Şimali Amerika plitəsi — Şimali Amerikanın böyük hissəsini, Qrenlandiyanı, Kubanı, Baham adalarını və Sibirin, İslandiyanın, Azor adalarının müəyyən hissələrini əhatə edən tektonik plitədir. O, şərqə doğru Orta-Atlantik dağ silsiləsinə, qərbə doğru Şərqi Sibirə (Çerksi) qədər uzanır. Plitədə həm kontinental, həm də okeanik qabıq mövcuddur. Plitənin daxili hissəsi böyük əraziyə sahib platformadır. Platformanın əksər kənarları terreynlərdən ibarətdir və bu terreynlər uzun geoloji zaman ərzində tektonik proseslər nəticəsində əmələ gəliblər. Şimali Amerika plitəsinin şərq hissəsi Avrasiya plitəsi ilə (şimalda) və Afrika plitəsi ilə (cənubda) Orta-Atlantik dağ silsiləsinin şimalını əmələ gətirən divergent sərhədlərə sahibdir. Cənubda transform sərhədlər Kokos plitəsi (qərb) və Karib plitəsi (şərq) ilədir. Bu ərazidə Kayman çökəkiliyi (Karib dənizində) və Quatemala boyunca Motaqua qırılması əmələ gəlib. Septentrional və Enriquilo-Plantain qırılmaları İspaniola boyunca uzanır və sərhədlərə daxildir. Cənub hissənin qalan əraziləri Orta-Atlantik dağ silsiləsinə qədər uzanır və Şimali Amerika plitəsi ilə Cənubi Amerika plitəsinin sərhədlərini müəyyən edir. Plitənin bu əraziləri yaxşı öyrənilməyib. Şimalda sərhədlər boyunca Orta-Atlantik dağ silsiləsinin davamı olan Qakkel silsiləsi uzanır. Şimalın qalan hissəsi qərbə doğru uzanır və Sibiri də əhatə edir. Bu sərhəd boyunca olan obyektlər bunlardır: Laptev dənizi rifi, Ulakan qırılması, Oklotsk plitəsi və Aleut çökəkliyi. Qərb sərhədləri: Alyaskanın sahili boyunca Kraliça Şarlotta qırılması, Kaskadiyan subduksiya zonası, Kaliforniya boyunca San-Andreas qırılması, Kaliforniya körfəzində Şərqi-Sakit qalxması və cənuba doğru Mərkəzi-Amerika çökəkliyi. Özünün qərb hissəsində Farallon plitəsi Yura dövründən bəri Şimali Amerika plitəsinin altına subduksiya edir. Farallon plitəsi demək olar ki, tamamilə Şimali Amerika plitəsinin qərb hissəsinin altına subduksiya olunub və həmin ərazini San-Andreas qırılması boyunca Sakit okean plitəsi ilə əlaqədə saxlayır. Xuan de Fuka, Kəşfiyyatçı (Explorer), Qorda, Kokos və Naska plitələri Farallon plitəsinin qalıqlarıdır. Kaliforniya körfəzi böyük və paralel qırılma zonaları arasında yerləşir. Bu mürəkkəb qırılma zonasıdır və körfəzin dəniz dabanının qalxması qərbdəki Baxa Kaliforniya dağları və şərqdəki Sierra Madre qalxmaları arasındakı fərq 3000 km-dən böyükdür. Plitədə bir neçə ocaq var. Əsas ocaqlar Yelloston, Raton və Anaxim ocaqlarıdır. Yellouston və Anaxim ocaqlarının Mioken periounda yaranması güman edilir. Onlar hələ də aktivdir və zəlzələlərə, vulkanlara səbəb olurlar. Əsasən Şimali Amerika hissəsi Orta-Atlantik dağ silsiləsindən cənub-şərqə doğru hərəkət edir. Plitənin hərəkətinə subduksiya səbəb ola bilməz, çünki Şimali Amerika plitəsinin Puerto-Riko çökəkliyindəki kiçik ərazisi istisna olmaqla, heç bir hissəsi subduksiya olunmur.
Xarici keçidlər
VikianbardaŞimali Amerika plitəsi ilə əlaqəli mediafayllar var.
