Şirkət böhranı

Şirkət böhranı — Bu məqalədə böhran zamanı şirkətin fəaliyyətindən, hansı addımların atılmasının labüd olmasından və s. söhbət açacağıq.

Şirkət rəhbəri nələr etməlidir?

1)Digər şirkətlərlə əməkdaşlıq edirsə, öz işçilərini bir müddətlik həmin şirkətlərə yönəltmək;

2)İş vaxtını qısaltmaq və bununla da məvacibin müəyyən qədər azaldılması;

3)Böhrandan sonra işçinin yenidən işə dönməsi şərti ilə işdən çıxarılma;

4)Toplu şəkildə ixtisarlar uğursuz addımdır;

5) Lider şirkət rəhbəri işçilərlə daim məsləhətləşməlidir. Bu onu idarəçi şirkət rəhbərindən fərqləndirən xüsusiyyətdir.

Böhran hazır olmaq üçün hansı tədbirlər görülməlidir?

1) Öz korporativ idarəetmə sisteminizi inkişaf etdirin;

2) Yaxınlaşan böhranın xüsusiyyətlərini aşkar edərək tanımaq üçün xarici şərait və şərtləri öyrənmək, biznesin aparıcı qüvvələrini başa düşmək gərəkdir;

3) Böhrana daha yaxşı hazırlıq və daha güclü müqavimət yaratmaq lazımdır; Məsələn, anti-böhran planlarının yaradılması və sınaqdan keçirilməsi vasitəsilə;

4) Fərqli taktika seçilməlidir;

5) Ən yaxşı qərarların nəzərdən keçirilməsi və təklif edilməsi, həmçinin panikanın qarşısının alınmasında liderlik göstərmək;

6) Daxili böhranların bəzi səbəblərini aradan qaldırmaq. Məsələn, baş icraçı direktorun (CEO) qəflətən vəzifədən kənarlaşması halında onun əvəz edilməsi ilə bağlı vərəsəlik planı hazırlamaqla;

7) Risklərin idarə edilməsi sisteminin tətbiqi və işləməsinə nəzarət etmək;

8) Kənar maraqlı şəxslərdə, xüsusilə investorlar və əməkdaşlarda şirkətin gələcəyi barədə əminlik yaratmaq.

Böhranın növləri və səbəbləri

Növləri:

1)Gözlənilməz, ani böhran. Çox zaman gözənilmədən baş verir (bu o demək deyil ki, şirkət buna hazır olmamalıdır). Qəza (məsələn, BP-nin “Deepwater Horizon” dərin neft platformasında 2010-cu ildə baş vermiş qəza), təbii fəlakət.

2) Artan böhran. Vaxt keçdikcə böyüyür. Maliyyə böhranı: şirkətlərin səhvləri nəticəsində artan yaşayış evləri “köpüyü” (məsələn, 1997-ci ildə Asiya böhranı, 2010-cu ilə qədə Boeing Dreamliner problemləri).

3) Daxili böhran. Bu böhranın mənbəyi şirkətin daxilindədir. Əsas işçilər işdən gedir, əməkdaşlar dələduzluqla məşğul olur (məsələn, Fransanın Sosiete Generale bankında 2007-ci ildə Jerom Kervelin maxinasiyaları, 2009-cu ildə Satiyam Computer Services şirkətində mühasibatlığın dələduzluqları).

4) Xarici böhran. Bu böhranın mənbəyi təşkilatdan kənarda yerləşir. Əsas təchizatçı öz öhdəliklərini yerinə yetirmir (məsələn, 2008-ci ildə Rusiya qazının dayandırılmasındakı problemlərdən sonra Ukraynada enerji təchizatındakı fasilələr).

Səbəbləri:

5) Rəhbərlik, liderlik. Rəhbərlikdə böhranlar şirkətin ən yuxarı təbəqələrində baş verir (bu o deməkdir ki, şirkət öz fəaliyyətini demək olar ki, davam etdirə bilmir). Baş direktorun gözlənilmədən işdən azad edilməsi (məsələn, 2009-cu ildə General Motors şirkətində Fritz Hendersonun işdən çıxması.

6) Əməliyyat. Şirkətin istehsal proseslərinə təsir edir və gəlirlərin azalması və ödəniş öhdəliklərinin icra edilməməsi kimi hallarla nəticələnir. İstehsal ehtiyatlarının təchizatının dayanması və ya tətillər səbəbindən zavodlar bağlanır (məsələn, 2010-cu ildə baş vermiş tətillər səbəbindən Toyota müəssisəsinin bağlanması).

