Məscid 1890-cı illərdə xeyriyyəçi Hacı Hacıbaba tərəfindən inşa olunmuşdur. Bolşevik çevrilişindən sonra məscid bir müddət bağlı qalmışdır. Lakin sonralar yenidən açılmış və Azərbaycan müstəqilliyini bərpa etdikdən sonra təmir edilmişdir.
Hazırda İmam Hüseyn məscidi adlandırılan ibadət ocağında dövlət qeydiyyatından keçmiş dini icma fəaliyyət göstərir.
Məscid binasının təşəbbüskarı Hacı Baba Aşumov idi. Məscid Çəmbərəkənd məhəlləsində, amfiteatr yüksəkliklərində inşa edilmişdir.
1895-ci ildə Aşumov binanı tikməsi üçün Adolf Eichleri seçmiş və 1896-cı ildə məscid binasının tikintisi başa çatdırılmışdır.
Xalq buna “Aşumovun məscidi” adını vermişdir. Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin qərarına əsasən İmam Hüseyn məscidi “Yerli əhəmiyyətli tarix və mədəniyyət abidəsidir”
Memarlıq xüsusiyyətləri
Bakının yuxarı hissəsi, Poçtovaya 31-in tinində yerləşən Eyxlerin Aşumov məscidi (İmam Hüseyn məscidi — 1899-1909-cu illərdə tikilmişdir) şəhər inşaatında görkəmli nümunədir.
Aşumov məscidi küçələrin qırmızı xəttindən bir qədər arxada dayanıb və hündür hasarlar ilə əhatə olunmuşdur. Hasardan adlayan insan ensiz həyət zolağına düşür, həmin zolağın oxu üzərində dartılmış proporsiolarda olan portalla qarşılaşır. Portalı belə narahat mühitdə yerləşdirərkən, arxitektorun hansı parametrləri rəhbər tutduğu məlum deyil. Mənə elə gəlir ki, Eyxlerin məscidi tikdiyi dövrdə orada daş hasar olmamışdır. Əslində, normal Bakı-Abşeron məktəbinin ən yaxşı ənənlərində işlənilib. Portalın ardınca vestibül ondan sonra zalın üç nefli strukturu açılır və zal ox boyunda yerləşən mehrabla başa çatır. Günbəzin daşıyıcı tağlarının profili ənənəvi qaydada çatma tağdır. Belə memarlıq plan sistemi XIX-XX əsrin məscidləri üçün klassikaya çevrilmişdir. Mərkəzi nefin axırıncıdan əvvəlki tağ aşırımı ilə kəsişdiyi yerdə barabanla günbəz yüksəlir. Günbəz sütunlar üstündə olan tağların sakit ritminə, məscidin daxili fəzasına dinamiklik bəxş edir. Memarlıq repertuarının artikulyasiyası zənginləşir. Mehrab qarşısında günbəz seksiyasına qədər boş meydançanın yaradılması nəticəsində xüsusi fəza kompozisiyası yaranır, bu da ibadət zalının məsul hissəsini nəzərən genişləndirir.
Sütunlu və çatma tağlı zalın üç nefli mühiti perspektivdə “canlı” orqanizm təsiri bağışlayır və ziyarətçi bu memarlığın sehrli təsiri altına düşür. Çoxsaylı işıq gözləri olan günbəz barabanla birlikdə memarlıq formalarının lokal halqasını pozaraq ibadət zalının kompoziyasını səsləndirir, eyni zamanda həcm və siluetlərin küçədəki fəza təsirini təmin edir.
Planın memarlıq həlli, eləcə də Aşumov məscidi binasının ümumi kompoziyası yüksək plastikası ilə seçilir. Daş divar və detallar mükəmməl şəkildə işlənilmişdir. Bakı binalarının tikinti keyfiyyətinə olan belə münasibət ənənəvidir və dövrümüzə qədər çatmış binalar buna sübutdur.
