Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Üç Günbəz Türbəsi və ya Üç Günbəd türbəsi – Qərbi Azərbaycanın Urmiya şəhərində yerləşən Səlcuqlular dövründə tikilmiş türbə. Urmiya gölünün sahilində yerləşir.
| Üç Günbəz türbəsi | |
|---|---|
 | |
 | |
| HGYO | |
| Ölkə |
|
| Şəhər | Urmiya |
| Yerləşir | Qərbi Azərbaycan ostanı |
| Aidiyyatı | Böyük Səlcuq imperiyası |
| Memar | Əbumənsur Musa oğlu |
| Tikilmə tarixi | XII əsr |
| Üslubu | Səlcuqlu memarlığı |
| Hündürlüyü | 13 m |
| Material | kərpic, daş[d] |
  Üç Günbəz türbəsi | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Tarixçəsi
Üç Günbəz türbəsinin adının müxtəlif yozumları olsa da onlardan elmi əsası olan yeganə fikir abidənin vaxtilə içində olduğu üç qülləvari türbə qrupundan yadigar qalması və təklikdə əsgi adı daşımasıdır. H. Qəzvini "Zeyle tarixe qozide" əsərində (1330) Marağa vilayətində "Se günbəd" adını çəkməsi bu türbənin, ya da türbələr qrupunun o çağda böyük nüfuz daşıdığına və ellikcə tanındığına işarədir.
El rəvayətinə örə Üç Günbəz türbəsini Xarəzmşah Cəlaləddin ucaltdırmışdır. Ancaq türbənin kitabəsindən bəllidir ki, türbə Sultan Cəlaləddinin Azərbaycana gəlişindən xeyli əvvəl – hicri 580 – ci ildə (miladi 1184) tikilmişdir. Ola bilər ki, Üç Günbəzin yanında olan və dağılaraq dövrümüzə çatmayan bir türbə Sultan Cəlaləddin çağının əsəri imiş. Türbənin kitabəsində abidəni ucaldan memar öz imzasını qoymuşdur. Türbənin memarı Əbumənsur Musa oğludur.
Memarlıq xüsusiyyətləri
Üç Günbəz türbəsinin plan biçimi bayırda dairəvi, daxildə isə kvadratdır. Konusvari biçimi olmuş bayır günbəzi dağılmışdır. Onun yarızirzəmi xarakterli sərdabəsinin və üst qülləsinin qapı gözləri üst-üstədir. Abidənin silindrik tutumunun kürsülüyütutum, ya da tikinti materialı ilə ayrılmamışdır. Onun daşla hörülmüş alt hissəsi üst kameranın döşəməsindən xeyli yuxarı qalxır və bütün hündürlüyün üçdə birinə yaxındır.
Üç Günbəzin başqa bir özümlüyü inkişaf etmiş iri baştağının olmasıdır. İç kameranın bütün eni ölçüsündə bayıra çıxarlan və gövdəni tamamlamış yazı qurşağınacan qalxan böyük baştağ olduqca plastik biçimlərlə işlənmiş, incə naxışlar və kufi xəttli kitabələrlə bəzədilmişdir Silindrik tutuma birləşmə tərzi və ümumi biçimcə Dairəvi türbənin baştağına bənzəsə də Üç Günbəzin baştağı daha iri ölçülü və mürəkkəb profillidir. İri stalaktit yuvaları ilə tamamlanan və çevrəsi zəngin süslənən sivri tağça baştağın içəriyə giriş qaısına doğru dərinləşən səthlərini öz ətrafında birləşdirir. Baştağ hər cəhətdən türbənin kompozisiya dominantıdır.
Şəkillər
Həmçinin bax
İstinadlar
- Wiki Loves Monuments monuments database. 2017.
- https://www.sid.ir/en/seminar/ViewPaper.aspx?ID=24474.
- https://iranarchpedia.ir/entry/13922.
- "آشنایی با برج سه گنبد - آذربایجانغربی ([[Azərbaycan dili|azərb]]. Üç günbəz türbəsi ilə tanışlıq - Qərbi Azərbaycan)" (fars. ). hamshahrionline.ir. 25 oktyabr 2009. 2019-03-07 tarixində orijinalından arxivləşdirilib.
- Cəfər Qiyasi. Nizami dövrü memarlıq abidələri. Bakı: İşıq nəşriyyatı. 1991. səh. 94. ISBN .
- Cəfər Qiyasi. Nizami dövrü memarlıq abidələri. Bakı: İşıq nəşriyyatı. 1991. səh. 93. ISBN .
