Örən iyesi — türk, tatar, altay və çuvaş mifologiyalarında xaraba ruhu. Ürən iyesi olaraq da deyilər. Pəg iyesi, Qıyraqan iyesi və ya Çaldıbar iyesi də deyilir. Xarabanın qoruyucu ruhudur. Sivilizasiyanın pozulma sərhədləri olaraq görülər. Ölümlə iç-içə olan və qorxulan yerlərdir. Bu səbəblə eynilə qəbiristanlıqlar kimi ölü sahələr olaraq qəbul edilir. Örən də, bir mənada strukturların ölüləri və onların məzarlarıdır. Buralarda səhərə qədər bilinməyən işıqlar yanar və musiqi səsləri gəlir.
Türk mədəniyyətində örənlər
Cin, pəri, məkir, xortlaq, məçkəy kimi adlarla anılan varlıqların gecələri gəzdiklərinə, xoruz səsi ya da səhər azanı duyulur duyulmaz dağılıb, öz məkanlarına çəkildiklərini inanılar. Yaşadıqları bu yerlər isə dəyirmanlar, hamamlar, tərk edilmiş strukturlar, örənlər, qəbiristanlıqlardır. Issız yerləri izah etmək üçün istifadə edilən "in-cin top oynayır" deyimi bu anlayışdan qaynaqlanır. Bundan başqa bu cür yerlərə kimsənin girməyə cəsarət edə bilməyəcəyi düşüncəsi qızıl, xəzinə kimi sərvətlərin basdırılmasına səbəb olmuşdur. Xəzinələrin bir çölmək içində xarabalara və viranələrə basdırılması keçmiş dövrlərdə olduqca məşhur bir vərdiş halına gəlmişdir. Türk xalq inancında "Issız" sözü "Is"ı ("İye"si, yəni qoruyucu ruhu olmayan) yerləri ifadə etməkdə istifadə edilər ki, bu cür yerlərin qoruyucu ruhu olmadığı üçün artıq tamamilə pis varlıqların əlinə keçmişdir. İşdə örənlərin (xaraba və viranələrin) ən təhlükəli olanları da onlardır.
Etimologiya
(Ör/Ür) kökündən törəmişdir. Köhnə quruluş və ya şəhər qalığı, viranə, xaraba deməkdir.
İstinadlar
Türk Əfsanə Sözlüyü, Dəniz Qaraqurd, Türkiyə, 2011, (OTRS: CC BY-SA 3.0) (türk.)
Adana Halk Kültüründe Albasması Ayşe Başçetinçelik
Zati Divanında Halk İnanışları, Hakan Yekbaş
Mifologiya ilə əlaqədar olan bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.
September 22, 2021
örən, iyesi, türk, tatar, altay, çuvaş, mifologiyalarında, xaraba, ruhu, ürən, iyesi, olaraq, deyilər, pəg, iyesi, qıyraqan, iyesi, çaldıbar, iyesi, deyilir, xarabanın, qoruyucu, ruhudur, sivilizasiyanın, pozulma, sərhədləri, olaraq, görülər, ölümlə, içə, olan. Oren iyesi turk tatar altay ve cuvas mifologiyalarinda xaraba ruhu Uren iyesi olaraq da deyiler Peg iyesi Qiyraqan iyesi ve ya Caldibar iyesi de deyilir Xarabanin qoruyucu ruhudur Sivilizasiyanin pozulma serhedleri olaraq goruler Olumle ic ice olan ve qorxulan yerlerdir Bu sebeble eynile qebiristanliqlar kimi olu saheler olaraq qebul edilir Oren de bir menada strukturlarin oluleri ve onlarin mezarlaridir 1 Buralarda sehere qeder bilinmeyen isiqlar yanar ve musiqi sesleri gelir Turk medeniyyetinde orenler RedakteCin peri mekir xortlaq meckey kimi adlarla anilan varliqlarin geceleri gezdiklerine xoruz sesi ya da seher azani duyulur duyulmaz dagilib oz mekanlarina cekildiklerini inanilar 2 Yasadiqlari bu yerler ise deyirmanlar hamamlar terk edilmis strukturlar orenler qebiristanliqlardir Issiz yerleri izah etmek ucun istifade edilen in cin top oynayir deyimi bu anlayisdan qaynaqlanir Bundan basqa bu cur yerlere kimsenin girmeye cesaret ede bilmeyeceyi dusuncesi qizil xezine kimi servetlerin basdirilmasina sebeb olmusdur 3 Xezinelerin bir colmek icinde xarabalara ve viranelere basdirilmasi kecmis dovrlerde olduqca meshur bir verdis halina gelmisdir Turk xalq inancinda Issiz sozu Is i Iye si yeni qoruyucu ruhu olmayan yerleri ifade etmekde istifade ediler ki bu cur yerlerin qoruyucu ruhu olmadigi ucun artiq tamamile pis varliqlarin eline kecmisdir Isde orenlerin xaraba ve viranelerin en tehlukeli olanlari da onlardir Etimologiya Redakte Or Ur kokunden toremisdir Kohne qurulus ve ya seher qaligi virane xaraba demekdir Istinadlar Redakte Turk Efsane Sozluyu Deniz Qaraqurd Turkiye 2011 OTRS CC BY SA 3 0 turk Adana Halk Kulturunde Albasmasi Ayse Bascetincelik Zati Divaninda Halk Inanislari Hakan Yekbas Mifologiya ile elaqedar olan bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Menbe https az wikipedia org w index php title Oren iyesi amp oldid 5405508, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
