İngiltərədə torpaq sahibləri icmanın istifadə etmədiyi torpaqları qoyun otarmaq üçün çəpərlədilər. Torpaq sahibləri kəndlilər üzərində imtiyazlarından istifadə edirdilər. Kəndlilərin torpaqlarından zorakılıqla qovulması çəpərləmə adlanır. Qovulmuş kəndlilər öz əmlakmı, yəni əmək alətini, evini və torpağını itirirdi. Tomas Morun «Qoyunlar adamları yeyir» ifadəsi bu dövrdə yaranmışdı. XVI əsrdə İngiltərədə çəpərləmə nəticəsində torpağı və əmək aləti olmayan çoxlu azad adamlar meydana çıxdı. Onlar kapitalistlər üçün ucuz işçi qüvvəsi idi.
İngiltərədə zadəganlar iki qrupa bölünürdü. Birinci qrup zadəganlar təsərrüfatlarını köhnə qaydada aparır, kəndlilərdən töycü alır, artıq məhsulu bazarda satırdılar. İkinci qrupa daxil olan yeni zadəganlar təsərrüfatını yeni qaydada quran, muzdlu əməkdən istifadə edən torpaq sahibləri idi. İngiltərədə icarədarlar fermerlər idi. Fermerlər də muzdlu fəhlələrdən istifadə edirdilər.
XVI əsrdə çəpərləmə nəticəsində minlərlə kəndli torpaqdan, əmək alətindən, evindən məhrum oldu və işsiz qaldı. Onlar dilənçi və səfil həyat tərzi keçirməyə başladılar. Londonda yaşayan 200 min adamın 50 mini avara və dilənçi idi. XVI əsr ərzində İngiltərə kralları dəfələrlə çəpərləmələrin dayandırılması, kəndlilərin öz yerinə qaytarılması haqqında qanunlar verdi. Lakin çəpərləmələr davam edirdi. Hökumət avara və dilənçilərə qarşı qanunlar verdi. Bu qanunlar o qədər sərt idi ki, onları «qanlı qanunlar» adlandırırdılar. Avara adam birinci dəfə tutulanda bədənindən qan çıxana qədər döyürdülər. İkinci dəfə tutulanda onu qamçılayır və qulağının bir hissəsini kəsirdilər. Üçüncü dəfə ələ keçən avaranı ölüm cəzası gözləyirdi. Amansız qanlı qanun verməklə hökumət XVI əsrin birinci yarısında İngiltərədə var-yoxdan çıxmış kəndliləri aşağı muzdla işləməyə məcbur edirdilər. Bu dövrdə İngiltərədə səfil və dilənçi həyat tərzi keçirən 70 min adam asmışdılar. Bu yolla hökumət onları zorla muzdlu fəhləyə çevirirdi.
1549-cu ildə çəpərləməyə qarşı İngiltərənin şərqində — Norfolk qraflığında xırda mülkədar Robert Ketin başçılığı ilə kəndli üsyanı başladı. Kəndlilər qraflığın paytaxtı Norviç şəhəri yaxınlığındakı meşədə məskən saldılar. Şəhərlilər də onlara qoşuldular. Üsyançılar Norviç şəhərini ələ keçirdilər. Kəndlilər 29 maddədən ibarət tələb hazırladılar. Onlar çəpərləmələrin dayandırılmasını, iri torpaq sahiblərinin icma örüşlərindən istifadə etmələrinin qadağan olunmasını və s. tələb edirdilər. Lakin kəndlilərin bu tələbi qəbul edilmədi. Üsyan məğlub oldu. Robert Ket edam olundu. Çəpərləmə davam etdi.
Şotlandiyada
Şotlandiyada ingilis çəpərləmələrinə bənzər hadisələr XVIII əsrin ikinci yarısında və XIX əsrin birinci yarısında baş vermişdir. Şotlandiya tarixçiliyində, onlar dağlıq və dağətəyi Şotlandiyanın "təmizlənmənsi" adlanırlar (müvafiq olaraq, Dağlıq sahələr və dağətəyi yerlərdə), çünki onlar əhalinin ölkənin dərinliklərindən sahilə qədər kütləvi şəkildə axmasına səbəb oldu. Boş dağ vadiləri, qoyunların yayılmasına görə klan başçılarına verildi, onların müştəriləri və kirayəçiləri sahilə köçürülür, balıq ovu və yosunları toplayaraq həyat qurdular. Çəpərləmədən sonra çoxlu sayda kasıb şotland, xaricdəki müstəmləkələrə, əsasən Kanada və Avstraliyaya köçməyə qərar verdi.
