fbpx
Wikipedia

Şamkənd

September 10, 2021

Şamkənd — Azərbaycan Respublikasının Laçın rayonu Şamkənd kənd inzibati ərazi dairəsində kənd.

Kənd Qarabağ silsiləsində yerləşir. Yaşayış məntəqəsi XIX əsrin ortalarında qasımuşağı kiçik tayfaya mənsub cəmi 3 ailənin Şam adlı qışlaqda məskunlaşması nəticəsində yaranmışdır. Türk dilində şam sucaq yer, bataqlı, qamışlıq deməkdir.

1992-ci ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilib. 2020-ci il 1 dekabrda Azərbaycan Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğaldan azad edilmişdir.


Tarixi

Qədimdən bəri yaranıb formalaşan, özünəməxsus xüsusiyyətlərə malik olan insanlar qəbilələr, tayfalar halında, kollektiv şəkildə yaşamışlar. Tayfada tayfa üzvlərinin artımı hiss olunduqda yeni yaşayış məskənləri salınarmış. Şamkənd kəndi də belə bir zərurət əsasında Qasımuşağı obasının ərazisində yaranmışdır.Kəndin salındığı ərazi olduqca çox sıx meşə – şamlax olmuşdur.

Şamkənd kəndi əvvəllər əsasən xərək, potuğa, qara dam, dam, şirvanı dam (yeraltı qazmadan düzəldilmiş olan tikililər) adlanan xüsusi tikililərdən ibarət olmuşdur.Sonralar yerli tikinti materiallarından daş evlər tikilmişdir. Əvvəlcə tikilən daş evlərin damı taxta kirəmit ilə bağlanırdı.Belə tikililərdən bəzisi 1990-cı illərin əvvəllərinə qədər qalırdı.

Sultan bəy Sultanovun yay otağı da bu kəndin ərazisində olmuşdur. Sovet imperiyası Qasımuşağı obasını işğal edərkən həmin evi yandırdıqdan sonra tikintinin divar qalıqları qalmışdır. Həmin sahə o vaxtdan Sultan bəyin yay otağı adlandırılırdı.

Heyvandarlığın və arıçılığın inkişafı ilə əlaqədar yazda havalar istiləşər-istiləşməz kənd əhalisinin bir hissəsi dəniz səviyyəsindən 2830 metr yüksəklikdə olan Qırxqız yaylasının müxtəlf yerlərinə köç edər, keçədən alaçıq qurar,payız aylarında soyuqlar düşənə qədər yaylaqda qalardılar.

Mədəniyyəti

Kənddə orta məktəb, klub, kitabxana, xəstəxana var idi.

Kənddə kustar üsulu ilə ip əyrilməsi, xalça toxnması ən yaxşı məşğuliyyət növlərindən birinə çevrilmişdir. Demək olar ki, kənddə ailələrin çox hissəsində toxucu dəzgah(hana və yer hanası) var idi. Onlar hazırladıqları yun və pambıq iplərdən xalça, kilim, keçə, fərməş, xurcun, şəddə, yun şal (parça) və digər məmulatlar toxuyurdular. Toxunmuş hazır məhsulları(əsasən də xalça və kilim) müxtəlif bazarlara satışa çıxarırdılar.

Palıddan və vələsdən xarratlar müxtəlif əşyalar hazırlayırdı. Qab-qacaq, o cümlədən təknə, tabaq, nehrə, cəhrə, çanaq, qollu tərəzi, daraq(yun daramaq üçün), hana(xalça toxumaq üçün), yer hanası (şəddə, örkən toxumaq üçün), çəllək buna gözəl misal ola bilər.

Soyuducu olmadığı bir dövrdə kənd əhalisi meyvə-tərəvəzi və kənd məhsullarını uzun müddət saxlamaq üçün müxtəlif vasitələrdən, o cümlədən quyu və zirzəmilərdən istifadə edirdilər.Bundan əlavə əhali əvvəllər yay aylarında bulaqların yaxinlığinda kənd təsərrüfatı məhsullarını və diger tez xarab olan ərzaqları saxlamaq üçün müxtəlif cür qurğular düzəldirdilər.

Əvvəllər kəndin bağ və bostanları arx vasitəsi ilə suvarılırdı. 1980-ci illərin axırında dəmir və plasmas borularla kəndə su çəkilmişdir.