şimali, amerika, plitəsi, şimali, amerikanın, böyük, hissəsini, qrenlandiyanı, kubanı, baham, adalarını, sibirin, islandiyanın, azor, adalarının, müəyyən, hissələrini, əhatə, edən, tektonik, plitədir, şərqə, doğru, orta, atlantik, dağ, silsiləsinə, qərbə, doğr. Simali Amerika plitesi Simali Amerikanin boyuk hissesini Qrenlandiyani Kubani Baham adalarini ve Sibirin Islandiyanin Azor adalarinin mueyyen hisselerini ehate eden tektonik plitedir O serqe dogru Orta Atlantik dag silsilesine qerbe dogru Serqi Sibire Cerksi qeder uzanir Plitede hem kontinental hem de okeanik qabiq movcuddur Plitenin daxili hissesi boyuk eraziye sahib platformadir Platformanin ekser kenarlari terreynlerden ibaretdir ve bu terreynler uzun geoloji zaman erzinde tektonik prosesler neticesinde emele gelibler Simali Amerika plitesinin serq hissesi Avrasiya plitesi ile simalda ve Afrika plitesi ile cenubda Orta Atlantik dag silsilesinin simalini emele getiren divergent serhedlere sahibdir Cenubda transform serhedler Kokos plitesi qerb ve Karib plitesi serq iledir Bu erazide Kayman cokekiliyi Karib denizinde ve Quatemala boyunca Motaqua qirilmasi emele gelib Septentrional ve Enriquilo Plantain qirilmalari Ispaniola boyunca uzanir ve serhedlere daxildir Cenub hissenin qalan erazileri Orta Atlantik dag silsilesine qeder uzanir ve Simali Amerika plitesi ile Cenubi Amerika plitesinin serhedlerini mueyyen edir Plitenin bu erazileri yaxsi oyrenilmeyib Simalda serhedler boyunca Orta Atlantik dag silsilesinin davami olan Qakkel silsilesi uzanir Simalin qalan hissesi qerbe dogru uzanir ve Sibiri de ehate edir Bu serhed boyunca olan obyektler bunlardir Laptev denizi rifi Ulakan qirilmasi Oklotsk plitesi ve Aleut cokekliyi Qerb serhedleri Alyaskanin sahili boyunca Kralica Sarlotta qirilmasi Kaskadiyan subduksiya zonasi Kaliforniya boyunca San Andreas qirilmasi Kaliforniya korfezinde Serqi Sakit qalxmasi ve cenuba dogru Merkezi Amerika cokekliyi Ozunun qerb hissesinde Farallon plitesi Yura dovrunden beri Simali Amerika plitesinin altina subduksiya edir Farallon plitesi demek olar ki tamamile Simali Amerika plitesinin qerb hissesinin altina subduksiya olunub ve hemin erazini San Andreas qirilmasi boyunca Sakit okean plitesi ile elaqede saxlayir Xuan de Fuka Kesfiyyatci Explorer Qorda Kokos ve Naska pliteleri Farallon plitesinin qaliqlaridir Kaliforniya korfezi boyuk ve paralel qirilma zonalari arasinda yerlesir Bu murekkeb qirilma zonasidir ve korfezin deniz dabaninin qalxmasi qerbdeki Baxa Kaliforniya daglari ve serqdeki Sierra Madre qalxmalari arasindaki ferq 3000 km den boyukdur Plitede bir nece ocaq var Esas ocaqlar Yelloston Raton ve Anaxim ocaqlaridir Yellouston ve Anaxim ocaqlarinin Mioken periounda yaranmasi guman edilir Onlar hele de aktivdir ve zelzelelere vulkanlara sebeb olurlar Esasen Simali Amerika hissesi Orta Atlantik dag silsilesinden cenub serqe dogru hereket edir Plitenin hereketine subduksiya sebeb ola bilmez cunki Simali Amerika plitesinin Puerto Riko cokekliyindeki kicik erazisi istisna olmaqla hec bir hissesi subduksiya olunmur Xarici kecidler Redakte Vikianbarda Simali Amerika plitesi ile elaqeli mediafayllar var Khan Academy Explanation of evidence 750 million years of global tectonic activity Movie Hemcinin bax RedaktePlitelerin tektonikasiMenbe https az wikipedia org w index php title Simali Amerika plitesi amp oldid 4997159, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