Xarici keçidlər
XVI-XVII əsrin birinci yarısında İngiltərə
Ədəbiyyat
İngilis dilində
Beckett, J. V. (1991). "The Disappearance of the Cottager and the Squatter from the English Countryside: The Hammonds Revisited.". In Holderness, B. A.; Turner, Michael (eds.). Land, Labour and Agriculture, 1700 1920. London: Hambledon Press.
Chambers, Jonathan D. "Enclosure and labour supply in the industrial revolution." Economic History Review 5.3 (1953): 319-343. in JSTOR
Dahlman, Carl J (1980). The Open Field System and Beyond: A Property Rights Analysis of an Economic Institution. Cambridge University Press.
Everitt, Alan (2000). "Common Land". In Thirsk, Joan (ed.). The English Rural Landscape. Oxford University Press.
Gonner, E. C. K (1912). Common Land and Inclosure. London: Macmillan & Co. [1]
Humphries, J. (1990). "Enclosures, commons rights, and women". Journal of Economic History. 50 (1): 17–42. doi:10.1017/s0022050700035701.
Thirsk, Joan (29 December 1964). "The Common Fields". Past and Present. 3 , 25.
James Boyle. 2008. The Public Domain: Enclosing the Commons of the Mind
Rus dilində
Лавровский В. М. Парламентские огораживания общинных земель в Англии конца XVIII — начале XIX вв. — М. — Л., 1940.
Лавровский В. М. Проблемы исследования земельной собственности в Англии в XVII—XVIII вв. — М., 1958.;
Семёнов В. Ф. Огораживания и крестьянские движения в Англии XVI в. — М. — Л., 1949.
Экономические предпосылки английской революции // Хилл К. Английская революция. — М.: Издательство «Иностранная литература», 1947.
Avqust 12, 2021
çəpərləmə, enclosure, inclosure, avropada, kapitalizmin, ilkin, inkişaf, mərhələsində, kəndli, icmasına, daxil, olan, torpaqların, zorla, ləğvi, otlaqda, çəpərləmə, enclosure, mündəricat, ingiltərədə, şotlandiyada, xarici, keçidlər, ədəbiyyat, ingilis, dilində. Ceperleme ing enclosure inclosure Avropada kapitalizmin ilkin inkisaf merhelesinde kendli icmasina daxil olan torpaqlarin zorla legvi Otlaqda ceperleme enclosure Mundericat 1 Ingilterede 2 Sotlandiyada 3 Xarici kecidler 4 Edebiyyat 4 1 Ingilis dilinde 4 2 Rus dilindeIngilterede RedakteHemcinin bax Robert Ket Ingilterede torpaq sahibleri icmanin istifade etmediyi torpaqlari qoyun otarmaq ucun ceperlediler Torpaq sahibleri kendliler uzerinde imtiyazlarindan istifade edirdiler Kendlilerin torpaqlarindan zorakiliqla qovulmasi ceperleme adlanir Qovulmus kendliler oz emlakmi yeni emek aletini evini ve torpagini itirirdi Tomas Morun Qoyunlar adamlari yeyir ifadesi bu dovrde yaranmisdi XVI esrde Ingilterede ceperleme neticesinde torpagi ve emek aleti olmayan coxlu azad adamlar meydana cixdi Onlar kapitalistler ucun ucuz isci quvvesi idi Ingilterede zadeganlar iki qrupa bolunurdu Birinci qrup zadeganlar teserrufatlarini kohne qaydada aparir kendlilerden toycu alir artiq mehsulu bazarda satirdilar Ikinci qrupa daxil olan yeni zadeganlar teserrufatini yeni qaydada quran muzdlu emekden istifade eden torpaq sahibleri idi Ingilterede icaredarlar fermerler idi Fermerler de muzdlu fehlelerden istifade edirdiler XVI esrde ceperleme neticesinde minlerle kendli torpaqdan emek aletinden evinden mehrum oldu ve issiz qaldi Onlar dilenci ve sefil heyat terzi kecirmeye basladilar Londonda yasayan 200 min adamin 50 mini avara ve dilenci idi XVI