fbpx
Wikipedia

Əbdürrəhman bəy Fətəlibəyli

Avqust 22, 2021

Əbdürrəhman bəy Fətəlibəyli-Düdənginski (12 iyun 1908, Düdəngə kəndi – 20 noyabr, 1954, Münhen) — İkinci dünya müharibəsində Аzərbаycаn lеgiоnunun bаşçısı. ABŞ-ın "Аzаdlıq" rаdiоsunun Аzərbаycаn rеdаksiyаsının bаş rеdаktоru оlub.

Əbdürrəhman bəy Fətəlibəyli-Düdənginski
Əbdürrəhman bəy Əli bəy oğlu Fətəlibəyli
Doğum tarixi
Doğum yeri Düdəngə kəndi, Şərur qəzası, İrəvan quberniyası
Vəfat tarixi (46 yaşında)
Vəfat yeri Münhen, Almaniya
Vəfat səbəbi Qətlə yetirilmişdir
Dəfn yeri
  • Neu-Ulm[d]
Vətəndaşlığı
Fəaliyyəti zabit, siyasətçi
Fəaliyyət illəri 1939-cu ildən
Mükafatları
Saytı dudanginski.com
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Həyatı

Əb­­dur­­rəh­­man bəy Fə­­tə­­li­­bəy­­li-Dü­­dən­­gins­­ki 1908-ci ilin iyun аyının 12-də Naxçıvanın Şərur rаyоnunun Düdəngə kəndində аnаdаn оlub.

Tiflisdəki hərbi-piyаdа məktəbini bitirib, sоnrа Azərbaycan diviziyаsındа хidmət еdib. Moskvadа Hərbi Аkаdеmiyаdа təhsil аlıb. Minbаşı (mаyоr) rutbəsində оlmuşdur.

Ata-babaları məşhur Səfəvi nəslinə mənsubdur. "Əlincə yaddaşı, Naxçıvan, 1914-1992" kitabında yazılır: "Arpa çayının sol sahilində məskunlaşan Səfəvilərə (Səfiyevlərə) gəldikdə, bu tayfanın nümayəndələri dövlət aparatlarında mövqe sahibləri olmuşlar. Qəza rəislərinin əksəriyyəti Səfəvilərdən ibarət idi. Səfəvilər nəslində Nəso xan ləqəbi ilə tanınmış İsmayıl xan bir qayda olaraq qəzanın mirabı seçilərdi.

1914–1915-ci illərdə onu bir neçə dəfə şəxsən görmüşdüm, boy-buxunlu, saqqallı kişi idi. Səfəvilər1920-ci ildən etibarən xeyli zəifləmiş, mülkləri dağılmış, özləri də pərən-pərən düşmüşdülər. Səfəvilərin nümayəndəsi Teymur bəy ömrünün sonunadək Şərur Qəza İcraiyyə Komitəsinin katibi vəzifəsində işləmişdir. Tağı bəy Baş Noraşen natamam orta məktəbində rus dilini tədris etmişdir. Allah rəhmət eləsin, mən də ondan dərs almışam. Səfiyevlərdən Əbdürrəhman (Abo) Fətəlibəyov İsmayıl xanın (Nəso xanın) nəvəsi idi. Qərəz, İsmayılın övladları – Bəhlul xanı, Beytulla xanı, Rəşid xanı Sovet hökuməti zülmə düçar etdi, axırına çıxdı. Beytulla xandan başqa, hamısı məhv oldu. Səfəvilərin həm də Dərələyəzdə yaşayan Vəkilovlarla qohumluğu vardır. Səfiyevlər sülaləsində qalan nəslin az bir qismi hazırda Baş Noraşendə – Cəlilkənddə məskundur.

Bu sülalənin görkəmli şəxyyətlərindən biri də uzun illər ictimaiyyətimizə vətən xaini kimi təqdim olunan Əbdürəhman (Abo) Düdənginskidir. 1929-ci ildə Abonu komsomol sıralarından xaric edəndə gənc Əbdürəhman ona amansız mövqe tutanlar qarşısında əsəblərini cilovlaya bilməyib ağlayır və deyir ki, məni atama görə cəzalandırırsınız, axı mən onu görməmişəm, Allahın himayəsində böyümüşəm.

Beləcə, tənələrə, təhqirlərə dözməyən yeniyetmə kəndi gizlincə tərk edib Tiflisə gəlir. Tiflisdə hərbi məktəbdə oxuyan Əbdürrəhmanla tez-tez görüşərdik. Zaqafqaziya Kommunist Universitetində oxuyan naxçıvanlı tələbələrin yanına vaxtaşırı gələrdi.