Kəndin ərazisində daşdan və taxtadan tikilmiş iki su dəyirmanı olmuşdur.

Coğrafiyası və iqlimi

Yaxşı iqtisadi-coğrafi mövqeyə, Kiçik Qafqaz sıra dağlarında, Murovdağın cənubunda, Qarabağ silsiləsinin Qırxqız yaylaqlarının ətəklərində, ortadağlıq yamaclarda, saf iqlimi, uca dağları, mənzərəli meşələri, əkinə yararlı sahələri olan ərazilər yerləşir. Belə ərazilərdən birində Şamkənd adlı bir kənd salınmışdır. Kənd Respublikanın paytaxtı Bakı şəhərindən şose yolla 515 km qərbdə, rayon mərkəzindən şose yolla 65 km şimal-qərbdə, Kiçik Qafqaz sıra dağlarında, Qarabağ silsiləsinin cənub-qərb yamacında, civə ehtiyatı ilə zəngin Çilgəzçayın yatağında yerləşir. Xankəndi dəmir yolu stansiyası ilə şose yolla ara məsafəsi 125 km-dir. Cənub-şərqdən Bozdağan, şimal-şərqdən və şimal tərəfdən Ərikli, şimal-qərbdən Qarabəyli, qərb tərəfdən Ələkçi, cənub-qərb tərəfdən Nağdalı, cənub tərəfdən isə Qırxqız yaylağının ərazisi ilə həmsərhəd olan kənd meşə və çay kənarında, uca dağlar qoynunda yerləşmişdir. Meşələrində adı Qırmızı Kitaba düşmüş qırmızı palıd, közü gec sönən, həmişəyaşıl ardıc, çoxlu cır meyvə və giləmeyvələr, çəmənlərində çoxlu dərman bitkiləri bitir. Kəndin meşələrində meşə əmələ gətirən əsas ağac cinslərindən ən geniş yayılanı palıd və vələsdir. Bu ağaclar kənddə ta qədim dövrlərdən son zamanlara qədər bütün tikinti işlərində, müxtəlif alət və avadanlıqların düzəldilməsində istifadə edilir. Ağcaqayın, göyrüş, qara ağac, cır meyvələrdən alma, armud, alça, yemişan, qaragilə, əzgil, giviş, həmərsin (itburnu və ya dərgil, zirinc, dovşan alması və s. meyvə ağacları və kolları meşələrin bəzəyidir.

Meşələrin heyvanlar aləmi də çox rəngarəngdir. Qonur ayı, vaşaq, canavar, çaqqal, tülkü, porsuq, gəlincik, cüyür(əlik), çöl donuzu, dovşan, kirpi və s. heyvanlar bu meşələrin daimi sakinləridir. Quşlardan zığ-zığ, qaratoyuq, bülbül, ağacdələn, cur-cur, şanapipik, bayquş, sərçə, qaranquş, qartal, quzğun, qızılquş, qırğı, çobanaldadan, bildirçin, alacəhrə, qırmızıdöş, alabaxta, arıquşu, alaqarğa, qaraqarğa, çalağan, sar və başqa quşları göstərmək olar.

Kəndin ərazisində hər yerin bir adı var: Qızılgüney, Arduşlu meşə, Arpagədiyi, Ağqaya, Dolu basan, Göygüney, Ağcayazı, Çalayurd, Taxtalar, Oyuğun yalı, Əhəng quyu, Kazımın yalı, Oyuğun düzü, Xurşudun biçənəyi, Dəvə ölən, Səmədin dəyirmanı, Maxmərin talası və s. bu kimi yerləri göstərmək olar.

Çilgəzçayın bir hissəsi olan Nağdalı çayı Ələkçi kəndinin ərazisində Çayqovuşuğu adlanan yerdə Ələkçi çayı ilə birləşdikdən sonra Şamkənd kəndinin qərb tərəfindən kənd ərazisinə daxil olur. Kəndi iki hissəyə ayıran çay kənd ərazisinin şərq tərəfindən Çorman kəndinin ərazisinə keçərək öz yoluna davam edir. Öz mənbəyini kəndin ərazisindən, cənub-şərq tərəfindəki dağlardan, yüksəkliklərdən başlayan İstili dərəsi və şimal-qərb tərəfdəki yüksəkliklərdən başlanğıc götürən Göy dərənin axar suları da Çilgəzçaya qovuşur. İqlim şəraitindən asılı olaraq axar suların suyunun həcmi fəsillər üzrə artıb azalır. Yaz və yay aylarında kəndin ərazisində Xurşudun biçənəyi adlanan sahədəki, xırda göl yağıntının miqdarından asılı olaraq öz ərazisini dəyişir.

