Azərbaycanca Azərbaycancaසිංහල සිංහලTürkçe Türkçe
Dəstək
www.wikimedia.az-az.nina.az
  • Vikipediya

şumer dili 𒅴𒂠 eme ĝir beynəlxalq qəbul olunmuş adı Sümer dili e ə IV III minilliklərdə Mesopotamiyanın cənubunda danışıl

Şumer dili

Şumer dili
www.wikimedia.az-az.nina.azhttps://www.wikimedia.az-az.nina.az

Şumer dili (𒅴𒂠 eme-ĝir), beynəlxalq qəbul olunmuş adı Sümer dili — e.ə. IV–III minilliklərdə Mesopotamiyanın cənubunda danışılmış və insan tarixində ilk dəfə sistemli yazıya alındığı hesab olunan dil. E.ə. XX əsrdə akkad dilləri tərəfindən sıxışdırılıb çıxarılsa da Əhəməni İmperiyasının Babilistan işğalınadək dini, elmi və yaradıcılıq dili kimi mövcud olmuşdur.

Şumer dili
Orijinal adı eme-ĝir, eme-gi
Ölkə Şumer
Region Cənubi İkiçayarası
Danışanların ümumi sayı
  • 0 nəf.
ölü dil
Ölü dil e.ə. II minillik (danışıq dili kimi)
Təsnifatı
Kateqoriya Avrasiya dilləri
Yazı mixi yazı
Dil kodları
QOST 7.75–97 шум 817
ISO 639-1 —
ISO 639-2 sux
ISO 639-3 sux
IETF sux
Glottolog sume1241
image Vikianbarda əlaqəli mediafayllar
image
Qədim Şumer yazısı

Sümer dilinin təsnifatlaşdırılması böyük elmi dartışmalara səbəb olub. Buna baxmayaraq, Sümer dili, tərəddüd edilməyən bir sıra fundamental xüsusiyyətlərinə görə Ural-Altay dil ailəsinə bənzəyir:

1. qrammatik cinsi yoxdur.

2. sözlər, kök və ona birləşən şəkilçilərin köməyilə yaradılır.

3. şəkilçilər kökə calanarkən şəkilçinin saitləri ahəng qanununa uyur (Akkad hakimiyyətindən öncə). Ahəng qanunu iki sözün birləşməsilə yaranan yeni sözə aid deyil.

4. yazı sistemində samitin daşıdığı saitlər, sözün mənasından asılı olaraq samitdən öndə, yaxud sonra oxuna bilər. Sözün iki hissəsi birləşərkən bir saitin itməsinin qarşısını almaq üçün həmin saiti daşıyan bir loqoqram, yaxud fonoqram əlavə edilir.

5. bəzi dialektlərin yaranışında səs çevrilməsinə uğramış sağır nun hərfi var. Məsələn, diĝir /tiŋiɾ/ sözü eme-sal dialektində dimer olub, hər ikisi Tanrı deməkdir.

image  Dil ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.

wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer

Sumer dili 𒅴𒂠 eme ĝir beynelxalq qebul olunmus adi Sumer dili e e IV III minilliklerde Mesopotamiyanin cenubunda danisilmis ve insan tarixinde ilk defe sistemli yaziya alindigi hesab olunan dil E e XX esrde akkad dilleri terefinden sixisdirilib cixarilsa da Ehemeni Imperiyasinin Babilistan isgalinadek dini elmi ve yaradiciliq dili kimi movcud olmusdur Sumer diliOrijinal adi eme ĝir eme giOlke SumerRegion Cenubi IkicayarasiDanisanlarin umumi sayi 0 nef olu dilOlu dil e e II minillik danisiq dili kimi TesnifatiKateqoriya Avrasiya dilleriYazi mixi yaziDil kodlariQOST 7 75 97 shum 817ISO 639 1 ISO 639 2 suxISO 639 3 suxIETF suxGlottolog sume1241 Vikianbarda elaqeli mediafayllarQedim Sumer yazisi Sumer dilinin tesnifatlasdirilmasi boyuk elmi dartismalara sebeb olub Buna baxmayaraq Sumer dili tereddud edilmeyen bir sira fundamental xususiyyetlerine gore Ural Altay dil ailesine benzeyir 1 qrammatik cinsi yoxdur 2 sozler kok ve ona birlesen sekilcilerin komeyile yaradilir 3 sekilciler koke calanarken sekilcinin saitleri aheng qanununa uyur Akkad hakimiyyetinden once Aheng qanunu iki sozun birlesmesile yaranan yeni soze aid deyil 4 yazi sisteminde samitin dasidigi saitler sozun menasindan asili olaraq samitden onde yaxud sonra oxuna biler Sozun iki hissesi birleserken bir saitin itmesinin qarsisini almaq ucun hemin saiti dasiyan bir loqoqram yaxud fonoqram elave edilir 5 bezi dialektlerin yaranisinda ses cevrilmesine ugramis sagir nun herfi var Meselen diĝir tiŋiɾ sozu eme sal dialektinde dimer olub her ikisi Tanri demekdir Dil ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin

Nəşr tarixi: İyun 14, 2024, 10:36 am
Ən çox oxunan
  • Fevral 27, 2025

    Vasili Blüxer

  • May 05, 2025

    Vasif Əsgərov

  • Aprel 02, 2025

    Vasif Çinar

  • Yanvar 30, 2025

    Varsan (şəhər)

  • May 02, 2025

    Varna dəniz döyüşü

Gündəlik
  • BMT

  • Pul vahidi

  • Macarıstan forintinin sikkələri

  • The Beach Boys

  • Ferdi Zeyrek

  • Rumıniya Sosialist Respublikası

  • Qədim Roma

  • 922

  • Əfqanıstan

  • 13 iyun

NiNa.Az - Studiya

  • Vikipediya

Bülletendə Qeydiyyat

E-poçt siyahımıza abunə olmaqla siz həmişə bizdən ən son xəbərləri alacaqsınız.
Əlaqədə olmaq
Bizimlə əlaqə
DMCA Sitemap Feeds
© 2019 nina.az - Bütün hüquqlar qorunur.
Müəllif hüququ: Dadaş Mammedov
Yuxarı