Doğma kəndində verilən mənəvi əzablar ona rahatlıq verməzdi. Zavallı bilmirdi ki, qohumlarının qarşılaşacağı müsibətlər hələ irəlidədir. Açıq danışmağı sevirdi, düz sözün aşiqi idi. Qətiyyətlə deyirəm ki, o, heç zaman el-obasına, doğma xalqına dönük çıxa bilməzdi. Hər zaman bu fikirdə olmuşam. Ə.Fətəlibəylinin atası Əli bəy Fətəlibəyli də Naxçıvanın Şərur rayonunun Düdəngə, Zeyvə kəndlərinin bəyi olaraq, hörmətli, tanınmış şəxsiyyətlərindən biri olub. Əli bəy Çar Rusiyasının vaxtında Türkistan, sonralar İrəvan quberniyasının sərhədi boyu zabit kimi xidmət etmişdir. İrəvan quberniyasında olan vaxt zabitlər yığıncağında bir rus zabiti müsəlman dininə istehza etdikdə, Əli bəy qılıncı ilə rus zabitini vurmaq istəmişdir. Oradakı zabitlər Əli bəyi sakitləşdirmişlər. Bir ay sonra Əli bəyi zəhərləyib öldürdülər. Böyük oğlu Qulam (Əbdürrəhman Fətəlibəylinin qardaşı) xatırlayırdı: "Biz gələn günün sabahı zabitlər yığıncağında axşam yeməyindən sonra atam özünü pis hiss elədi, gecə yarısında keçindi. Bu xəbər çatan kimi qaynı Nəsrulla xan bir neçə nəfərlə hərbi hissəyə gedərək, Əli bəyin cəsədini gətirib Düdəngədə dəfn elədi. Bu yolla Əli bəyi 1910-cu ildə zəhərləyib öldürdülər".

Atası belə faciəvi surətdə öldürüləndə Əbdürrəhman bəyin iki yaşı var idi. F.Düdənginski gənc yaşlarında əsgər getmiş, hərbi piyada məktəbini bitirmiş, Azərbaycan diviziyasında zabit olmuşdu. 1935-36-cı illər Moskva Hərbi Akademiyasına oxumağa göndərilmişdir. 1937-ci ildə Bakıda məzuniyyətdə olarkən əmisi Əhməd bəyin məsləhəti ilə Leyla xanım Qazıyeva ilə evlənmişdir. Məzuniyyəti qurtardıqdan sonra həyat yoldaşını, qayınanasını özü ilə Leninqrada aparmış və 1940-cı ilə qədər burada yaşamışlar. 1938-ci ildə Leninqradda ilk övladı Əli anadan olub.

Fəaliyyəti

Ə.Düdənginski olduqca bacarıqlı bir zabit idi. O, 1939-cu ildə Finlandiya müharibəsində iştirak etmiş, "Qırmızı Ulduz" ordeni ilə təltif olunmuşdur. Bir müddət Leninqrad dairəsi qərargahında 6-cı şöbənin rəisi işləmişdir. 1940-cı ilə Sovet Ordusu hissələri Baltikyanı respublikalarını işğal etikdən sonra Ə.Düdənginski Riqada yerləşən hərbi qərargaha göndərilmiş, orada almanlara əsir düşmüşdür.

Düdənginski haqda onunla tanış olan insanların, demək olar ki, hamısının fikirləri xeyli yüksək olub. Sonralar SSRİ-nin Müdafiə naziri olmuş, bir zamanlar Ə.Fətəlibəyli ilə birgə Baş qərargahın Akademiyasında oxumuş Sovet İttifaqı Marşalı Andrey Qreçko yazırdı: "O, heyrətedici bir aydın ağıla və təhlil düşüncəsinə malik idi və anadangəlmə komandir idi. Hərbi taktika məsələlərində bizim heç birimiz onunla müqayisə oluna bilməzdik".

İkinci Dunyа muhаribəsində leninqrad hərbi dаirəsinin qərаrgаhındа хidmət еtmiş, 6-cı şöbənin rəisi оlmuşdur. Sonradan almanların tərəfində bolşeviklərə qarşı vuruşmuşdur. Müharibədən sonra АBŞ kоnqrеsinin mаliyyələşdirdiyi "Аzаdlıq" rаdiоsunun Аzərbаycаn rеdаksiyаsının, еyni zаmаndа "Аzərbаycаn" jurnаlının (C.Hаcıbəyli ilə birlikdə) bаş rеdаktоru оlub. АBŞ-lа, Qərb dovlətləri ilə ciddi əlаqələr qurub, Аzərbаycаnın müstəqilliyi uğrundа böyük mübаrizə аpаrıb.

