Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Çeqem rayonu (kab.-çərk. Шэджэм район / Шэджэм куей, qaraç.-balk. Чегем район) - Rusiya Federasiyası, Kabarda-Balkariyanın tərkibində inzibati ərazi vahidi. İnzibati mərkəzi Çeqem şəhəridir.
| Çeqem rayonu | |||
|---|---|---|---|
 | |||
| |||
|
| |||
| Ölkə | |||
| İnzibati mərkəz | Çeqem | ||
| Tarixi və coğrafiyası | |||
| Yaradılıb | 28 yanvar 1935 | ||
| Sahəsi |
| ||
| Hündürlük | 4.617 m | ||
| Saat qurşağı |
| ||
| Əhalisi | |||
| Əhalisi |
| ||
| Rəqəmsal identifikatorlar | |||
| Telefon kodu | 86630 | ||
| Rəsmi sayt | |||
 | |||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||
Coğrafiyası
Çeqem rayonu Kabarda-Balkariya Respublikasının mərkəzi hissəsində yerləşir. Çeqem çayının sahili boyunca cənub-qərbdən şimal-şərqə qədər uzanır. Rayonun ərazisi dəniz səviyyəsindən 500 ilə 4617 m yüksəklikləri arasındadır. Respublika dağətəyi və dağlıq bölgələrdən ibarətdir. Rayonun sahəsi 1503.32 km²-dir. Rayon aşağıdakı ərazilərlə həmsərhəddir: qərbdə Elbrus rayonu, şimalda Baksan rayonu, şərqdə Urvan və Çerek rayonları, cənubda Gürcüstan. Qərbdən, şimaldan və qismən şərqdən yarım halqa şəklində Nalçik şəhər dairəsini əhatə edir.
Rayonun ən böyük və əhəmiyyətli çayları: Çeqem və Şaluşkadır. Çeqem çayının qollarından birində Çeqem şəlalələri yerləşir.
Tarix
Çeqem rayonu Kabarda-Balkariya Regional İcra Komitəsi Rəyasət Heyətinin 28 yanvar 1935-ci il 92 nömrəli qərarına əsasən təşkil edilmişdir. Balkar rayonundan Yuxarı Çeqem, Aşağı Çeqem, Aktoprak və Yanikoy kənd sovetlikləri ayrılaraq yeni rayon təşkil edilir.
20 aprel 1937-ci ildə Yuxarı Çeqen Kənd Sovetliyindən Bulunquy ayrılır.
1944-cü ildə Balkarların Orta Asiyaya sürgün edilməsi ilə rayonun cənub hissələri Gürcüstan SSR-ə verildi. Elə həmin il bir sıra yaşayış məntəqələri Nalçik rayonundan Çeqem rayonu ərazisinə birləşdirilir. 1957-ci ildə əvvəllər alınmış torpaqlar Gürcüstan SSR-dən ayrılaraq Kabarda-Balkariya MSSR-a qaytarılır.
1962-ci ilin dekabrından 1965-ci ilin yanvar ayına qədər Urvan rayonunun tərkibində olan Germençik və Nartan kənd sovetlikləri istisna olmaqla, bütün yaşayış məntəqələri Baksan rayonunun tərkibində daxil edilir. 1965-ci ilin yanvar ayında Germençik kənd sovetliyi istisna olmaqla, Çeqem rayonu 1961-ci il sərhədləri daxilində bərpa edildi.
Əhali
- Urbanizasiya
Şəhər şəraitində (Çeqem ş.) rayon əhalisinin 26.41 % yaşayır.
- Milli tərkib
2010-cu il Ümumrusiya siyahıya alınmasının məlumatlarına görə rayonun milli tərkibi haqqında aşağıdakı məlumatlar verilmişdir:
| Xalq | Say, nəf. | Ümumi əhaliyə olan nisbəti, % |
|---|---|---|
| kabardinlər | 50 452 | 73,02 % |
| balkarlar | 13 529 | 19,58 % |
| ruslar | 3 014 | 4,36 % |
| digərləri | 1 871 | 2,71 % |
| milliyyətini bildirməyənlər | 226 | 0,33 % |
| ümumi | 69 092 | 100,0 % |
- Cins tərkibi
2010-cu il Ümumrusiya siyahıya alınmasına olan məlumat:
| Yaş | Kişilər, nəf. | Qadınlar, yaş. | Ümumi say. | ümumi əhaliyə olan nisbət, % |
|---|---|---|---|---|
| 0 — 14 yaş | 7 253 | 6 616 | 13 869 | 20,07 % |
| 15 — 59 yaş | 23 960 | 23 368 | 47 328 | 68,50 % |
| 60 yaşdan yuxarı | 3 095 | 4 800 | 7 895 | 11,43 % |
| ümumi | 34 308 | 34 784 | 69 092 | 100,0 % |
Kişilər — 34 308 nəf. (49,7 %). Qadınlar — 34 784 nəf. (50,3 %).
Əhalinin orta yaşı — 33,8 yaş. Kişilərin orta yaşı — 32,3 yaş. Qadınların orta yaşı — 35,2 yaş.
İstinadlar
- GEOnet Names Server. 2018.
- "Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2023 года (с учётом итогов Всероссийской переписи населения 2020 г.)" (rus). 2023-08-18. İstifadə tarixi: 2023-08-23..
- Официальный сайт Чегемского муниципального района Кабардино-Балкарской Республики. Нормативно-правовые акты местной администрации 2015-08-10 at the Wayback Machine См. официальные наименования муниципального образования на языках народов КБР в официальных документах местной администрации
- "Том4. Таблица 4. Национальный состав РСОА по муниципальным образованиям по переписи 2010 года". 2013-08-19 tarixində arxivləşdirilib.
