Şimal-Cənub modeli — Kolumbiya Universitetində çalışan iqtisadçı professor Ronald Findli tərəfindən ortaya çıxarılmış model. İnkişaf iqtisadiyyatında yer alan bu model, daha az inkişaf etmiş "Cənub" və ya "kənar" iqtisadiyyatının ticarətdən istifadə edərək "Şimal" və ya "özək" iqtisadiyyatı ilə yaratdığı qarşılıqlı təsir və əlaqədən bəhs edir. Şimal-Cənub modeli, iqtisadiyyatdakı asılılıq üzərində işləyən nəzəriyyəçilər tərəfindən asılılıq nəzəriyyəsi üçün "nəzəri iqtisadi əsaslandırma" kimi istifadə olunur.
Fərziyyələr
Bu modelin Şimal və Cənub, o cümlədən onlar arasındakı əlaqələr haqqında bir neçə tənqidi fərziyyəsi vardır.
Şimal iqtisadiyyatı Solou modelinin fərziyyələri altında fəaliyyət göstərərkən, Cənub iqtisadiyyatı isə Luis artımı fərziyyələrinə əsasən inkişaf etdirilir. Halbuki bu modelin daha da sadələşdirilməsi məqsədi ilə, Luis modelinin ənənəvi sektordakı hasilatı nəzərə alınmır və Cənubun müasir sektordakı hasilatı Canubdakı ümumi hasilat ilə eyniləşdirilir.
Daha çox inkişaf etmiş Şimal ölkələri bazara istehsal olunmuş məhsulları çıxararkən, daha zəif inkişaf etmiş Cənub ölkələri isə bazara ilkin məhsullar təqdim edir. Təbii ki, bunlar yalnızca müqayisə üçün istifadə olunan iki növ məhsuldur.
Hər iki iqtisadiyyat tam ixtisaslaşmaya məruz qalır.
Ticarət üçün maneələr yoxdur və ticarət edən yalnız iki tərəf vardır.
Tələbin gəlir elastikliyi hər iki ölkədə vahidə bərabərdir. Beləliklə, iqtisadi artım tələbdə də mütənasib şəkildə artıma səbəb olur.
Cənub öz məhsullarını istehsal etmək üçün Şimaldan müəyyən məhsulları idxal etməyə məcburdur. Bu əlaqə, ilkin məhsulları istehsal etmək üçün labüd olan ağır maşınların idxalının yalnızca Şimaldan mümkün olmasına görədir və Şimalın bazara sənaye məhsulları çıxarmaq üçün ehtiyacında olduğu ağır maşınları özü istehsal edə bilməsi səbəbindən, bu əlaqə qarşılıqlı deyildir.
Nəzəriyyə
Şimal-Cənub modeli hər ölkənin iqtisadiyyatı üçün xarakterik olan formulları müəyyən etməklə başlayır və bu nəticəyə gəlir ki, Cənubdaki artım dərəcəsi Şimaldakı dərəcə ilə qırılmaz sürətdə bağlıdır. Bu nəticə, böyük ölçüdə, ölkələr arasındakı ticarət şərtlərinin təhlilindən də asılıdır (məsələn, istehsal olunmuş və ilkin məhsullar arasındakı qiymət nisbəti). Ticarətin şərtləri, , ilkin məhsulların qiymətinin istehsal olunmuş məhsulların qiymətinə nisbəti ilə tapılır.
Şimal-Cənub modelində ticarət şərtləri
Tarazlıq nöqtəsini müəyyənləşdirmək üçün, Valras qanununda olduğu kimi yalnızca məhsullardan biri üçün olan bazara baxmaq kifayətdir. Əgər biz burada Cənub məhsulları (ilkin məhsullar) üçün olan bazarı nəzərə alsaq, Cənubdan idxal üçün tələbat, M, Şimaldakı hər nəfər üçün olan istehlakın müsbət, ticarət şərtlərinin isə mənfi funksiyasıdır (-nın çox olması, ilkin məhsulların nisbi qiymətinin yüksək və bu məhsullara olan tələbatın daha az olması mənasına gəlir). Bu bərabərliyin təklif tərəfi isə Cənubdan idxal olunan ilkin məhsulların ixracından əldə olunur. Bu, ticarət şərtlərinin və Cənubun ilkin məhsullar üçün olan məcmu istehlakının müsbət funksiyasıdır.
Şimal-Cənub modelində artım
Bu qrafik, artım dərəcəsi Cənubda Şimaldan daha çox olduğu zaman ticarətin həqiqi şərtlərinin azalmasını daha da aydınlaşdırır (çünki, tələbin elastikliyinin vahidə bərabər olması səbəbindən, ixrac əyrisi idxal əyrisindən daha sürətlə sağa hərəkət etməlidir). Ortaya çıxan nəticə ticarət şərtlərində azalma və Cənub üçün daha kiçik artım sürəti kimi xarakterizə olunur. Bu bir daha onu göstərir ki, Cənubdakı artım dərəcəsinin Şimaldakı dərəcədən birbaşa asılılığı vardır.