Azərbaycan legionunda

Mühacirət illərində Sovet rejiminə qarşı ideoloji mübarizə aparmış, "Hakimiyyətin texnologiyası", "Partokratiya", Stalin və Beriya haqqında kitablar müəllifi kimi tanınan, əslən çeçen olan Əbdürrəhman Avtorxanov Ə.Fətəlibəylini belə dəyərləndirirdi:

"Hardasa 1943-cü ilin ortalarında Berlində Vermaxtın Ali Komandanlığının (OKV) qəbulunda qafqazlı görkəmində, Sovet hərbi əsiri zabiti formasında olan (xarici görkəmindən hiss edilirdi ki, düşərgədən yenicə azad olunub) bir nəfərlə qarşılaşdım. Qəbul otağında adamlar çox idi və bir qədər tərəddüddən sonra ona yaxınlaşıb qafqazlı olub-olmadığını soruşdum. Gözlənilməz sualdan səksəndi və cavab vermək əvəzinə eyni sualla da mənə müraciət etdi. Mən özümü təqdim etdim. O da dedi ki, keçmiş Sovet ordusu mayoru, azərbaycanlı Əbo Düdənginskidir. Həmin vaxtdan bizim dostluğumuz başladı. İnanıram ki, Abonu ömründə bir dəfə görən şəxs bu qeyri-adi insanı heç zaman unuda bilməz. Onun şəxsi ünsiyyəti, şahzadəliyi, çətinliyə düşən bir şəxsə köməyə hazırlığı hamını heyran edirdi".

Onun alman əsirliyindəki həyatı, fəaliyyəti barədə söz açanda isə mütləq araya İkinci Cahan Savaşı dövründə Reyxin yaratdığı legionlar məsələsi düşür.

Bu baxımdan, ümumiyyətlə, legionlarla bağlı bir para məqamlara da aydınlıq gətirmək gərəkdir. Ancaq bəri başdan bir haşiyə çıxaq ki, Azərbaycanda adıçəkilən məsələ ən az araşdırılmış sahələrdən biridir. Bu gün əlimizdə legionlar, o cümlədən Azərbaycan legionlarıyla bağlı iki geniş araşdırma var. Bunlardan biri Nəsiman Yaqubun "Azərbaycan legionerləri" kitabı, bir də MTN əməkdaşı, tarix elmləri namizədi Məmməd Cəfərlinin arxiv materialları və dərin araşdırmalar hesabına ərsəyə gətirdiyi Azərbaycan legionerlərinin bədii yaradıcılığından bəhs edən monoqrafiyasıdır.

Ölümü

Mikayıl İsmayılov SSRİ DTK-nın casusu, "SMERŞ"in zabiti "Müller" ləqəbli Georgi Vladimiroviç tərəfindən Düdənginskini öldürmək sifarişi alır və yalnız bu halda onun yenidən Azərbaycana qayıda biləcəyini bildirilir. Əbdürrəhman bəyin dostlarının söylədiklərinə və o dövrün alman mətbuatının yazdığına inansaq, İsmayılov bir müddət bu sifarişi yerinə yetirməkdə nəinki tərəddüd edir, hətta özünün missiyası haqda Düdənginskiyə məlumat verir. Ancaq son dərəcə vətənpərvər bir insan olan və bolşevizmə sonsuz nifrət bəsləyən Abo əvvəlcə həmyerlisini fikrindən daşındırır və onunla birgə çalışmağa dəvət edir, belə görünür ki, o da razılaşır. Çünki hərdən mübahisələri olsa da, Əbdürrəhman bəylə İsmayılov arasında, həqiqətən, yaxşı münasibətlər varmış. Ancaq Mikayıl sonunda dostunu öldürdüyündən, görünür, ya həqiqətən, özünü çox bacarıqlı casus kimi apararaq Fətəlibəyin etimadını qazanıbmış, ya da İsmayılovu bu qətlə vadar eləyən səbəblər qarşı tərəfin onu bu yoldan çəkindirmək üçün gətirdiyi dəlillərdən güclüymüş. Beləcə, dostlar həmin gecə xeyli yeyib-içirlər və gecə saatlarında xanım Böhmün evinə gəlirlər. Ancaq onların iki nəfər olduğundan heç 80 yaşlı ev sahibəsi də xəbər tutmur.