Zirvəsi daima dumanlı, ağ örpəkli uca dağları, qışda ağappaq, yayda yam-yaşıl yorğana bürünmüş meşələri, kənarı hay-küylü çayları bulaqlarsız təsəvvür etmək günah olardı. Burada təbiət heç nəyi əsirgəməyərək hər bulağa bir dad, soyuqluq, hər birinə özünəməxsus ad və mənzərə, şəffaf və saf su bəxş etmişdir. Sızğalar, Qarı bulağı, Toppuzlu bulaq, Turş su, Oyuğun bulağı və s. çeşmələri buna misal göstərmək olar. Kənd əhalisi soyuducu olmayan bir dövrdə buz bulaqlardan soyuducu kimi istifadə etmişdir. Hətta günlərlə orada qalan məhsul öz keyfiyyətini, təravətini olduğu kimi saxlayırdı.

Bu yerlərin mürəkkəb relyefi, sərt iqlimi bütün amillərə öz təsirini göstərir.Burada iqlim yayda sərin qışda soyuq olur. Orta illik temperatur 01 °C ilə 08 °C arasında dəyişir. Yağıntıların illik miqdarı 700–800 mm-ə qədər olur.

Əhalisi

Kənd əhalisi milliyətcə azərbaycanlılardan ibarətdir. Kənddə yaşayan əhali ümumilikdə Qasımuşağı tayfası adlandırılır. Lakin buna baxmayaraq əhali bir neçə tayfaya ayrılmışdır: Mollahəsənli tayfası, Nəbiuşağı tayfası, Əhməduşağı tayfası, İbrahimuşağı tayfası.

2006-cı ilin statstikasına görə kəndin əhali sayı 350 nəfər olmuşdur.

2009-cu il dekabr ayına olan məlumata əsasən kənddə əhalinin sayı 451 nəfərdir (100 ailə).

İqtisadiyyatı

Təbii şəraitiin əlverişli olması insanların həyatını yaxşılaşdırır. Heyvandarlığın, əkinçiliyin inkişafı üçün bol suyu, münbit torpağı, zonanın təbii şəraiti, əlverişli iqlimi(kənd ərazisində dağ-meşə landşaftının olması və dağ-çəmən landşaftının kənd ərazisinə yaxın olması) olduğundan əhalinin əsas məşğuliyyəti heyvandarlıq və əkinçilik olmuşdur. Heyvandarlıq çox güclü inkişaf edərək əsas sahələrdən birinə çevrilmişdir.Mal-qara, xüsusən qoyun sürüləri saxlamaq üçün yaxınlıqdakı Qırxqız yaylağı əvəz edilməzdir. Əkinçilik kəndin iqtisadiyyatında ikinci yeri tutur. İlin isti dövründə 500–600 mm-ə qədər yağıntı düşməsi və onun da 60-70 faizinin yazda və yayın əvvəllərində yağması dəmyə əkinçiliyi yaxşı inkişaf etdirməyə imkan verir. Bu səbəbdən də dəmyə kartof, qarğıdalı, günəbaxan becərilməsi məqsədə uyğun olmuşdur.

Əkinə yararlı sahələrdə buğda, arpa, vələmir, darı və başqa dənli bitkilər, eləcə də çox illik ot becərilir. Təbii ot biçənəkləri burada heyvandarlığın inkişafı üçün əvəzedilməzdir. Meşədə bitən cır meyvə və giləmeyvələrdən meyvə qurus(qax) hazırlanır, müxtəlif məqsədlər üçün istifadə edilərdi. Bunlardan əlavə heyvandarlığın inkişafı ilə əlaqədar toxuculuq çox güclü inkişaf etmişdir. Yerli qoyun növlərinin yununun xüsusiyyətlərinə uyğun xalçalar toxunurdu. Taxta-şalban istehsalı da inkişaf etmişdir.