Əldə olunan və asılılıq nəzəriyyəsi ilə bir növ uyğunlaşan bu nəticə onu bildirir ki, Cənub heç vaxt Şimaldan daha sürətlə inkişaf edə bilməyəcək və beləliklə, onlar heç vaxt eyni iqtisadi gücə sahib ola bilməyəcəklər.
İdxal əvəzləmə nəzəriyyələri ilə əlaqəsi
Bir çox iqtisadi nəzəriyyələr, o cümlədən Şimal-Cənub modeli idxal əvəzləməsi haqqındakı arqumentlərə əsas gətirmək üçün istifadə olunmuşdur. Bu nəzəriyyə altında, daha az inkişaf etmiş ölkələr ticarətdə qoruyucu tariflər kimi maneələrdən istifadə edərək öz sənayelərini xarici rəqabətdən qorumalı və onlara qlobal rəqabətdə irəliləyə biləcəkləri nöqtəyə qədər inkişaf etməyə icazə verməlidir. Bundan əlavə, Şimal-Cənub modelinin yalnızca tamamilə ixtisaslaşmış ölkələrə tətbiq edildiyini qeyd etməkdə fayda var. Onlar xarici bazarlarla yarışmırlar, yəni onlar istehsal etdikləri məhsulların yeganə təchizatçısıdırlar.
Həsən Molana və Devid Vayns. Şimal-Cənub artımı və ticarət şərtləri: Kaldorian xətlərinə əsaslanan model. London: Centre for Economic Policy Research. 1988.
Ronald Findli. Ticarət modelində artım və inkişaf. Handbook of International Economics. 1984. səh. 185-236.
Con Valley. Şimal-Cənub müzakirəsi və ticarət şərtləri. 66. A Review of Economics and Statistics. May, 1984. səh. 224-234.
Anna Krüger. Ticarət siyasəti inkişafı stimullaşdıran vasitə kimi (PDF). 70. NBER Working Paper. Aprel 1980. səh. 288-292.
Oktyabr 06, 2021
şimal, cənub, modeli, kolumbiya, universitetində, çalışan, iqtisadçı, professor, ronald, findli, tərəfindən, ortaya, çıxarılmış, model, inkişaf, iqtisadiyyatında, alan, model, daha, inkişaf, etmiş, cənub, kənar, iqtisadiyyatının, ticarətdən, istifadə, edərək, . Simal Cenub modeli Kolumbiya Universitetinde calisan iqtisadci professor Ronald Findli terefinden ortaya cixarilmis model Inkisaf iqtisadiyyatinda yer alan bu model daha az inkisaf etmis Cenub ve ya kenar iqtisadiyyatinin ticaretden istifade ederek Simal ve ya ozek iqtisadiyyati ile yaratdigi qarsiliqli tesir ve elaqeden behs edir Simal Cenub modeli iqtisadiyyatdaki asililiq uzerinde isleyen nezeriyyeciler terefinden asililiq nezeriyyesi ucun nezeri iqtisadi esaslandirma kimi istifade olunur 1 Mundericat 1 Ferziyyeler 2 Nezeriyye 3 Idxal evezleme nezeriyyeleri ile elaqesi 4 Hemcinin bax 5 IstinadlarFerziyyeler RedakteBu modelin Simal ve Cenub o cumleden onlar arasindaki elaqeler haqqinda bir nece tenqidi ferziyyesi vardir 2 Simal iqtisadiyyati Solou modelinin ferziyyeleri altinda fealiyyet gostererken Cenub iqtisadiyyati ise Luis artimi ferziyyelerine esasen inkisaf etdirilir Halbuki bu modelin daha da sadelesdirilmesi meqsedi ile Luis modelinin enenevi sektordaki hasilati nezere alinmir ve Cenubun muasir sektordaki hasilati Canubdaki umumi hasilat ile eynilesdirilir Daha cox inkisaf etmis Simal olkeleri bazara istehsal olunmus mehsullari cixararken daha zeif inkisaf etmis Cenub olkeleri ise bazara ilkin mehsullar teqdim edir Tebii ki bunlar yalnizca muqayise ucun istifade olunan iki nov mehsuldur Her iki iqtisadiyyat tam ixtisaslasmaya meruz qalir Ticaret ucun maneeler yoxdur ve ticaret eden yalniz iki teref vardir Telebin gelir elastikliyi her iki olkede vahide beraberdir Belelikle iqtisadi artim telebde de mutenasib sekilde artima sebeb olur Cenub oz mehsullarini istehsal etmek ucun Simaldan mueyyen mehsullari idxal etmeye mecburdur Bu elaqe ilkin mehsullari istehsal etmek ucun labud olan agir masinlarin idxalinin yalnizca Simaldan mumkun olmasina goredir ve Simalin bazara