İsmayılov əvvəlcədən planlaşdırdığı kimi hələ kafedə ikən usta Föstledən aldığı çəkiclə əvvəlcə daha çox içkili olan Fətəlibəyliyə başından iki-üç dəfə güclü zərbə endirir, sonra da pencəyini başına salıb boğur. Onun öldüyünə əmin olduqdan sonrasa, meyiti mətbəxdəki taxtın altına itələyir, özü də xanım Böhmün yanına çıxıb içki istəyir və deyir ki, o, mətbəxdə yatacaq. Ancaq təbii ki, daha qətlin törədildiyi yerə qayıtmır. Xanım Böhm də həmin gecənin səhəri taxtın altında meyit görür, polisə xəbər verir və hamı ölən adamın məhz Mikayıl İsmayılov olduğunu güman edir.

Fətəlibəyliyə "İsmayılov" adıyla yas tuturlar. Lakin həm sadaladığımız səbəblərdən (meyitin göstəricilərinin, əsasən də boyunun İsmayılovun göstəricilərinə uyğun gəlməməsi), həm də qətldən bir neçə gün sonra "Azadlıq" radiosu Azərbaycan bölməsinin redaktoru Əbdürrəhman bəy Düdənginskinin yoxa çıxması xəbəri yayılanda hamı ölən adamın məhz Abo olduğu qənaətinə gəlir.

Fətəlibəylinin cənazəsi dekabrın 5-də Nyu-Uimdəki qəbristanlığa – 1954-ci ildə avtomobil qəzasından həlak olmuş qardaşı Seyfullabəy Fətəlibəylinin uyuduğu yerə gətirilir. Alman mətbuatının yazdığına görə, qəzəblənmiş azərbaycanlıları coşdurmamaq üçün polis dəfn yerindən xeyli arxada dayanıbmış. Ancaq həmyerlilərinin tabutu açmaq və meyitin həqiqətən Fətəlibəyliylə məxsus olduğunu dəqiqləşdirmək istəmələrinə rəsmi qaydaya zidd olduğu üçün icazə verilmir. Sadəcə, iki qərib qardaşın məzarlarının yanaşı olması üçün Seyfullabəyin məzarının yeri dəyişdirilir.

İstinadlar

  1. Vətəndən ayrı düşən "Qərib azərbaycanlılar…"[ölü keçid]
  2. . 2011-02-07 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-05-10. (#invisible_char)

Mənbə

  • Yaqublu N. Əbdürrəhman Fətəlibəyli-Düdənginski. – Bakı: "Abşeron Nəşr", 2009. - 262 (64 şəkil) s.
  • Энвер Алтайлы. Трудный путь к свободе. Рузи Назар: от Красной армии до ЦРУ (Изд. "Hurst and Company", Лондон, 2017. Публикация в сети Интернет)

Həmçinin bax

Xarici keçidlər

  Vikimənbədə Əbdürrəhman bəy Fətəlibəyli-Düdənginskinin general L.Biçeraxova açıq məktubu ilə əlaqəli məlumatlar var.
  • Hafiz Əhmədov (2017-10-27). "CİA sənədlərində Fətəli bəy Düdənginski haqqındakı gizli məlumat – ARAŞDIRMA(FOTOLAR)" ( (azərb.)). azvision.az. 2017-10-31 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-10-31.
  • Насиман Ягублу (2016-11-20). "Абдуррахман Фаталибейли Дуденгинский — жизнь и деятельность" ( (rus.)). minval.az. 2017-10-11 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-10-11.
  • "Azərbaycanlı qəbirlərinə başqa ölülər də basdırılır" ( (azərb.)). azadliq.org. 2009-10-16. 2017-11-01 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-11-01.
  • Nəsiman Yaqublu (2016-11-21). "Əbdürrəhman Fətəlibəyli -Düdənginski - HƏRBÇİ, SİYASƏTÇİ, JURNALİST" ( (azərb.)). modern.az. 2016-11-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-11-01.
  • İlham Tumas (2015-08-21). "Legionerlər: fədailər, yoxsa xainlər? - FOTOLAR" ( (azərb.)). atv.az. 2017-11-01 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-11-01.
  • İlham Tumas (2015-08-22). ( (azərb.)). atv.az. 2015-08-23 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-11-01.
  • "Əbdürrəhman bəy Düdənginskinin oğlunun və arvadının qaranlıq taleyi… - FOTO" ( (azərb.)). musavat.com. 2014-09-23. 2017-11-01 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-11-01.
  • Fəxrəndə Dəmirova (2016-0-15). "Azərbaycan legionu və Hitler Almaniyası - VİDEO" ( (azərb.)). matbuat.az. 2017-11-01 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-11-01.
  • Sevda İsmayıllı (2012-06-13). "Düdənginski - Vətən xaini, ya müstəqilliyi uğrunda fəal mübariz?" ( (azərb.)). azadliq.org. 2017-11-01 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-11-01.
  • Elmin Nuri (2014-04-04). ""Qürbətin doğma məzarları" - Azərbaycan legionerlərinin komandiri Fətəlibəyli-Düdənginski - LAYİHƏ" ( (azərb.)). modern.az. 2017-11-01 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-11-01.
  • Sevda İsmayıllı (2014-11-18). "Düdənginski - "Camali xaç ilə qızıl yıldız arasında"" ( (azərb.)). azadliq.org. 2017-11-01 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-11-01.
  • Sevda İsmayıllı (2014-11-20). ""Danışır Azadlıq radiostansiyası! Həmvətənlər, nəhayət!.." - II hissə" ( (azərb.)). azadliq.org. 2017-11-01 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-11-01.