İstinadlar

  1. Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi (2019). "İnzibati ərazi bölgüsü təsnifatı" (PDF) (azərb.). stat.gov.az. 2020-04-16 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2020-04-16.
  2. Azərbaycan toponimlərinin Ensiklopedik lüğəti II cild, Bakı “Şərq-Qərb”, 2007, 304 s.  


   Laçın rayonu ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.
   Kənd ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.

September 10, 2021
şamkənd, azərbaycan, respublikasının, laçın, rayonu, kənd, inzibati, ərazi, dairəsində, kənd, ölkə, azərbaycanrayon, laçın, rayonutarixi, coğrafiyasısaat, qurşağı, 00kənd, qarabağ, silsiləsində, yerləşir, yaşayış, məntəqəsi, əsrin, ortalarında, qasımuşağı, kiç. Samkend Azerbaycan Respublikasinin Lacin rayonu Samkend kend inzibati erazi dairesinde kend 1 Samkend39 52 54 sm e 46 24 49 s u Olke AzerbaycanRayon Lacin rayonuTarixi ve cografiyasiSaat qursagi UTC 04 00Kend Qarabag silsilesinde yerlesir Yasayis menteqesi XIX esrin ortalarinda qasimusagi kicik tayfaya mensub cemi 3 ailenin Sam adli qislaqda meskunlasmasi neticesinde yaranmisdir Turk dilinde sam sucaq yer bataqli qamisliq demekdir 2 1992 ci ilde Ermenistan Respublikasi Silahli Quvveleri terefinden isgal edilib 2020 ci il 1 dekabrda Azerbaycan Silahli Quvveleri terefinden isgaldan azad edilmisdir Mundericat 1 Tarixi 2 Medeniyyeti 3 Cografiyasi ve iqlimi 4 Ehalisi 5 Iqtisadiyyati 6 IstinadlarTarixi RedakteQedimden beri yaranib formalasan ozunemexsus xususiyyetlere malik olan insanlar qebileler tayfalar halinda kollektiv sekilde yasamislar Tayfada tayfa uzvlerinin artimi hiss olunduqda yeni yasayis meskenleri salinarmis Samkend kendi de bele bir zeruret esasinda Qasimusagi obasinin erazisinde yaranmisdir Kendin salindigi erazi olduqca cox six mese samlax olmusdur Samkend kendi evveller esasen xerek potuga qara dam dam sirvani dam yeralti qazmadan duzeldilmis olan tikililer adlanan xususi tikililerden ibaret olmusdur Sonralar yerli tikinti materiallarindan das evler tikilmisdir Evvelce tikilen das evlerin dami taxta kiremit ile baglanirdi Bele tikililerden bezisi 1990 ci illerin evvellerine qeder qalirdi Sultan bey Sultanovun yay otagi da bu kendin erazisinde olmusdur Sovet imperiyasi Qasimusagi obasini isgal ederken hemin evi yandirdiqdan sonra tikintinin divar qaliqlari qalmisdir Hemin sahe o vaxtdan Sultan beyin yay otagi adlandirilirdi Heyvandarligin ve ariciligin inkisafi ile elaqedar yazda havalar istileser istilesmez kend ehalisinin bir hissesi deniz seviyyesinden 2830 metr yukseklikde olan Qirxqiz yaylasinin muxtelf yerlerine koc eder keceden alaciq qurar payiz aylarinda soyuqlar dusene qeder yaylaqda qalardilar Medeniyyeti RedakteKendde orta mekteb klub kitabxana xestexana var idi Kendde kustar usulu ile ip eyrilmesi xalca toxnmasi en yaxsi mesguliyyet novlerinden birine cevrilmisdir Demek olar ki kendde ailelerin cox hissesinde toxucu dezgah hana ve yer hanasi var idi Onlar hazirladiqlari yun ve pambiq iplerden xalca kilim kece fermes xurcun sedde yun sal parca ve diger memulatlar toxuyurdular Toxunmus hazir mehsullari esasen de xalca ve kilim muxtelif bazarlara satisa cixarirdilar Paliddan ve velesden xarratlar muxtelif esyalar hazirlayirdi Qab qacaq o cumleden tekne tabaq nehre cehre canaq qollu terezi daraq yun daramaq ucun hana xalca toxumaq