İbadət zalının şərq fasadının qarşısında üzvi şəkildə geniş qalereya yerləşir. Qalereyaya iri formalı tağlı girişlər açılır. XIX-XX əsrlərin keçidində Bakı-Abşeron regionundakı dini tikililərin fasadında tağlı qalereyaların tətbiqi üsulundan fəal şəkildə istifadə edilirdi. Bakı memarlarının yaradıcılığında müşahidə olunan bu yeniləşmiş, memarlıq kompoziyası Şirvanşahlar Saray Kompleksinin Divanxanasındakı taxt sırası və onu əhatə edən həyətin təsiri altında formalaşmışdır. Milli memarlıq irsindən qaynaqlanan üsul və motivlərdən istifadə Qasım bəy məscidi (arxitektor Qafar İsmayılov, 1890-cı illər), mülki mühəndis Zivər bəy Əhmədbəyovun Təzə Pir məscidi (1905-1914-cü illər), Hacı Əjdər bəy Aşurbəyov məscidində (1912-1913-cü illər) müşahidə olunmuşdur.
Aşumov məscidinin şərq fasadı bütövlükdə şəhərə üz tutub və ərazinin relyefi sayəsində hündür stilobat üzərindədir. Cənubda məscidin memarlıq kompoziyasını yuxarıya doğru nazikləşən zərif minarə təşkil edir.
Bakı-Abşeron regionunun digər məscid minarələri ilə ümumi oxşar cəhətlərə malik olsa da, minarə fərdiliyi ilə seçilir.
Məscid binası ətraf tikililərin arasında sıxışdırıldığından, günbəz və minarə istisna olmaqla, bu maraqlı tikilinin həcm-fəza kompoziyasını dolğunluğu ilə hiss etmək mümkün olmur. Binanın korpusu şaquli bölümlərin ritmi ilə pilonlara bölünmüşdür. Pilonlar memarlıq kütlələrinin plastikasına təsir edərək karnizin stalaktit zolağına və merlonlara keçir.
Arxitektor A. Eyxler tikilinin fasad memarlığının həllində məşhur Kordova məscidinin inşasında tətbiq edilmiş üsul və motivlərdən açıq-aşkar istifadə etmişdir. Onun şaquli pilonları, tamamlayıcı elementləri və memarlıq detalları memar üçün ilham mənbəyi olmuşdur.
Kordovanın müsəlman memarlığı Bakı mühitinə uğurla yavuşur. Vahid mənbələri olan və eyni üsullarla yaradılan memarlıq yerli tarixi mühitə uyğunlaşdırılmışdır.
Aşumov məscidinin yastı damı üzərində həcm-fəza kompoziyasında iki əks funksiyalı element çıxış etməkdədir: günbəz və minarə. Lakin onlar sinxron formada işləyərək, bir-birini tamamlayırlar. Minarə ənənəvi Abşeron üslubunda olsa da, günbəz Məmlüklər dövrünün ənənəvi Qahirə məscidlərinin forma və memarlıq fəndlərinin təsvirini əks etdirir.
İstinadlar
"İmam Hüseyn" məscidi scwra.gov.az saytı
. 2014-10-06 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-03-04.
Fatulaev, Shamil. Urban planning of Baku XIX — early XX centuries. Стройиздат.
↑ Figarov, Shamil (2001). The artistic appearance of Baku at the turn of the XIX — XX. Elm.
↑ "132 - Azərbaycan Respublikası ərazisində dövlət mühafizəsinə götürülmüş daşınmaz tarix və mədəniyyət abidələrinin əhəmiyyət dərəcələrinə görə bölgüsünün təsdiq edilməsi haqqında". www.e-qanun.az. İstifadə tarixi: 2019-09-25.