Avqust 22, 2021
əbdürrəhman, bəy, fətəlibəyli, məqaləni, vikiləşdirmək, lazımdır, lütfən, məqaləni, ümumvikipediya, redaktə, qaydalarına, uyğun, şəkildə, tərtib, edin, məqalənin, bəzi, məlumatlarının, mənbəsi, göstərilməmişdir, daha, ətraflı, məlumat, üçün, məqalənin, müzakir. Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Bu meqalenin bezi melumatlarinin menbesi gosterilmemisdir Daha etrafli melumat ucun meqalenin muzakire sehifesine baxa ve meqaleye uygun formada menbeler elave edib Vikipediyani zenginlesdire bilersiniz avqust 2021 Ebdurrehman bey Fetelibeyli Dudenginski 12 iyun 1908 Dudenge kendi 20 noyabr 1954 Munhen 1 Ikinci dunya muharibesinde Azerbaycan legionunun bascisi ABS in Azadliq radiosunun Azerbaycan redaksiyasinin bas redaktoru olub Ebdurrehman bey Fetelibeyli DudenginskiEbdurrehman bey Eli bey oglu FetelibeyliDogum tarixi 12 iyun 1908Dogum yeri Dudenge kendi Serur qezasi Irevan quberniyasiVefat tarixi 20 noyabr 1954 46 yasinda Vefat yeri Munhen AlmaniyaVefat sebebi Qetle yetirilmisdirDefn yeri Neu Ulm d Vetendasligi SSRIFealiyyeti zabit siyasetciFealiyyet illeri 1939 cu ildenMukafatlariSayti dudanginski com Vikianbarda elaqeli mediafayllar Mundericat 1 Heyati 2 Fealiyyeti 3 Azerbaycan legionunda 4 Olumu 5 Istinadlar 6 Menbe 7 Hemcinin bax 8 Xarici kecidlerHeyati RedakteEb dur reh man bey Fe te li bey li Du den gins ki 1908 ci ilin iyun ayinin 12 de Naxcivanin Serur rayonunun Dudenge kendinde anadan olub Tiflisdeki herbi piyada mektebini bitirib sonra Azerbaycan diviziyasinda hidmet edib Moskvada Herbi Akademiyada tehsil alib Minbasi mayor rutbesinde olmusdur Ata babalari meshur Sefevi nesline mensubdur Elince yaddasi Naxcivan 1914 1992 kitabinda yazilir Arpa cayinin sol sahilinde meskunlasan Sefevilere Sefiyevlere geldikde bu tayfanin numayendeleri dovlet aparatlarinda movqe sahibleri olmuslar Qeza reislerinin ekseriyyeti Sefevilerden ibaret idi Sefeviler neslinde Neso xan leqebi ile taninmis Ismayil xan bir qayda olaraq qezanin mirabi secilerdi 1914 1915 ci illerde onu bir nece defe sexsen gormusdum boy buxunlu saqqalli kisi idi Sefeviler1920 ci ilden etibaren xeyli zeiflemis mulkleri dagilmis ozleri de peren peren dusmusduler Sefevilerin numayendesi Teymur bey omrunun sonunadek Serur Qeza Icraiyye Komitesinin katibi vezifesinde islemisdir Tagi bey Bas Norasen natamam orta mektebinde rus dilini tedris etmisdir Allah rehmet elesin men de ondan ders almisam Sefiyevlerden Ebdurrehman Abo Fetelibeyov Ismayil xanin Neso xanin nevesi idi Qerez Ismayilin ovladlari Behlul xani Beytulla xani Resid xani Sovet hokumeti zulme ducar etdi axirina cixdi Beytulla xandan basqa hamisi mehv oldu Sefevilerin hem de Dereleyezde yasayan Vekilovlarla qohumlugu vardir Sefiyevler sulalesinde qalan neslin az bir qismi hazirda Bas Norasende Celilkendde meskundur Bu sulalenin gorkemli sexyyetlerinden biri de uzun iller ictimaiyyetimize veten xaini kimi teqdim olunan Ebdurehman Abo Dudenginskidir 1929 ci ilde Abonu komsomol siralarindan xaric edende genc Ebdurehman ona amansiz movqe tutanlar qarsisinda eseblerini cilovlaya bilmeyib aglayir ve deyir ki meni atama gore cezalandirirsiniz axi men onu gormemisem Allahin himayesinde boyumusem Belece tenelere tehqirlere dozmeyen yeniyetme kendi gizlince terk edib Tiflise gelir Tiflisde herbi mektebde oxuyan Ebdurrehmanla tez tez goruserdik Zaqafqaziya Kommunist Universitetinde oxuyan naxcivanli telebelerin yanina vaxtasiri