Şahzadə Mustafa (I Süleymanın oğlu)
Şahzadə Mustafa - Sultan Süleyman Qanuninin böyük oğlu.
| Şahzadə Mustafa | |
|---|---|
| türk. Şehzade Mustafa | |
| Şahzadə Mustafaya aid bir Osmanlı miniatürü | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | İstanbul |
| Vəfat tarixi | (38 yaşında) |
| Vəfat yeri | Konya |
| Dəfn yeri | Bursa |
| Sülalə | Osmanlılar |
| Atası | Sultan Süleyman Qanuni |
| Anası | Mahidevran Sultan |
| Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
.svg.html){kind=link}
Şahzadə Mustafa 1515-ci ildə atası Sultan Süleyman Qanuninin Manisada şahzadəliyi dövründə anadan olmuşdur. Atası Sultan Süleymanın Avstriya səfərinin ardından qardaşları Şahzadə Mehmed və Şahzadə Səlimlə birlikdə möhtəşəm bir mərasimlə sünnət edilmişdir. 27 iyun 1530 tarixində başlayan mərasim 3 həftə boyunca davam etmişdir.
Babası Yavuz Sultan Səlimin ölümündən sonra atası ilə İstanbula getmişdir. Rəvayətə görə Xürrəm Sultanın fitnəsi nəticəsində qətlə yetirilmişdir.Amma sübut olunmamışdır. Şahzadə Mustafanın anası Mahidövran Sultan Sultan Süleymanın ikinci arvadı olmuşdur. İlk arvadi Gülfəm sultanin doğduğu əkiz uşaqlar öldükdən sonra da saraydan ayrılmamış, ömrünün sonunadək hərəmdə yaşamışdır.
Şahzadə Mustafanın qətlə yetirilməsi
Osmanlı adətinə əsasən, Sultan Süleyman Qanunidən sonra hakimiyyətə böyük oğlu Mustafa gəlməli idi. Mustafa hökmdar elan edilməmişdən əvvəl, adətə görə Amasiya vilayətinə vali göndərildi. Mahidövran Sultan oğlu ilə birlikdə Amasiya vilayətində yaşamağa başladılar. Bu dövrdə hər kəs Sultan Süleyman Qanunidən sonra Mustafanın Sultan elan ediləcəyini gözləyirdi. Mustafanın ağıllı, təmkinli və savadlı bir şəxs olması, ona qarşı olan inamı daha da artırdı. Bütün bu fikirlərə baxmayaraq, Şahzadə Mustafa 1553-cü ildə Sultan Süleyman Qanuninin göstərişi ilə öldürülmüşdür.
Şahzadə Mustafanın aradan götürülmə səbəbi, bu gündə tam dəqiq məlum deyildir. Ancaq bir sıra tarixi mənbələrdə bu işi görməkdə maraqlı olan yalnız bir nəfərin adı qeyd edilir. Xürrəm Sultan Şahzadə Mustafanın hakimiyyətə yeganə namizəd olduğunu bilirdi. Xürrəm Sultan Mustafanın yox, öz oğlu II Səlimin hakimiyyətə gəlməsini istəyirdi.(Xürrəm Sultan böyük oğlu Mehmedi taxta çıxarmaq arzusunda idi. Lakin Mehmed xəstəlikdən vəfat etdiyinə görə, Mustafa da gətlə yetirildiyində taxt II Səlimə çatdı). Bu səbəbdən Xürrəm Sultan Sultan Süleyman Qanuniyə Mustafanın ona qarşı qiyam hazırlaması barədə xəbər vermişdir. Qısa zamanda atasının gözündən düşən Şahzadə Mustafa 1553-cü ilde atası ilə birlikdə Səfəvilər səfərindən dönərkən Sultan Süleymanin cadirina çağırılır və sultanin adamlari tərəfindən boğularaq öldürülür. Lakin sonralar butun bu deyilənlərin böyük bir böhtan oldugunu başa düşən Sultan Suleymanın oğlunu qətlə yetirdiyi ücün peşman oldugu söylənilir.
Həmçinin bax
- IŞIK, Mehmet. "Siyaset ve Şenlik 1836 Sur-i Humayunu", İstanbul 2014