senaye mehsullari cixarmaq ucun ehtiyacinda oldugu agir masinlari ozu istehsal ede bilmesi sebebinden bu elaqe qarsiliqli deyildir Nezeriyye RedakteSimal Cenub modeli her olkenin iqtisadiyyati ucun xarakterik olan formullari mueyyen etmekle baslayir ve bu neticeye gelir ki Cenubdaki artim derecesi Simaldaki derece ile qirilmaz suretde baglidir 3 Bu netice boyuk olcude olkeler arasindaki ticaret sertlerinin tehlilinden de asilidir meselen istehsal olunmus ve ilkin mehsullar arasindaki qiymet nisbeti Ticaretin sertleri 8 displaystyle theta ilkin mehsullarin qiymetinin istehsal olunmus mehsullarin qiymetine nisbeti ile tapilir Simal Cenub modelinde ticaret sertleriTarazliq noqtesini mueyyenlesdirmek ucun Valras qanununda oldugu kimi yalnizca mehsullardan biri ucun olan bazara baxmaq kifayetdir Eger biz burada Cenub mehsullari ilkin mehsullar ucun olan bazari nezere alsaq Cenubdan idxal ucun telebat M Simaldaki her nefer ucun olan istehlakin musbet ticaret sertlerinin ise menfi funksiyasidir 8 displaystyle theta nin cox olmasi ilkin mehsullarin nisbi qiymetinin yuksek ve bu mehsullara olan telebatin daha az olmasi menasina gelir Bu beraberliyin teklif terefi ise Cenubdan idxal olunan ilkin mehsullarin ixracindan elde olunur Bu ticaret sertlerinin ve Cenubun ilkin mehsullar ucun olan mecmu istehlakinin musbet funksiyasidir Simal Cenub modelinde artimBu qrafik artim derecesi Cenubda Simaldan daha cox oldugu zaman ticaretin heqiqi sertlerinin azalmasini daha da aydinlasdirir cunki telebin elastikliyinin vahide beraber olmasi sebebinden ixrac eyrisi idxal eyrisinden daha suretle saga hereket etmelidir Ortaya cixan netice ticaret sertlerinde azalma ve Cenub ucun daha kicik artim sureti kimi xarakterize olunur Bu bir daha onu gosterir ki Cenubdaki artim derecesinin Simaldaki dereceden birbasa asililigi vardir Elde olunan ve asililiq nezeriyyesi ile bir nov uygunlasan bu netice onu bildirir ki Cenub hec vaxt Simaldan daha suretle inkisaf ede bilmeyecek ve belelikle onlar hec vaxt eyni iqtisadi guce sahib ola bilmeyecekler Idxal evezleme nezeriyyeleri ile elaqesi RedakteBir cox iqtisadi nezeriyyeler o cumleden Simal Cenub modeli idxal evezlemesi haqqindaki arqumentlere esas getirmek ucun istifade olunmusdur Bu nezeriyye altinda daha az inkisaf etmis olkeler ticaretde qoruyucu tarifler kimi maneelerden istifade ederek oz senayelerini xarici reqabetden qorumali ve onlara qlobal reqabetde irelileye bilecekleri noqteye qeder inkisaf etmeye icaze vermelidir 4 Bundan elave Simal Cenub modelinin yalnizca tamamile ixtisaslasmis olkelere tetbiq edildiyini qeyd etmekde fayda var Onlar xarici bazarlarla yarismirlar yeni onlar istehsal etdikleri mehsullarin yegane techizatcisidirlar 5 Hemcinin bax RedakteIqtisadi modellerIstinadlar Redakte Adriana Abdenur Simal Cenub oxunu eymek PDF Nyu Cersi Prinston Universiteti 14 may 2002 69 Hesen Molana ve Devid Vayns Simal Cenub artimi ve ticaret sertleri Kaldorian xetlerine esaslanan model London Centre for Economic Policy Research 1988 Ronald Findli Ticaret modelinde artim ve inkisaf Handbook of International Economics 1984 seh 185 236 Con Valley Simal Cenub muzakiresi ve ticaret sertleri 66 A Review of Economics and Statistics May 1984 seh 224 234 Anna Kruger Ticaret siyaseti inkisafi stimullasdiran vasite kimi PDF 70 NBER Working Paper Aprel 1980 seh 288 292 Menbe https az wikipedia org w index php title Simal Cenub modeli amp oldid 5065453, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