gelerdi Dogma kendinde verilen menevi ezablar ona rahatliq vermezdi Zavalli bilmirdi ki qohumlarinin qarsilasacagi musibetler hele irelidedir Aciq danismagi sevirdi duz sozun asiqi idi Qetiyyetle deyirem ki o hec zaman el obasina dogma xalqina donuk cixa bilmezdi Her zaman bu fikirde olmusam E Fetelibeylinin atasi Eli bey Fetelibeyli de Naxcivanin Serur rayonunun Dudenge Zeyve kendlerinin beyi olaraq hormetli taninmis sexsiyyetlerinden biri olub Eli bey Car Rusiyasinin vaxtinda Turkistan sonralar Irevan quberniyasinin serhedi boyu zabit kimi xidmet etmisdir Irevan quberniyasinda olan vaxt zabitler yigincaginda bir rus zabiti muselman dinine istehza etdikde Eli bey qilinci ile rus zabitini vurmaq istemisdir Oradaki zabitler Eli beyi sakitlesdirmisler Bir ay sonra Eli beyi zeherleyib oldurduler Boyuk oglu Qulam Ebdurrehman Fetelibeylinin qardasi xatirlayirdi Biz gelen gunun sabahi zabitler yigincaginda axsam yemeyinden sonra atam ozunu pis hiss eledi gece yarisinda kecindi Bu xeber catan kimi qayni Nesrulla xan bir nece neferle herbi hisseye gederek Eli beyin cesedini getirib Dudengede defn eledi Bu yolla Eli beyi 1910 cu ilde zeherleyib oldurduler Atasi bele facievi suretde oldurulende Ebdurrehman beyin iki yasi var idi F Dudenginski genc yaslarinda esger getmis herbi piyada mektebini bitirmis Azerbaycan diviziyasinda zabit olmusdu 1935 36 ci iller Moskva Herbi Akademiyasina oxumaga gonderilmisdir 1937 ci ilde Bakida mezuniyyetde olarken emisi Ehmed beyin mesleheti ile Leyla xanim Qaziyeva ile evlenmisdir Mezuniyyeti qurtardiqdan sonra heyat yoldasini qayinanasini ozu ile Leninqrada aparmis ve 1940 ci ile qeder burada yasamislar 1938 ci ilde Leninqradda ilk ovladi Eli anadan olub Fealiyyeti RedakteE Dudenginski olduqca bacariqli bir zabit idi O 1939 cu ilde Finlandiya muharibesinde istirak etmis Qirmizi Ulduz ordeni ile teltif olunmusdur Bir muddet Leninqrad dairesi qerargahinda 6 ci sobenin reisi islemisdir 1940 ci ile Sovet Ordusu hisseleri Baltikyani respublikalarini isgal etikden sonra E Dudenginski Riqada yerlesen herbi qerargaha gonderilmis orada almanlara esir dusmusdur Dudenginski haqda onunla tanis olan insanlarin demek olar ki hamisinin fikirleri xeyli yuksek olub Sonralar SSRI nin Mudafie naziri olmus bir zamanlar E Fetelibeyli ile birge Bas qerargahin Akademiyasinda oxumus Sovet Ittifaqi Marsali Andrey Qrecko yazirdi O heyretedici bir aydin agila ve tehlil dusuncesine malik idi ve anadangelme komandir idi Herbi taktika meselelerinde bizim hec birimiz onunla muqayise oluna bilmezdik Ikinci Dunya muharibesinde leninqrad herbi dairesinin qerargahinda hidmet etmis 6 ci sobenin reisi olmusdur Sonradan almanlarin terefinde bolseviklere qarsi vurusmusdur Muharibeden sonra ABS konqresinin maliyyelesdirdiyi Azadliq radiosunun Azerbaycan redaksiyasinin eyni zamanda Azerbaycan jurnalinin C Hacibeyli ile birlikde bas redaktoru olub ABS la Qerb dovletleri ile ciddi elaqeler qurub Azerbaycanin musteqilliyi ugrunda boyuk mubarize aparib 2 Azerbaycan legionunda RedakteMuhaciret illerinde Sovet rejimine qarsi ideoloji mubarize aparmis Hakimiyyetin texnologiyasi Partokratiya Stalin ve Beriya haqqinda kitablar muellifi kimi taninan eslen cecen olan Ebdurrehman Avtorxanov E Fetelibeylini bele deyerlendirirdi Hardasa 1943 cu ilin ortalarinda Berlinde Vermaxtin Ali Komandanliginin OKV qebulunda qafqazli gorkeminde Sovet herbi esiri zabiti formasinda olan xarici gorkeminden hiss