ucun yer hanasi sedde orken toxumaq ucun cellek buna gozel misal ola biler Soyuducu olmadigi bir dovrde kend ehalisi meyve terevezi ve kend mehsullarini uzun muddet saxlamaq ucun muxtelif vasitelerden o cumleden quyu ve zirzemilerden istifade edirdiler Bundan elave ehali evveller yay aylarinda bulaqlarin yaxinliginda kend teserrufati mehsullarini ve diger tez xarab olan erzaqlari saxlamaq ucun muxtelif cur qurgular duzeldirdiler Evveller kendin bag ve bostanlari arx vasitesi ile suvarilirdi 1980 ci illerin axirinda demir ve plasmas borularla kende su cekilmisdir Kendin erazisinde dasdan ve taxtadan tikilmis iki su deyirmani olmusdur Cografiyasi ve iqlimi RedakteYaxsi iqtisadi cografi movqeye Kicik Qafqaz sira daglarinda Murovdagin cenubunda Qarabag silsilesinin Qirxqiz yaylaqlarinin eteklerinde ortadagliq yamaclarda saf iqlimi uca daglari menzereli meseleri ekine yararli saheleri olan eraziler yerlesir Bele erazilerden birinde Samkend adli bir kend salinmisdir Kend Respublikanin paytaxti Baki seherinden sose yolla 515 km qerbde rayon merkezinden sose yolla 65 km simal qerbde Kicik Qafqaz sira daglarinda Qarabag silsilesinin cenub qerb yamacinda cive ehtiyati ile zengin Cilgezcayin yataginda yerlesir Xankendi demir yolu stansiyasi ile sose yolla ara mesafesi 125 km dir Cenub serqden Bozdagan simal serqden ve simal terefden Erikli simal qerbden Qarabeyli qerb terefden Elekci cenub qerb terefden Nagdali cenub terefden ise Qirxqiz yaylaginin erazisi ile hemserhed olan kend mese ve cay kenarinda uca daglar qoynunda yerlesmisdir Meselerinde adi Qirmizi Kitaba dusmus qirmizi palid kozu gec sonen hemiseyasil ardic coxlu cir meyve ve gilemeyveler cemenlerinde coxlu derman bitkileri bitir Kendin meselerinde mese emele getiren esas agac cinslerinden en genis yayilani palid ve velesdir Bu agaclar kendde ta qedim dovrlerden son zamanlara qeder butun tikinti islerinde muxtelif alet ve avadanliqlarin duzeldilmesinde istifade edilir Agcaqayin goyrus qara agac cir meyvelerden alma armud alca yemisan qaragile ezgil givis hemersin itburnu ve ya dergil zirinc dovsan almasi ve s meyve agaclari ve kollari meselerin bezeyidir Meselerin heyvanlar alemi de cox rengarengdir Qonur ayi vasaq canavar caqqal tulku porsuq gelincik cuyur elik col donuzu dovsan kirpi ve s heyvanlar bu meselerin daimi sakinleridir Quslardan zig zig qaratoyuq bulbul agacdelen cur cur sanapipik bayqus serce qaranqus qartal quzgun qizilqus qirgi cobanaldadan bildircin alacehre qirmizidos alabaxta ariqusu alaqarga qaraqarga calagan sar ve basqa quslari gostermek olar Kendin erazisinde her yerin bir adi var Qizilguney Arduslu mese Arpagediyi Agqaya Dolu basan Goyguney Agcayazi Calayurd Taxtalar Oyugun yali Eheng quyu Kazimin yali Oyugun duzu Xursudun biceneyi Deve olen Semedin deyirmani Maxmerin talasi ve s bu kimi yerleri gostermek olar Cilgezcayin bir hissesi olan Nagdali cayi Elekci kendinin erazisinde Cayqovusugu adlanan yerde Elekci cayi ile birlesdikden sonra Samkend kendinin qerb terefinden kend erazisine daxil olur Kendi iki hisseye ayiran cay kend erazisinin serq terefinden Corman kendinin erazisine kecerek oz yoluna davam edir Oz menbeyini kendin erazisinden cenub serq terefindeki daglardan yuksekliklerden baslayan Istili deresi ve simal qerb terefdeki yuksekliklerden baslangic goturen Goy derenin axar sulari