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
Birinci vitse-prezidenti Mehriban Əliyeva İmam Hüseyn məscidinin bərpadan sonra açılışında iştirak edib
Avqust 12, 2021
imam, hüseyn, məscidi, yasamal, imam, hüseyn, məscidi, bakı, şəhərinin, yasamal, rayonunda, yerləşən, məscid, imam, hüseyn, məscidi40, ölkə, azərbaycan, azərbaycanşəhər, bakıyerləşir, yasamal, rayonu, abdulla, şaiq, küçəsi, 14memar, adolf, eyxlersifarişçi, hac. Imam Huseyn mescidi Baki seherinin Yasamal rayonunda yerlesen mescid Imam Huseyn mescidi40 22 09 sm e 49 49 33 s u Olke Azerbaycan AzerbaycanSeher BakiYerlesir Yasamal rayonu Abdulla Saiq kucesi 14Memar Adolf EyxlerSifarisci Haci HacibabaTikilme tarixi 1896 Vikianbarda elaqeli mediafayllar Mundericat 1 Tarixi 2 Memarliq xususiyyetleri 3 Istinadlar 4 Hemcinin bax 5 Xarici kecidlerTarixi RedakteMescid 1890 ci illerde xeyriyyeci Haci Hacibaba terefinden insa olunmusdur Bolsevik cevrilisinden sonra mescid bir muddet bagli qalmisdir Lakin sonralar yeniden acilmis ve Azerbaycan musteqilliyini berpa etdikden sonra temir edilmisdir 1 Hazirda Imam Huseyn mescidi adlandirilan ibadet ocaginda dovlet qeydiyyatindan kecmis dini icma fealiyyet gosterir 2 Mescid binasinin tesebbuskari Haci Baba Asumov idi Mescid Cemberekend mehellesinde amfiteatr yuksekliklerinde insa edilmisdir 3 4 1895 ci ilde Asumov binani tikmesi ucun Adolf Eichleri secmis ve 1896 ci ilde mescid binasinin tikintisi basa catdirilmisdir 4 5 Xalq buna Asumovun mescidi adini vermisdir Azerbaycan Respublikasi Nazirler Kabinetinin qerarina esasen Imam Huseyn mescidi Yerli ehemiyyetli tarix ve medeniyyet abidesidir 4 5 Memarliq xususiyyetleri RedakteBakinin yuxari hissesi Poctovaya 31 in tininde yerlesen Eyxlerin Asumov mescidi Imam Huseyn mescidi 1899 1909 cu illerde tikilmisdir seher insaatinda gorkemli numunedir 4 Asumov mescidi kucelerin qirmizi xettinden bir qeder arxada dayanib ve hundur hasarlar ile ehate olunmusdur Hasardan adlayan insan ensiz heyet zolagina dusur hemin zolagin oxu uzerinde dartilmis proporsiolarda olan portalla qarsilasir Portali bele narahat muhitde yerlesdirerken arxitektorun hansi parametrleri rehber tutdugu melum deyil Mene ele gelir ki Eyxlerin mescidi tikdiyi dovrde orada das hasar olmamisdir Eslinde normal Baki Abseron mektebinin en yaxsi enenlerinde islenilib Portalin ardinca vestibul ondan sonra zalin uc nefli strukturu acilir ve zal ox boyunda yerlesen mehrabla basa catir Gunbezin dasiyici taglarinin profili enenevi qaydada catma tagdir Bele memarliq plan sistemi XIX XX esrin mescidleri ucun klassikaya cevrilmisdir Merkezi nefin axirincidan evvelki tag asirimi ile kesisdiyi yerde barabanla gunbez yukselir Gunbez sutunlar ustunde olan taglarin sakit ritmine mescidin daxili fezasina dinamiklik bexs edir Memarliq repertuarinin artikulyasiyasi zenginlesir Mehrab qarsisinda gunbez seksiyasina qeder bos meydancanin yaradilmasi neticesinde xususi feza kompozisiyasi yaranir bu da ibadet zalinin mesul hissesini nezeren genislendirir 4 Sutunlu ve catma tagli zalin uc nefli muhiti perspektivde canli orqanizm tesiri bagislayir ve ziyaretci bu memarligin sehrli tesiri altina dusur Coxsayli isiq gozleri olan gunbez barabanla birlikde memarliq formalarinin lokal halqasini pozaraq ibadet zalinin kompoziyasini seslendirir eyni zamanda hecm ve siluetlerin kucedeki feza tesirini temin edir 4 Planin memarliq helli