edilirdi ki dusergeden yenice azad olunub bir neferle qarsilasdim Qebul otaginda adamlar cox idi ve bir qeder tereddudden sonra ona yaxinlasib qafqazli olub olmadigini sorusdum Gozlenilmez sualdan seksendi ve cavab vermek evezine eyni sualla da mene muraciet etdi Men ozumu teqdim etdim O da dedi ki kecmis Sovet ordusu mayoru azerbaycanli Ebo Dudenginskidir Hemin vaxtdan bizim dostlugumuz basladi Inaniram ki Abonu omrunde bir defe goren sexs bu qeyri adi insani hec zaman unuda bilmez Onun sexsi unsiyyeti sahzadeliyi cetinliye dusen bir sexse komeye hazirligi hamini heyran edirdi Onun alman esirliyindeki heyati fealiyyeti barede soz acanda ise mutleq araya Ikinci Cahan Savasi dovrunde Reyxin yaratdigi legionlar meselesi dusur Bu baximdan umumiyyetle legionlarla bagli bir para meqamlara da aydinliq getirmek gerekdir Ancaq beri basdan bir hasiye cixaq ki Azerbaycanda adicekilen mesele en az arasdirilmis sahelerden biridir Bu gun elimizde legionlar o cumleden Azerbaycan legionlariyla bagli iki genis arasdirma var Bunlardan biri Nesiman Yaqubun Azerbaycan legionerleri kitabi bir de MTN emekdasi tarix elmleri namizedi Memmed Ceferlinin arxiv materiallari ve derin arasdirmalar hesabina erseye getirdiyi Azerbaycan legionerlerinin bedii yaradiciligindan behs eden monoqrafiyasidir Olumu RedakteMikayil Ismayilov SSRI DTK nin casusu SMERS in zabiti Muller leqebli Georgi Vladimirovic terefinden Dudenginskini oldurmek sifarisi alir ve yalniz bu halda onun yeniden Azerbaycana qayida bileceyini bildirilir Ebdurrehman beyin dostlarinin soylediklerine ve o dovrun alman metbuatinin yazdigina inansaq Ismayilov bir muddet bu sifarisi yerine yetirmekde neinki tereddud edir hetta ozunun missiyasi haqda Dudenginskiye melumat verir Ancaq son derece vetenperver bir insan olan ve bolsevizme sonsuz nifret besleyen Abo evvelce hemyerlisini fikrinden dasindirir ve onunla birge calismaga devet edir bele gorunur ki o da razilasir Cunki herden mubahiseleri olsa da Ebdurrehman beyle Ismayilov arasinda heqiqeten yaxsi munasibetler varmis Ancaq Mikayil sonunda dostunu oldurduyunden gorunur ya heqiqeten ozunu cox bacariqli casus kimi apararaq Fetelibeyin etimadini qazanibmis ya da Ismayilovu bu qetle vadar eleyen sebebler qarsi terefin onu bu yoldan cekindirmek ucun getirdiyi delillerden gucluymus Belece dostlar hemin gece xeyli yeyib icirler ve gece saatlarinda xanim Bohmun evine gelirler Ancaq onlarin iki nefer oldugundan hec 80 yasli ev sahibesi de xeber tutmur Ismayilov evvelceden planlasdirdigi kimi hele kafede iken usta Fostleden aldigi cekicle evvelce daha cox ickili olan Fetelibeyliye basindan iki uc defe guclu zerbe endirir sonra da penceyini basina salib bogur Onun olduyune emin olduqdan sonrasa meyiti metbexdeki taxtin altina iteleyir ozu de xanim Bohmun yanina cixib icki isteyir ve deyir ki o metbexde yatacaq Ancaq tebii ki daha qetlin toredildiyi yere qayitmir Xanim Bohm de hemin gecenin seheri taxtin altinda meyit gorur polise xeber verir ve hami olen adamin mehz Mikayil Ismayilov oldugunu guman edir Fetelibeyliye Ismayilov adiyla yas tuturlar Lakin hem sadaladigimiz sebeblerden meyitin gostericilerinin esasen de boyunun Ismayilovun gostericilerine uygun gelmemesi hem de qetlden bir nece gun sonra Azadliq radiosu Azerbaycan bolmesinin redaktoru Ebdurrehman bey Dudenginskinin yoxa cixmasi xeberi yayilanda hami olen adamin mehz Abo oldugu qenaetine gelir Fetelibeylinin cenazesi dekabrin 5 