da Cilgezcaya qovusur Iqlim seraitinden asili olaraq axar sularin suyunun hecmi fesiller uzre artib azalir Yaz ve yay aylarinda kendin erazisinde Xursudun biceneyi adlanan sahedeki xirda gol yagintinin miqdarindan asili olaraq oz erazisini deyisir Zirvesi daima dumanli ag orpekli uca daglari qisda agappaq yayda yam yasil yorgana burunmus meseleri kenari hay kuylu caylari bulaqlarsiz tesevvur etmek gunah olardi Burada tebiet hec neyi esirgemeyerek her bulaga bir dad soyuqluq her birine ozunemexsus ad ve menzere seffaf ve saf su bexs etmisdir Sizgalar Qari bulagi Toppuzlu bulaq Turs su Oyugun bulagi ve s cesmeleri buna misal gostermek olar Kend ehalisi soyuducu olmayan bir dovrde buz bulaqlardan soyuducu kimi istifade etmisdir Hetta gunlerle orada qalan mehsul oz keyfiyyetini teravetini oldugu kimi saxlayirdi Bu yerlerin murekkeb relyefi sert iqlimi butun amillere oz tesirini gosterir Burada iqlim yayda serin qisda soyuq olur Orta illik temperatur 01 C ile 08 C arasinda deyisir Yagintilarin illik miqdari 700 800 mm e qeder olur Ehalisi RedakteKend ehalisi milliyetce azerbaycanlilardan ibaretdir Kendde yasayan ehali umumilikde Qasimusagi tayfasi adlandirilir Lakin buna baxmayaraq ehali bir nece tayfaya ayrilmisdir Mollahesenli tayfasi Nebiusagi tayfasi Ehmedusagi tayfasi Ibrahimusagi tayfasi 2006 ci ilin statstikasina gore kendin ehali sayi 350 nefer olmusdur 2009 cu il dekabr ayina olan melumata esasen kendde ehalinin sayi 451 neferdir 100 aile Iqtisadiyyati RedakteTebii seraitiin elverisli olmasi insanlarin heyatini yaxsilasdirir Heyvandarligin ekinciliyin inkisafi ucun bol suyu munbit torpagi zonanin tebii seraiti elverisli iqlimi kend erazisinde dag mese landsaftinin olmasi ve dag cemen landsaftinin kend erazisine yaxin olmasi oldugundan ehalinin esas mesguliyyeti heyvandarliq ve ekincilik olmusdur Heyvandarliq cox guclu inkisaf ederek esas sahelerden birine cevrilmisdir Mal qara xususen qoyun suruleri saxlamaq ucun yaxinliqdaki Qirxqiz yaylagi evez edilmezdir Ekincilik kendin iqtisadiyyatinda ikinci yeri tutur Ilin isti dovrunde 500 600 mm e qeder yaginti dusmesi ve onun da 60 70 faizinin yazda ve yayin evvellerinde yagmasi demye ekinciliyi yaxsi inkisaf etdirmeye imkan verir Bu sebebden de demye kartof qargidali gunebaxan becerilmesi meqsede uygun olmusdur Ekine yararli sahelerde bugda arpa velemir dari ve basqa denli bitkiler elece de cox illik ot becerilir Tebii ot bicenekleri burada heyvandarligin inkisafi ucun evezedilmezdir Mesede biten cir meyve ve gilemeyvelerden meyve qurus qax hazirlanir muxtelif meqsedler ucun istifade edilerdi Bunlardan elave heyvandarligin inkisafi ile elaqedar toxuculuq cox guclu inkisaf etmisdir Yerli qoyun novlerinin yununun xususiyyetlerine uygun xalcalar toxunurdu Taxta salban istehsali da inkisaf etmisdir Istinadlar Redakte Azerbaycan Respublikasinin Dovlet Statistika Komitesi 2019 Inzibati erazi bolgusu tesnifati PDF azerb stat gov az 2020 04 16 tarixinde arxivlesdirilib PDF Istifade tarixi 2020 04 16 Azerbaycan toponimlerinin Ensiklopedik lugeti II cild Baki Serq Qerb 2007 304 s Lacin rayonu ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Kend ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Menbe https az wikipedia org w index php title Samkend amp oldid 6136931, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.