elece de Asumov mescidi binasinin umumi kompoziyasi yuksek plastikasi ile secilir Das divar ve detallar mukemmel sekilde islenilmisdir Baki binalarinin tikinti keyfiyyetine olan bele munasibet enenevidir ve dovrumuze qeder catmis binalar buna subutdur 4 Ibadet zalinin serq fasadinin qarsisinda uzvi sekilde genis qalereya yerlesir Qalereyaya iri formali tagli girisler acilir XIX XX esrlerin kecidinde Baki Abseron regionundaki dini tikililerin fasadinda tagli qalereyalarin tetbiqi usulundan feal sekilde istifade edilirdi Baki memarlarinin yaradiciliginda musahide olunan bu yenilesmis memarliq kompoziyasi Sirvansahlar Saray Kompleksinin Divanxanasindaki taxt sirasi ve onu ehate eden heyetin tesiri altinda formalasmisdir Milli memarliq irsinden qaynaqlanan usul ve motivlerden istifade Qasim bey mescidi arxitektor Qafar Ismayilov 1890 ci iller mulki muhendis Ziver bey Ehmedbeyovun Teze Pir mescidi 1905 1914 cu iller Haci Ejder bey Asurbeyov mescidinde 1912 1913 cu iller musahide olunmusdur 4 Asumov mescidinin serq fasadi butovlukde sehere uz tutub ve erazinin relyefi sayesinde hundur stilobat uzerindedir Cenubda mescidin memarliq kompoziyasini yuxariya dogru naziklesen zerif minare teskil edir 4 Baki Abseron regionunun diger mescid minareleri ile umumi oxsar cehetlere malik olsa da minare ferdiliyi ile secilir 4 Mescid binasi etraf tikililerin arasinda sixisdirildigindan gunbez ve minare istisna olmaqla bu maraqli tikilinin hecm feza kompoziyasini dolgunlugu ile hiss etmek mumkun olmur Binanin korpusu saquli bolumlerin ritmi ile pilonlara bolunmusdur Pilonlar memarliq kutlelerinin plastikasina tesir ederek karnizin stalaktit zolagina ve merlonlara kecir 4 Arxitektor A Eyxler tikilinin fasad memarliginin hellinde meshur Kordova mescidinin insasinda tetbiq edilmis usul ve motivlerden aciq askar istifade etmisdir Onun saquli pilonlari tamamlayici elementleri ve memarliq detallari memar ucun ilham menbeyi olmusdur 4 Kordovanin muselman memarligi Baki muhitine ugurla yavusur Vahid menbeleri olan ve eyni usullarla yaradilan memarliq yerli tarixi muhite uygunlasdirilmisdir 4 Asumov mescidinin yasti dami uzerinde hecm feza kompoziyasinda iki eks funksiyali element cixis etmekdedir gunbez ve minare Lakin onlar sinxron formada isleyerek bir birini tamamlayirlar Minare enenevi Abseron uslubunda olsa da gunbez Memlukler dovrunun enenevi Qahire mescidlerinin forma ve memarliq fendlerinin tesvirini eks etdirir 4 Istinadlar Redakte Imam Huseyn mescidi scwra gov az sayti Mediaforum az 450 DINI ICMA QEYDIYYATA ALINIB Siyahi 2014 10 06 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2014 03 04 Fatulaev Shamil Urban planning of Baku XIX early XX centuries Strojizdat 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 Figarov Shamil 2001 The artistic appearance of Baku at the turn of the XIX XX Elm 1 2 132 Azerbaycan Respublikasi erazisinde dovlet muhafizesine goturulmus dasinmaz tarix ve medeniyyet abidelerinin ehemiyyet derecelerine gore bolgusunun tesdiq edilmesi haqqinda www e qanun az Istifade tarixi 2019 09 25 Hemcinin bax RedakteXarici kecidler RedakteBirinci vitse prezidentiMehriban Eliyeva Imam Huseyn mescidinin berpadan sonra acilisinda istirak edibMenbe https az wikipedia org w index php title Imam Huseyn mescidi Yasamal amp oldid 6042689, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
.jpg.html){kind=link}