de Nyu Uimdeki qebristanliga 1954 ci ilde avtomobil qezasindan helak olmus qardasi Seyfullabey Fetelibeylinin uyudugu yere getirilir Alman metbuatinin yazdigina gore qezeblenmis azerbaycanlilari cosdurmamaq ucun polis defn yerinden xeyli arxada dayanibmis Ancaq hemyerlilerinin tabutu acmaq ve meyitin heqiqeten Fetelibeyliyle mexsus oldugunu deqiqlesdirmek istemelerine resmi qaydaya zidd oldugu ucun icaze verilmir Sadece iki qerib qardasin mezarlarinin yanasi olmasi ucun Seyfullabeyin mezarinin yeri deyisdirilir Istinadlar Redakte Vetenden ayri dusen Qerib azerbaycanlilar olu kecid Eb dur reh man bey Fe te li bey li Du den gins ki 2011 02 07 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2010 05 10 invisible char Menbe RedakteYaqublu N Ebdurrehman Fetelibeyli Dudenginski Baki Abseron Nesr 2009 262 64 sekil s Enver Altajly Trudnyj put k svobode Ruzi Nazar ot Krasnoj armii do CRU Izd Hurst and Company London 2017 Publikaciya v seti Internet Hemcinin bax RedakteAzerbaycan legionu Israfil IsrafilovXarici kecidler Redakte Vikimenbede Ebdurrehman bey Fetelibeyli Dudenginskinin general L Biceraxova aciq mektubu ile elaqeli melumatlar var Hafiz Ehmedov 2017 10 27 CIA senedlerinde Feteli bey Dudenginski haqqindaki gizli melumat ARASDIRMA FOTOLAR azerb azvision az 2017 10 31 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2017 10 31 Nasiman Yagublu 2016 11 20 Abdurrahman Fatalibejli Dudenginskij zhizn i deyatelnost rus minval az 2017 10 11 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2017 10 11 Azerbaycanli qebirlerine basqa oluler de basdirilir azerb azadliq org 2009 10 16 2017 11 01 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2017 11 01 Nesiman Yaqublu 2016 11 21 Ebdurrehman Fetelibeyli Dudenginski HERBCI SIYASETCI JURNALIST azerb modern az 2016 11 24 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2017 11 01 Ilham Tumas 2015 08 21 Legionerler fedailer yoxsa xainler FOTOLAR azerb atv az 2017 11 01 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2017 11 01 Ilham Tumas 2015 08 22 Legionerler fedailer yoxsa xainler Dudenginskinin aci taleyi FOTOLAR azerb atv az 2015 08 23 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2017 11 01 Ebdurrehman bey Dudenginskinin oglunun ve arvadinin qaranliq taleyi FOTO azerb musavat com 2014 09 23 2017 11 01 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2017 11 01 Fexrende Demirova 2016 0 15 Azerbaycan legionu ve Hitler Almaniyasi VIDEO azerb matbuat az 2017 11 01 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2017 11 01 Sevda Ismayilli 2012 06 13 Dudenginski Veten xaini ya musteqilliyi ugrunda feal mubariz azerb azadliq org 2017 11 01 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2017 11 01 Elmin Nuri 2014 04 04 Qurbetin dogma mezarlari Azerbaycan legionerlerinin komandiri Fetelibeyli Dudenginski LAYIHE azerb modern az 2017 11 01 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2017 11 01 Sevda Ismayilli 2014 11 18 Dudenginski Camali xac ile qizil yildiz arasinda azerb azadliq org 2017 11 01 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2017 11 01 Sevda Ismayilli 2014 11 20 Danisir Azadliq radiostansiyasi Hemvetenler nehayet II hisse azerb azadliq org 2017 11 01 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2017 11 01 Menbe https az wikipedia org w index php title Ebdurrehman bey Fetelibeyli amp oldid 6083099, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.