fbpx
Wikipedia

Əhli-Həqq

Əhli-Həqq (fars. — haqq adamları) — bu qrupun üzvlərinin əksəriyyəti əsasən İranın qərbində, həmçinin İraqın şimal-şərqində yaşayan cənub kürdləridir. Lur, azərbaycanlılar, farslar və ərəblər arasında onun tərəfdarlarının kiçik bir sayı da var. Əhli Həqq tərəfdarlarının ümumi sayının qiymətləndirilməsi bir milyondan 2,2 milyona qədər dəyişir.

Ümumi məlumat

Başqaları ilə yanaşı, kürdlərdə mövcud olan İslam nöqteyi-nəzərindən" azğın "cərəyanlarla yanaşı, əhl-e Hakk bəzən "yadanizm" adlı şərti qrupa daxildir.

Əhli Həqq təlimlərinin əsasında Tanrının ardıcıl təcəssümü, reenkarnasiya və mənəvi mentorun rəhbərliyi altında özünü təkmilləşdirmə yolu ilə qurtuluşa nail olmaq barədə təsəvvürlər durur.

Əhli Həqq qrupunun üzvlərinin əksəriyyəti İranın qərbindəki Zaqros dağ bölgəsində yaşayır.

Əhli Həqq təriqətinin ayrı-ayrı qrupları İran Azərbaycanın Urmiya gölü rayonunda, Mazenderanda, həmçinin İranın böyük şəhərlərində səpələnmişdir.

Yaxın Şərqin digər mistik təlimləri kimi yarsan dini də reenkarnasiyaya inamı ilə fərqlənir. Dünyanın mövcudluğu ərzində insan ruhu bədən membranların bir sıra 1001 Reenkarnasyon keçir. Xilas olmaq üçün insan öz mənəvi tərbiyəçisinin (Pir) rəhbərliyi altında özünü təkmilləşdirmənin üç mərhələsini keçməlidir: şəriət (qanuna riayət etmə), tarikat (mistik yola riayət etmə), maarifat (idrak), sonuncu dördüncü mərhələyə — hakikat nail olmaq, həqiqəti əldə etmək və ona eyni olmaq.

İnanc sistemi

İnanc sistemi, Əli ibn Əbu Talib şәxsiyyәtinin tәşkil etdiyi Əhli-həqq başda Sultan Sohak olmaqla iyerarxik piramida şәklindә tәbәqәlәşir. Reinkarnasiya (Əhli-həqqdә "donbәdon" — libasdan libasa keçmә) Əhli-həqqin inancında mәrkәzi yeri tutur. İnanca görә, Allahın yer üzündә 7 tәcәllisi mövcuddur. 7-ci dövr başa çatdıqdan sonra Zamanın sahibi Mehdi zühur edәrәk, Şәhrәzur çölündә ilahi mәhkәmә quracaq. Əhli-həqqin reinkarnasiyası 1001 dirilmәdәn ibarәtdir. Bu, hәr bir insana aiddir. Sarı torpaqdan yaranmış insanlar daha çox "libas dәyişir" vә ilahi nura daha çox yaxınlaşır. Qara torpaqdan yaranmışlar pis insanlardır, onların paklanma ehtimalı azdır. Bәşәr tarixi dörd dövrdәn ibarәtdir: Adәmdәn Mәhәmmәdin peyğәmbәrliyinә qәdәrki şәriәt dövrü, Əli ibn Əbu Talibdәn Şah Xuşinә qәdәrki tәriqәt dövrü, Şah Xuşindәn Sultan Sohaka qәdәrki mәrifәt dövrü vә Sultan Sohakla başlayan hәqiqәt dövrü. İnsan mәnәvi kamilliyә çatmaq üçün dörd mәrhәlәdәn keçmәlidir. Şәriәt mәrhәlәsindә Mәhәmmәdin dinini vә on iki imamın mәzhәbini qәbul etmәli, tәriqәt mәrhәlәsindә Əlinin vilayәtinә inanmalı, mәrifәt mәrhәlәsindә özünü tanımalı, hәqiqәt mәrhәlәsindә isә Allaha qovuşmalıdır.

Müqəddəs kitabı

Əhli-həqqin başlıca müqəddəs kitabı Sultan Sohakın kәlamlarından ibarәt "Sәrәncam" (yaxud "Kәlam xәzanә" vә ya "Divan Gevre") kitabıdır. Kitabın müxtәlif hissәlәri lur, gorani dillәrindә vә hevrami dialektindәdir. Cәnubi Azәrbaycan Əhli-həqqlәri arasında mәşhur olan azәrbaycanca kәlamlar da "Sәrәncam"ın bir hissәsi hesab edilir. Hacı Nemәtullah Ceyhunabadinin (1871–1920) "Furqanül-әxbar", "Şahnameyi-hәqiqәt", onun oğlu Nurәli İlahinin (1895–1974) "Burhanül-hәqq" әsәrlәri Əhli-həqq barәdә başlıca mәnbәlәrdir.

Ədəbiyyat

  • Kaya A. Ehli-i Haklar ve Dersim. İstanbul. 2014.

