Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Şəmsəddin xan Tarkovski (1818, Kafır-Kumuq[d], Dağıstan MSSR – 1874, Buynaksk, Dağıstan MSSR) — 1818-ci ildə Kafır-Qumuk kəndində anadan olmuşdur. Əbumüslüm xan Tarkovskinin oğlu, 1862-ci ildən süvari qoşunları general-mayoru, 1868-ci ildən İmperator Əlahəzrətlərinin fleqel-adyutantı. Tərki şamxallığının son Şamxalı (1860-1867). Beləliklə tarixdə son "Şamxal" (Dağıstanda krallıq titulu) statusu daşıyan şəxs kimi qalmışdır. 1863-cü ildən Rusiya imperiyasının knyazı. 1874-cü ildə vəfat etmişdir. Kafır-Qumuk kəndində dəfn olunub.
| Şəmsəddin xan Tarkovski | |
|---|---|
 | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 1818 |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | 1874 |
| Vəfat yeri | |
| Milliyyəti | qumuk |
| Atası | Əbumüslüm xan Tarkovski |
| Hərbi fəaliyyəti | |
| Qoşun növü | süvari |
| Rütbəsi | general-mayor |
| Döyüşlər | |
| Təltifləri | |
Həyatı
Şəmsəddin xan 1818-ci ildə Kafır-Qumuk kəndində gələcək Tərki şamxalı Əbumüslüm xan Tarkovskinin ailəsində anadan olmuşdur. O, da bütün nəslindəki, kişilər kimi hərbçi sənətini seçmişdir. Şəmsəddin xan hərbi karyerasına 1853-cü ildə, Leb Qvardiya kazak alayına kornet kimi qəbul etdikdə başlamışdır.
1863-cü ildə atası Əbumüslüm xan Tarkovski vəfat etdikdən sonra böyük oğul kimi Şamxal titulunun əsas varisi olmuşdur. Həmən il İmperator II Aleksandrın investisiya məktubu ilə papağına lələk keçirmək icazəsi ilə Buynaksk və Dağıstan valisi olaraq Tarku Şamxalı titulunu qəbul etdi. Həmçinin varis hüququ ilə, əsilzadə kimi Rusiya imperiyasının knyaz tituluna da sahib çıxdı.
Atası Əbumüslüm xan kimi Şəmsəddin xan da Rusiya çarına sədaqətlə xidmət etmişdir. O, Qafqaz müharibəsində aktiv şəkildə döyüşlərə qoşulmuşdur. Belə ki, 1854-1859-cu illərdə dağlılara qarşı bir çox hərbi yürüşlərdə iştirak etmişdir. 1866-cı ildən Temir-Xan-şura da (hazırkı Buynaksk) məskunlaşmışdır. 1 Avqust 1867-ci ildə könüllü olaraq tarixi Şamxal titulu hüquqlarından imtina etmişdir. Lakin buna baxmayaraq, Şamxal titulu Şəmsəddin xan Tarkovskidə saxlanılmışdır.
Bu hadisədən bir gün əvvəl Şəmsəddin xan Tarkovski Dağıstan bölgəsinin rəhbərinə aşağıdakı məzmunda məktub göndərmişdir: "...Tərki, Böyük Kazanşi, Halimbəyaul, Buğlen, Urma kəndlərini, kəndin mənə məxsus dördüncü hissəsini azad etməyə qərar verdim. Qəli, Tərkidə yaşayan nökərlərdən və tam olaraq Şamxala aid noqaylardan və bu günə qədər mənə verdikləri birbaşa və dolayı bütün rüsum və vergilərdən azad edirəm..."
1868-ci ildə ən yüksək sərəncamla Qafqaz Ordusunun tərkibində olmaqla. Şəmsəddin xan Tarkovski Rusiya ilə yaxınlaşma siyasəti yürüdür və onun sadiq müttəfiqlərindən biri idi.
Rütbələri
- 1853-cü ildə dağlılara qarşı müharibədə fərqləndiyinə görə kornet vəzifəsinə yüksəldi
- 1860-cı ildə -ştabs-rotmistr
- 1861-ci ildə - rotmistr
- 1862-ci ildə Süvari ordusuna qəbul edilməklə general-mayor
- 1868-ci ildə İmperator Əlahəzrətinin fliqel-adyutantı təyin edildi
Mükafatı
- "Müqəddəs Stanislav" ordeni III dərəcə, qılınc və lentlə 1859
- "Müqəddəs Anna" ordeni III dərəcə, qılınc və lentlə 1860
- Müharibənin xatirəsinə bürünc medal (1853-1856)
- Çeçenistan və Dağıstanın fəthinə görə gümüş medal (1857-1859)
Ailəsi
General-mayor Əhməd xan Mehtulinskinin qızı Ummu-Küsumun ilə evli ailəli olmuşdur. 1862-ci il təvəllüdlü bir oğlu Mehti xan və Soltanat Bike (Yekaterina) adlı bir qızı var idi.
İstinadlar
- К.Алиев. Шаухалы Тарковские. Изд. РГЖТ. Махачкала. 2008. С.62.
- К.Алиев. Кумыки в военной истории России. Изд. «Дельта-Пресс». Махачкала. 2010. С. 141—142.