- "Том 1. Таблица 2.2 Население КБР по возрастным группам и полу". 2018-10-01 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-05-09.
- . 2016-06-24 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-07-09.
Mənbə
- Официальный сайт администрации Чегемского муниципального района
- Чегемский район на портале Правительства Кабардино-Балкарии 2019-07-14 at the Wayback Machine
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ceqem rayonu kab cerk Shedzhem rajon Shedzhem kuej qarac balk Chegem rajon Rusiya Federasiyasi Kabarda Balkariyanin terkibinde inzibati erazi vahidi Inzibati merkezi Ceqem seheridir Ceqem rayonuBayraq43 34 sm e 43 35 s u Olke RusiyaInzibati merkez CeqemTarixi ve cografiyasiYaradilib 28 yanvar 1935Sahesi 1 503 32 km Hundurluk 4 617 mSaat qursagi Moskva vaxti d UTC 03 00EhalisiEhalisi 78 227 nef 2023 Reqemsal identifikatorlarTelefon kodu 86630Resmi sayt Vikianbarda elaqeli mediafayllarCografiyasiCeqem rayonu Kabarda Balkariya Respublikasinin merkezi hissesinde yerlesir Ceqem cayinin sahili boyunca cenub qerbden simal serqe qeder uzanir Rayonun erazisi deniz seviyyesinden 500 ile 4617 m yukseklikleri arasindadir Respublika dageteyi ve dagliq bolgelerden ibaretdir Rayonun sahesi 1503 32 km dir Rayon asagidaki erazilerle hemserheddir qerbde Elbrus rayonu simalda Baksan rayonu serqde Urvan ve Cerek rayonlari cenubda Gurcustan Qerbden simaldan ve qismen serqden yarim halqa seklinde Nalcik seher dairesini ehate edir Rayonun en boyuk ve ehemiyyetli caylari Ceqem ve Saluskadir Ceqem cayinin qollarindan birinde Ceqem selaleleri yerlesir TarixCeqem rayonu Kabarda Balkariya Regional Icra Komitesi Reyaset Heyetinin 28 yanvar 1935 ci il 92 nomreli qerarina esasen teskil edilmisdir Balkar rayonundan Yuxari Ceqem Asagi Ceqem Aktoprak ve Yanikoy kend sovetlikleri ayrilaraq yeni rayon teskil edilir 20 aprel 1937 ci ilde Yuxari Ceqen Kend Sovetliyinden Bulunquy ayrilir 1944 cu ilde Balkarlarin Orta Asiyaya surgun edilmesi ile rayonun cenub hisseleri Gurcustan SSR e verildi Ele hemin il bir sira yasayis menteqeleri Nalcik rayonundan Ceqem rayonu erazisine birlesdirilir 1957 ci ilde evveller alinmis torpaqlar Gurcustan SSR den ayrilaraq Kabarda Balkariya MSSR a qaytarilir 1962 ci ilin dekabrindan 1965 ci ilin yanvar ayina qeder Urvan rayonunun terkibinde olan Germencik ve Nartan kend sovetlikleri istisna olmaqla butun yasayis menteqeleri Baksan rayonunun terkibinde daxil edilir 1965 ci ilin yanvar ayinda Germencik kend sovetliyi istisna olmaqla Ceqem rayonu 1961 ci il serhedleri daxilinde berpa edildi EhaliUrbanizasiya Seher seraitinde Ceqem s rayon ehalisinin 26 41 yasayir Milli terkib 2010 cu il Umumrusiya siyahiya alinmasinin melumatlarina gore rayonun milli terkibi haqqinda asagidaki melumatlar verilmisdir Xalq Say nef Umumi ehaliye olan nisbeti kabardinler 50 452 73 02 balkarlar 13 529 19 58 ruslar 3 014 4 36 digerleri 1 871 2 71 milliyyetini bildirmeyenler 226 0 33 umumi 69 092 100 0 Cins terkibi 2010 cu il Umumrusiya siyahiya alinmasina olan melumat Yas Kisiler nef Qadinlar yas Umumi say umumi ehaliye olan nisbet 0 14 yas 7 253 6 616 13 869 20 07 15 59 yas 23 960 23 368 47 328 68 50 60 yasdan yuxari 3 095 4 800 7 895 11 43 umumi 34 308 34 784 69 092 100 0 Kisiler 34 308 nef 49 7 Qadinlar 34 784 nef 50 3 Ehalinin orta yasi 33 8 yas Kisilerin orta yasi 32 3 yas Qadinlarin orta yasi 35 2 yas IstinadlarGEOnet Names Server 2018 Chislennost postoyannogo naseleniya Rossijskoj Federacii po municipalnym obrazovaniyam na 1 yanvarya 2023 goda s uchyotom itogov Vserossijskoj perepisi naseleniya 2020 g rus 2023 08 18 Istifade tarixi 2023 08 23 Oficialnyj sajt Chegemskogo municipalnogo rajona Kabardino Balkarskoj Respubliki Normativno pravovye akty mestnoj administracii 2015 08 10 at the Wayback Machine Sm oficialnye naimenovaniya municipalnogo obrazovaniya na yazykah narodov KBR v oficialnyh dokumentah mestnoj administracii Tom4 Tablica 4 Nacionalnyj sostav RSOA po municipalnym obrazovaniyam po perepisi 2010 goda 2013 08 19 tarixinde arxivlesdirilib Tom 1 Tablica 2 2 Naselenie KBR po vozrastnym gruppam i polu 2018 10 01 tarixinde Istifade tarixi 2019 05 09 2016 06 24 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2016 07 09 MenbeOficialnyj sajt administracii Chegemskogo municipalnogo rajona Chegemskij rajon na portale Pravitelstva Kabardino Balkarii 2019 07 14 at the Wayback Machine