Həmçinin bax

əhli, həqq, fars, haqq, adamları, qrupun, üzvlərinin, əksəriyyəti, əsasən, iranın, qərbində, həmçinin, iraqın, şimal, şərqində, yaşayan, cənub, kürdləridir, azərbaycanlılar, farslar, ərəblər, arasında, onun, tərəfdarlarının, kiçik, sayı, əhli, həqq, tərəfdarla. Ehli Heqq fars haqq adamlari bu qrupun uzvlerinin ekseriyyeti esasen Iranin qerbinde hemcinin Iraqin simal serqinde yasayan cenub kurdleridir Lur azerbaycanlilar farslar ve erebler arasinda onun terefdarlarinin kicik bir sayi da var Ehli Heqq terefdarlarinin umumi sayinin qiymetlendirilmesi bir milyondan 2 2 milyona qeder deyisir Mundericat 1 Umumi melumat 2 Inanc sistemi 3 Muqeddes kitabi 4 Edebiyyat 5 Hemcinin baxUmumi melumat RedakteBasqalari ile yanasi kurdlerde movcud olan Islam noqteyi nezerinden azgin cereyanlarla yanasi ehl e Hakk bezen yadanizm adli serti qrupa daxildir Ehli Heqq telimlerinin esasinda Tanrinin ardicil tecessumu reenkarnasiya ve menevi mentorun rehberliyi altinda ozunu tekmillesdirme yolu ile qurtulusa nail olmaq barede tesevvurler durur Ehli Heqq qrupunun uzvlerinin ekseriyyeti Iranin qerbindeki Zaqros dag bolgesinde yasayir Ehli Heqq teriqetinin ayri ayri qruplari Iran Azerbaycanin Urmiya golu rayonunda Mazenderanda hemcinin Iranin boyuk seherlerinde sepelenmisdir Yaxin Serqin diger mistik telimleri kimi yarsan dini de reenkarnasiyaya inami ile ferqlenir Dunyanin movcudlugu erzinde insan ruhu beden membranlarin bir sira 1001 Reenkarnasyon kecir Xilas olmaq ucun insan oz menevi terbiyecisinin Pir rehberliyi altinda ozunu tekmillesdirmenin uc merhelesini kecmelidir seriet qanuna riayet etme tarikat mistik yola riayet etme maarifat idrak sonuncu dorduncu merheleye hakikat nail olmaq heqiqeti elde etmek ve ona eyni olmaq Inanc sistemi RedakteInanc sistemi Eli ibn Ebu Talib sәxsiyyәtinin tәskil etdiyi Ehli heqq basda Sultan Sohak olmaqla iyerarxik piramida sәklindә tәbәqәlәsir Reinkarnasiya Ehli heqqdә donbәdon libasdan libasa kecmә Ehli heqqin inancinda mәrkәzi yeri tutur Inanca gorә Allahin yer uzundә 7 tәcәllisi movcuddur 7 ci dovr basa catdiqdan sonra Zamanin sahibi Mehdi zuhur edәrәk Sәhrәzur colundә ilahi mәhkәmә quracaq Ehli heqqin reinkarnasiyasi 1001 dirilmәdәn ibarәtdir Bu hәr bir insana aiddir Sari torpaqdan yaranmis insanlar daha cox libas dәyisir vә ilahi nura daha cox yaxinlasir Qara torpaqdan yaranmislar pis insanlardir onlarin paklanma ehtimali azdir Bәsәr tarixi dord dovrdәn ibarәtdir Adәmdәn Mәhәmmәdin peygәmbәrliyinә qәdәrki sәriәt dovru Eli ibn Ebu Talibdәn Sah Xusinә qәdәrki tәriqәt dovru Sah Xusindәn Sultan Sohaka qәdәrki mәrifәt dovru vә Sultan Sohakla baslayan hәqiqәt dovru Insan mәnәvi kamilliyә catmaq ucun dord mәrhәlәdәn kecmәlidir Sәriәt mәrhәlәsindә Mәhәmmәdin dinini vә on iki imamin mәzhәbini qәbul etmәli tәriqәt mәrhәlәsindә Elinin vilayәtinә inanmali mәrifәt mәrhәlәsindә ozunu tanimali hәqiqәt mәrhәlәsindә isә Allaha qovusmalidir Muqeddes kitabi RedakteEhli heqqin baslica muqeddes kitabi Sultan Sohakin kәlamlarindan ibarәt Sәrәncam yaxud Kәlam xәzanә vә ya Divan Gevre kitabidir Kitabin muxtәlif hissәlәri lur gorani dillәrindә vә hevrami dialektindәdir Cәnubi Azәrbaycan Ehli heqqlәri arasinda mәshur olan azәrbaycanca kәlamlar da Sәrәncam in bir hissәsi hesab edilir Haci Nemәtullah Ceyhunabadinin 1871 1920 Furqanul әxbar Sahnameyi hәqiqәt onun oglu Nurәli Ilahinin 1895 1974 Burhanul hәqq әsәrlәri Ehli heqq barәdә baslica mәnbәlәrdir Edebiyyat RedakteKaya A Ehli i Haklar ve Dersim Istanbul 2014 Hemcinin bax RedakteIslam Ehli BeytMenbe https az wikipedia org w index php title Ehli Heqq amp oldid 5906645, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.