İngilis-benqal müharibəsi (1756-1757) - Benqaliyanın məğlubiyyəti və qeyri-bərabərhüquqlu müqavilə imzalamağa məcbur olması ilə nəticələnən müharibə.
Müharibə ərəfəsində vəziyyət
XVIII əsrin 50-ci illərinin ortalarında Benqaliyada hakim sinif içərisində münaqişələr baş verirdi və bu səbəbdən sahibkarlar arasında mübarizə olduqca kəskinləşmişdi. Tərəflər arasında ingilis müstəmləkəçilərinə qarşı münasibət birinci dərəcəli məsələlərdən biri olmuşdu. Mübarizə gedişində Ost-Hind kompaniyası hakim sülalə daxilindəki mübarizədən istifadə edib, nəvab vəzifəsinə öz əlaltısını keçirməyə çalışırdı. Yəni, ingilislərin siyasi hakimiyyətə müdaxilə etməkdə maraqları vardı. İngiltərə Hindistanda öz maraqlarına ön plana keçirdiyində görə bütün variantlardan istifadə edirdi.
Nəhayət, 1756-cı ilin aprelində Siracəddövlə taxta çıxdı. O, zadəganların ingilislərə zidd əhval-ruhiyyəli qruplarla həmfikir idi. Odur ki, gənc nəvab dərhal ingilis Ost-Hind kompaniyasının yardımına arxalanan feodal qrupunun silahlı müqavimətinə rast gəldi və bu hadisə müharibəyə səbəb oldu.
Müharibənin başlanması, gedişi və nəticəsi
Benqaliya qoşunları təcili surətdə ingilis müstəmləkəçilərinə qarşı çıxış etdi və 1756-cı il iyulun axırlarında ingilisləri Benqaliyadan tamamilə qovdular.
İngilislərin bir sıra cəhdləri, o cümlədən Kəlküttəni yerli əhalinin əli ilə müdafiə etmək təşəbbüsü boşa çıxdı. Benqaliyadakı hadisələr ingilis müstəmləkəçiləri arasında, xüsusən ona görə təşviş salmışdı ki, məhz bu zaman ingilis-fransız müharibəsi başlanmışdı. Siracəddövlə də bilavasitə fransız Ost-Hind kompaniyasının yardımına arxalanırdı. Odur ki, ingilis hökuməti vəziyyətin gərginliyini nəzərə alaraq Ost-Hind kompaniyasının sərəncamına hərbi-dəniz eskadrası verdi. Kompaniyanın məmuru, Marksın dediyi kimi, "istedadlı quldur" Robert Klayv bu döyüşlərdə quru və dəniz qüvvələrinə komandan təyin edildi. Hərbi qüvvələrinin üstünlüyünə və Benqaliyanın nüfuzlu ticarət-sələmçi dairələrinin və satqın feodalların yardımına arxalanaraq Robet Klayv qələbə çaldı və Siracəddövlə 1757-ci ilin fevralında qeyri-bərabərhüquqlu müqavilə imzalamağa məcbur edildi.
1757-ci il müqaviləsi imzalandıqdan dərhal sonra Ost-Hind kompaniyasının hərbi hissələri burada yerləşdirilməyə başlandı. Nəvabı devirmək məqsədilə Klayv qəsd təşkil etdi. Qəsdin əsas iştirakçıları Benqaliya taxt-tacına göz tikən hərbi nazir və Benqaliya ordusunun baş komandanı Mircəfər, Benqaliyanın iri bankirləri Setxlər və başqaları idilər. Ölkədə siyasi hakimiyyətə təsir göstərə bilən bütün vasitələrə əl atılırdı. Bu məqsədlə Benqaliyada hakimiyyət dəyişikliyi üçün lazımi hazırlıq işləri görüldü, nəticədə Ost-Hind kompaniyası süni şəkildə əvvəlcə təxribatlar və münaqişələr törətdi, sonra isə 1757-ci il iyunun 23-də Plessi yaxınlığında həlledici vuruşma da Sayca ingilislərdən təxminən iyirmi dəfə çox olmasına baxmayaraq Benqaliya ordusunu məğlubiyyətə uğratdı. İngilis qoşunlarının hərbi-texniki cəhətdən üstün olması, Klayvın və onun köməkçilərinin fırıldaq və rüşvətlə iş görmək siyasəti, Benqaliyanın yuxarı hakim dairələri içərisindəki xəyanət, Siracəddövlə və onun ətrafındakı adamların işğalçılara qarşı mübarizədə xalq kütlələrinə arxalanmaq istəməməsi, bütün bunlar Plessi vuruşmasının müqəddəratını həll etdi.
Plessi vuruşmasından sonra ingilislər Benqaliyada Mircəfərdən külli miqdarda rüşvət alaraq onu hakimiyyətə gətirdilər. Benqaliyanın əsil ağası isə Ost-Hind kompaniyasının Kəlküttə şurası və bunun sədri beynəlxalq miqyasda mahir dələduz kimi tanınmış Robert Klayv oldu. Ölkənin bu vaxtadək görünməmiş qarət olunmasına başlandı.
