS a muharibe elan etdi Amerika Axis guclerine qarsi tam bir muharibe ucun ozunu qalvanizasiya etdi Tecridcilikde qalmaq RedakteTecridci dunyagorusu Amerikan deyiminden tamamile itmedi ancaq Amerika siyasetinde ve meselelerinde bir daha esla diqqete carpan bir sekilde ortaya cixmadi Bu muharibeden kenara cixan tendensiyalarin balans isi idi Muharibe esnasinda Ruzvelt rehberliyi ve diger liderler Amerikalilara Birlesmis Milletler Teskilatinin qurulusunu 1945 desteklemeye ve muharibenin ardindan Cozef Stalin terefinden Sovetler Birliyi terefinden formalasan tehdid ve tecrid siyasetinin geri donusunu yungullesdirdi Birlesmis Statlarin qabaqcil rol oynadigi muharibe sonrasi dunya muhiti senaye sektorunun ve maliyyenin zeferi genis tehsil ve informasiya sistemleri yeni herbi texnologiya ve internasionalist liderliyi ile deyisecekdi Bir nece lider Amerikanin enenevi olmayan mudaxile edile bilmez siyasetine geri donduyunden behs etmek ucun yukselirdi ancaq eslinde enenevi Amerikan tecridciliyi coxdan kecmis halina gelmisdi Menbe https az wikipedia org w index php title ABS in tecridcilik siyaseti amp oldid 6132500, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.