Ədəbiyyat
- Под ред. Е. М. Жукова. Шамхальство тарковское // Советская историческая энциклопедия. — М.: Советская энциклопедия. 1973—1982.
- "Шаухалы и Шаухальство Тарковское". 2012-10-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-10-06.
- [1]
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Semseddin xan Tarkovski 1818 Kafir Kumuq d Dagistan MSSR 1874 Buynaksk Dagistan MSSR 1818 ci ilde Kafir Qumuk kendinde anadan olmusdur Ebumuslum xan Tarkovskinin oglu 1862 ci ilden suvari qosunlari general mayoru 1868 ci ilden Imperator Elahezretlerinin fleqel adyutanti Terki samxalliginin son Samxali 1860 1867 Belelikle tarixde son Samxal Dagistanda kralliq titulu statusu dasiyan sexs kimi qalmisdir 1863 cu ilden Rusiya imperiyasinin knyazi 1874 cu ilde vefat etmisdir Kafir Qumuk kendinde defn olunub Semseddin xan TarkovskiSexsi melumatlarDogum tarixi 1818Dogum yeri Kafir Kumuq d Buynaksk rayonu Dagistan MSSR RSFSRVefat tarixi 1874Vefat yeri Buynaksk Dagistan MSSR RSFSRMilliyyeti qumukAtasi Ebumuslum xan TarkovskiHerbi fealiyyetiQosun novu suvariRutbesi general mayorDoyusler Qafqaz muharibesiTeltifleriHeyatiSemseddin xan 1818 ci ilde Kafir Qumuk kendinde gelecek Terki samxali Ebumuslum xan Tarkovskinin ailesinde anadan olmusdur O da butun neslindeki kisiler kimi herbci senetini secmisdir Semseddin xan herbi karyerasina 1853 cu ilde Leb Qvardiya kazak alayina kornet kimi qebul etdikde baslamisdir 1863 cu ilde atasi Ebumuslum xan Tarkovski vefat etdikden sonra boyuk ogul kimi Samxal titulunun esas varisi olmusdur Hemen il Imperator II Aleksandrin investisiya mektubu ile papagina lelek kecirmek icazesi ile Buynaksk ve Dagistan valisi olaraq Tarku Samxali titulunu qebul etdi Hemcinin varis huququ ile esilzade kimi Rusiya imperiyasinin knyaz tituluna da sahib cixdi Atasi Ebumuslum xan kimi Semseddin xan da Rusiya carina sedaqetle xidmet etmisdir O Qafqaz muharibesinde aktiv sekilde doyuslere qosulmusdur Bele ki 1854 1859 cu illerde daglilara qarsi bir cox herbi yuruslerde istirak etmisdir 1866 ci ilden Temir Xan sura da hazirki Buynaksk meskunlasmisdir 1 Avqust 1867 ci ilde konullu olaraq tarixi Samxal titulu huquqlarindan imtina etmisdir Lakin buna baxmayaraq Samxal titulu Semseddin xan Tarkovskide saxlanilmisdir Bu hadiseden bir gun evvel Semseddin xan Tarkovski Dagistan bolgesinin rehberine asagidaki mezmunda mektub gondermisdir Terki Boyuk Kazansi Halimbeyaul Buglen Urma kendlerini kendin mene mexsus dorduncu hissesini azad etmeye qerar verdim Qeli Terkide yasayan nokerlerden ve tam olaraq Samxala aid noqaylardan ve bu gune qeder mene verdikleri birbasa ve dolayi butun rusum ve vergilerden azad edirem 1868 ci ilde en yuksek serencamla Qafqaz Ordusunun terkibinde olmaqla Semseddin xan Tarkovski Rusiya ile yaxinlasma siyaseti yurudur ve onun sadiq muttefiqlerinden biri idi Rutbeleri1853 cu ilde daglilara qarsi muharibede ferqlendiyine gore kornet vezifesine yukseldi 1860 ci ilde stabs rotmistr 1861 ci ilde rotmistr 1862 ci ilde Suvari ordusuna qebul edilmekle general mayor 1868 ci ilde Imperator Elahezretinin fliqel adyutanti teyin edildiMukafati Muqeddes Stanislav ordeni III derece qilinc ve lentle 1859 Muqeddes Anna ordeni III derece qilinc ve lentle 1860 Muharibenin xatiresine burunc medal 1853 1856 Cecenistan ve Dagistanin fethine gore gumus medal 1857 1859 AilesiGeneral mayor Ehmed xan Mehtulinskinin qizi Ummu Kusumun ile evli aileli olmusdur 1862 ci il tevelludlu bir oglu Mehti xan ve Soltanat Bike Yekaterina adli bir qizi var idi IstinadlarK Aliev Shauhaly Tarkovskie Izd RGZhT Mahachkala 2008 S 62 K Aliev Kumyki v voennoj istorii Rossii Izd Delta Press Mahachkala 2010 S 141 142 EdebiyyatPod red E M Zhukova Shamhalstvo tarkovskoe Sovetskaya istoricheskaya enciklopediya M Sovetskaya enciklopediya 1973 1982 Shauhaly i Shauhalstvo Tarkovskoe 2012 10 23 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2012 10 06 1