Xarici keçidlər
- Üç Günbəz Türbəsi
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Uc Gunbez Turbesi ve ya Uc Gunbed turbesi Qerbi Azerbaycanin Urmiya seherinde yerlesen Selcuqlular dovrunde tikilmis turbe Urmiya golunun sahilinde yerlesir 4 Uc Gunbez turbesi 37 32 35 sm e 45 04 34 s u H G Y O Olke Iran 1 2 Seher Urmiya Yerlesir Qerbi Azerbaycan ostani 1 3 Aidiyyati Boyuk Selcuq imperiyasi Memar Ebumensur Musa oglu Tikilme tarixi XII esr Uslubu Selcuqlu memarligi Hundurluyu 13 m 2 Material kerpic 2 3 das d 2 3 Uc Gunbez turbesi Vikianbarda elaqeli mediafayllar Mundericat 1 Tarixcesi 2 Memarliq xususiyyetleri 3 Sekiller 4 Hemcinin bax 5 Istinadlar 6 Xarici kecidlerTarixcesiredakteUc Gunbez turbesinin adinin muxtelif yozumlari olsa da onlardan elmi esasi olan yegane fikir abidenin vaxtile icinde oldugu uc qullevari turbe qrupundan yadigar qalmasi ve teklikde esgi adi dasimasidir H Qezvini Zeyle tarixe qozide eserinde 1330 Maraga vilayetinde Se gunbed adini cekmesi bu turbenin ya da turbeler qrupunun o cagda boyuk nufuz dasidigina ve ellikce tanindigina isaredir 5 El revayetine ore Uc Gunbez turbesini Xarezmsah Celaleddin ucaltdirmisdir Ancaq turbenin kitabesinden bellidir ki turbe Sultan Celaleddinin Azerbaycana gelisinden xeyli evvel hicri 580 ci ilde miladi 1184 tikilmisdir Ola biler ki Uc Gunbezin yaninda olan ve dagilaraq dovrumuze catmayan bir turbe Sultan Celaleddin caginin eseri imis 6 Turbenin kitabesinde abideni ucaldan memar oz imzasini qoymusdur Turbenin memari Ebumensur Musa ogludur Memarliq xususiyyetleriredakteUc Gunbez turbesinin plan bicimi bayirda dairevi daxilde ise kvadratdir Konusvari bicimi olmus bayir gunbezi dagilmisdir Onun yarizirzemi xarakterli serdabesinin ve ust qullesinin qapi gozleri ust ustedir Abidenin silindrik tutumunun kursuluyututum ya da tikinti materiali ile ayrilmamisdir Onun dasla horulmus alt hissesi ust kameranin dosemesinden xeyli yuxari qalxir ve butun hundurluyun ucde birine yaxindir 4 Uc Gunbezin basqa bir ozumluyu inkisaf etmis iri bastaginin olmasidir Ic kameranin butun eni olcusunde bayira cixarlan ve govdeni tamamlamis yazi qursaginacan qalxan boyuk bastag olduqca plastik bicimlerle islenmis ince naxislar ve kufi xettli kitabelerle bezedilmisdir Silindrik tutuma birlesme terzi ve umumi bicimce Dairevi turbenin bastagina benzese de Uc Gunbezin bastagi daha iri olculu ve murekkeb profillidir Iri stalaktit yuvalari ile tamamlanan ve cevresi zengin suslenen sivri tagca bastagin iceriye giris qaisina dogru derinlesen sethlerini oz etrafinda birlesdirir Bastag her cehetden turbenin kompozisiya dominantidir Sekillerredakte nbsp nbsp nbsp nbsp nbsp nbsp Hemcinin baxredakteGoy Gunbez turbesi Dairevi Gunbez turbesi Qirmizi Gunbez turbesiIstinadlarredakte 1 2 3 Wiki Loves Monuments monuments database 2017 1 2 3 4 5 https www sid ir en seminar ViewPaper aspx ID 24474 1 2 3 https iranarchpedia ir entry 13922 1 2 آشنایی با برج سه گنبد آذربایجان غربی Azerbaycan dili azerb Uc gunbez turbesi ile tanisliq Qerbi Azerbaycan fars hamshahrionline ir 25 oktyabr 2009 2019 03 07 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Cefer Qiyasi Nizami dovru memarliq abideleri Baki Isiq nesriyyati 1991 seh 94 ISBN 5 89650 334 2 Cefer Qiyasi Nizami dovru memarliq abideleri Baki Isiq nesriyyati 1991 seh 93 ISBN 5 89650 334 2 Xarici kecidlerredakteUc Gunbez Turbesi Menbe https az wikipedia org w index php title Uc Gunbez turbesi amp oldid 7799108