↑ Nuruzadə Ş.C. Asiya və Afrika ölkələrinin yeni tarixi. (XVII əsrin I yarısı və XIX əsrin 70-ci illəri). Sumqayıt, “Azəri” nəşriyyatı, 2017, s.85-87
September 26, 2021
ingilis, benqal, müharibəsi, 1756, 1757, benqaliyanın, məğlubiyyəti, qeyri, bərabərhüquqlu, müqavilə, imzalamağa, məcbur, olması, ilə, nəticələnən, müharibə, mündəricat, müharibə, ərəfəsində, vəziyyət, müharibənin, başlanması, gedişi, nəticəsi, həmçinin, istin. Ingilis benqal muharibesi 1756 1757 Benqaliyanin meglubiyyeti ve qeyri beraberhuquqlu muqavile imzalamaga mecbur olmasi ile neticelenen muharibe 1 Mundericat 1 Muharibe erefesinde veziyyet 2 Muharibenin baslanmasi gedisi ve neticesi 3 Hemcinin bax 4 IstinadlarMuharibe erefesinde veziyyet RedakteXVIII esrin 50 ci illerinin ortalarinda Benqaliyada hakim sinif icerisinde munaqiseler bas verirdi ve bu sebebden sahibkarlar arasinda mubarize olduqca keskinlesmisdi Terefler arasinda ingilis mustemlekecilerine qarsi munasibet birinci dereceli meselelerden biri olmusdu Mubarize gedisinde Ost Hind kompaniyasi hakim sulale daxilindeki mubarizeden istifade edib nevab vezifesine oz elaltisini kecirmeye calisirdi Yeni ingilislerin siyasi hakimiyyete mudaxile etmekde maraqlari vardi Ingiltere Hindistanda oz maraqlarina on plana kecirdiyinde gore butun variantlardan istifade edirdi Nehayet 1756 ci ilin aprelinde Siraceddovle taxta cixdi O zadeganlarin ingilislere zidd ehval ruhiyyeli qruplarla hemfikir idi Odur ki genc nevab derhal ingilis Ost Hind kompaniyasinin yardimina arxalanan feodal qrupunun silahli muqavimetine rast geldi ve bu hadise muharibeye sebeb oldu 1 Muharibenin baslanmasi gedisi ve neticesi RedakteBenqaliya qosunlari tecili suretde ingilis mustemlekecilerine qarsi cixis etdi ve 1756 ci il iyulun axirlarinda ingilisleri Benqaliyadan tamamile qovdular Ingilislerin bir sira cehdleri o cumleden Kelkutteni yerli ehalinin eli ile mudafie etmek tesebbusu bosa cixdi Benqaliyadaki hadiseler ingilis mustemlekecileri arasinda xususen ona gore tesvis salmisdi ki mehz bu zaman ingilis fransiz muharibesi baslanmisdi Siraceddovle de bilavasite fransiz Ost Hind kompaniyasinin yardimina arxalanirdi Odur ki ingilis hokumeti veziyyetin gerginliyini nezere alaraq Ost Hind kompaniyasinin serencamina herbi deniz eskadrasi verdi Kompaniyanin memuru Marksin dediyi kimi istedadli quldur Robert Klayv bu doyuslerde quru ve deniz quvvelerine komandan teyin edildi Herbi quvvelerinin ustunluyune ve Benqaliyanin nufuzlu ticaret selemci dairelerinin ve satqin feodallarin yardimina arxalanaraq Robet Klayv qelebe caldi ve Siraceddovle 1757 ci ilin fevralinda qeyri beraberhuquqlu muqavile imzalamaga mecbur edildi 1 1757 ci il muqavilesi imzalandiqdan derhal sonra Ost Hind kompaniyasinin herbi hisseleri burada yerlesdirilmeye baslandi Nevabi devirmek meqsedile Klayv qesd teskil etdi Qesdin esas istirakcilari Benqaliya taxt tacina goz tiken herbi nazir ve Benqaliya ordusunun bas komandani Mircefer Benqaliyanin iri bankirleri Setxler ve basqalari idiler Olkede siyasi hakimiyyete tesir gostere bilen butun vasitelere el atilirdi Bu meqsedle Benqaliyada hakimiyyet deyisikliyi ucun lazimi hazirliq isleri goruldu neticede Ost Hind kompaniyasi suni sekilde evvelce texribatlar ve munaqiseler toretdi sonra ise 1757 ci il iyunun 23 de Plessi yaxinliginda helledici vurusma da Sayca ingilislerden texminen iyirmi defe cox olmasina baxmayaraq Benqaliya ordusunu meglubiyyete ugratdi Ingilis qosunlarinin herbi texniki cehetden ustun olmasi Klayvin ve onun komekcilerinin firildaq ve rusvetle is gormek siyaseti Benqaliyanin yuxari hakim daireleri icerisindeki xeyanet Siraceddovle ve onun etrafindaki adamlarin isgalcilara qarsi mubarizede xalq kutlelerine arxalanmaq istememesi butun bunlar Plessi vurusmasinin muqedderatini hell etdi Plessi vurusmasindan sonra ingilisler Benqaliyada Mirceferden kulli miqdarda rusvet alaraq onu hakimiyyete getirdiler Benqaliyanin esil agasi ise Ost Hind kompaniyasinin Kelkutte surasi ve bunun sedri beynelxalq miqyasda mahir deleduz kimi taninmis Robert Klayv oldu Olkenin bu vaxtadek gorunmemis qaret olunmasina baslandi 1 Hemcinin bax RedakteIngilis Maysur muharibeleri Birinci Ingilis Birma muharibesi 1824 1826 Ikinci Ingilis Birma muharibesi 1852 1853 Ucuncu Ingilis Birma muharibesi 1885 1887 Istinadlar Redakte 1 2 3 4 Nuruzade S C Asiya ve Afrika olkelerinin yeni tarixi XVII esrin I yarisi ve XIX esrin 70 ci illeri Sumqayit Azeri nesriyyati 2017 s 85 87Menbe https az wikipedia org w index php title Ingilis benqal muharibesi 1756 1757 amp oldid 4936739, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