7) Maliyyə. Şirkət hesabları ödəmək üçün vəsait əldə etməkdə çətinliklə üzləşir. Yenidən maliyyələşmə ilə bağlı çətinliklər, likvidlik çatışmazlığı (məsələn, 2009-cu ildə Volksfagen almaq cəhdi zamanı Porche-nin maliyyə hesablamalarında yanılması).

8) Maddi. Şirkətin dəyərinin formalaşdırılması prosesinə təsir edir. Sistem və ya məhsul qanundan kənardadır və ona görə də şirkət fəaliyyət lisenziyasını itirə bilər (məsələn, 2009\10-cu illərdə Çində Google-in lisenziyasının müddətinin uzadılması ilə bağlı qeyri-müəyyənlik).

Böhranların baş vermə ehtimalının azaldılması üçün :

• Erkən xəbərdarlıq siqnallarını görməyə çalışın;

• Yüksək rəhbərliyin qərarlarında psixoloji ön fikirlər, burada özünə həddən artıq güvənmə xüsusi rol oynayır;
• Uçot və ya hesabatlıq qaydalarında dəyişikliklər – bunlar daha yaxşı rəqəmləri və daha müsbət görüntünü yaradır;

• Əməliyyat fəaliyyətindən deyil, birdəfəlik mənbələrdən gələn pul axınları; Gəlirlərdən daha sürətlə artan xərclər, xüsusilə qaimə xərcləri;

• Şirkətin fəaliyyət nəticələri ilə bağlı maliyyə analitiklərinin mənfi hesabatları və investorların mənfi reaksiyası;

• Kreditorların əlavə maliyyələşmə verməkdə ən az belə tərəddüd göstərməsi (maliyyə analitikləri çox nadir hallarda müsbət tövsiyələr verir, amma çox zaman yaxşı suallar verir);

• İşçilərin və rəhbərlərin tez-tez dəyişməsi (eyni zamanda, ayrı-ayrı departamentlər və ya törəmə şirkətlərdə kadr axınına da diqqət verin);

• Rəqiblərin gözlənilməz hərəkətləri (məsələn, investisiyaların geri götürülməsi və ya xüsusi şərtlərlə yerləşdirilən investisiyalar);

• Tənzimləyici orqanların müdaxiləsi ilə nəticələnə biləcək ictimai narahatlıq;

• Müştərilərin aşkar narazılığı;

• Kütləvi informasiya vasitələrində tənqidlər (xüsusilə narazı əməkdaşlar və ya müştərilərin öz nifrətini ifadə etdiyi müstəqil internet səhifələrini izləmək maraqlı olardı);

• Birləşmə və alqılarda əsaslandırılmayan dərəcədə fəallıq, xüsusilə aktivlərə görə lazımından artıq pul ödənməsi.

Risklərin düzgün qiymətləndirməsinin aparılması:

• Riskləri və onların qarşılıqlı əlaqəsini başa düşən kimi, aşağıdakıları nəzərə alaraq riski qiymətləndirmək mümkündür;

• Şirkətin riskdən zərər görmə ehtimalı;

• Risk şirkətə təsir göstərərsə, onun ciddilik səviyyəsi (bu önləyici tədbirlərin görülübgörülmədiyindən asılıdır);

• Şirkət üçün vacib amillər (yəni, riskdən zərər görə biləcək şirkət üçün vacib olan amillər).

Böhran zamanı şirkətin idarəsi üçün:

• Reallığı qəbul etmək;
• Böhranın təsirini məhdudlaşdırmaq üçün cəld hərəkət etmək;
• Direktorlar şurası və müvafiq prosedurları dəyişmək və onları yeni reallıqlara uyğunlaşdırmaq;
• Funksional vəzifələri və məsuliyyət sahələrini dəqiq müəyyən etmək;
• Öz fəaliyyətləri, tədbirləri və problemin həlli yolları barədə məlumat vermək.

Xarici keçidlər

Böhran dövründə xidmət sektorunda brendləşmə strategiyası

Böhran zamanı hansı bizneslə məşğul olmaq lazımdır?

“Qlobal maliyyə-iqtisadi böhranı və dünya ölkələrinin qeyri-bərabər inkişafının əsas istiqamətləri”

İstinadlar

1. BÖHRAN VƏZİYYƏTİNDƏ ŞİRKƏTLƏRİN İDARƏ EDİLMƏSİ.