esr erzinde Ingiltere krallari defelerle ceperlemelerin dayandirilmasi kendlilerin oz yerine qaytarilmasi haqqinda qanunlar verdi Lakin ceperlemeler davam edirdi Hokumet avara ve dilencilere qarsi qanunlar verdi Bu qanunlar o qeder sert idi ki onlari qanli qanunlar adlandirirdilar Avara adam birinci defe tutulanda bedeninden qan cixana qeder doyurduler Ikinci defe tutulanda onu qamcilayir ve qulaginin bir hissesini kesirdiler Ucuncu defe ele kecen avarani olum cezasi gozleyirdi Amansiz qanli qanun vermekle hokumet XVI esrin birinci yarisinda Ingilterede var yoxdan cixmis kendlileri asagi muzdla islemeye mecbur edirdiler Bu dovrde Ingilterede sefil ve dilenci heyat terzi keciren 70 min adam asmisdilar Bu yolla hokumet onlari zorla muzdlu fehleye cevirirdi 1549 cu ilde ceperlemeye qarsi Ingilterenin serqinde Norfolk qrafliginda xirda mulkedar Robert Ketin basciligi ile kendli usyani basladi Kendliler qrafligin paytaxti Norvic seheri yaxinligindaki mesede mesken saldilar Seherliler de onlara qosuldular Usyancilar Norvic seherini ele kecirdiler Kendliler 29 maddeden ibaret teleb hazirladilar Onlar ceperlemelerin dayandirilmasini iri torpaq sahiblerinin icma oruslerinden istifade etmelerinin qadagan olunmasini ve s teleb edirdiler Lakin kendlilerin bu telebi qebul edilmedi Usyan meglub oldu Robert Ket edam olundu Ceperleme davam etdi Sotlandiyada RedakteSotlandiyada ingilis ceperlemelerine benzer hadiseler XVIII esrin ikinci yarisinda ve XIX esrin birinci yarisinda bas vermisdir Sotlandiya tarixciliyinde onlar dagliq ve dageteyi Sotlandiyanin temizlenmensi adlanirlar muvafiq olaraq Dagliq saheler ve dageteyi yerlerde cunki onlar ehalinin olkenin derinliklerinden sahile qeder kutlevi sekilde axmasina sebeb oldu Bos dag vadileri qoyunlarin yayilmasina gore klan bascilarina verildi onlarin musterileri ve kirayecileri sahile kocurulur baliq ovu ve yosunlari toplayaraq heyat qurdular Ceperlemeden sonra coxlu sayda kasib sotland xaricdeki mustemlekelere esasen Kanada ve Avstraliyaya kocmeye qerar verdi Xarici kecidler RedakteXVI XVII esrin birinci yarisinda IngiltereEdebiyyat RedakteIngilis dilinde Redakte Beckett J V 1991 The Disappearance of the Cottager and the Squatter from the English Countryside The Hammonds Revisited In Holderness B A Turner Michael eds Land Labour and Agriculture 1700 1920 London Hambledon Press Chambers Jonathan D Enclosure and labour supply in the industrial revolution Economic History Review 5 3 1953 319 343 in JSTOR Dahlman Carl J 1980 The Open Field System and Beyond A Property Rights Analysis of an Economic Institution Cambridge University Press Everitt Alan 2000 Common Land In Thirsk Joan ed The English Rural Landscape Oxford University Press Gonner E C K 1912 Common Land and Inclosure London Macmillan amp Co 1 Humphries J 1990 Enclosures commons rights and women Journal of Economic History 50 1 17 42 doi 10 1017 s0022050700035701 Thirsk Joan 29 December 1964 The Common Fields Past and Present 3 amp nbsp 25 James Boyle 2008 The Public Domain Enclosing the Commons of the MindRus dilinde Redakte Lavrovskij V M Parlamentskie ogorazhivaniya obshinnyh zemel v Anglii konca XVIII nachale XIX vv M L 1940 Lavrovskij V M Problemy issledovaniya zemelnoj sobstvennosti v Anglii v XVII XVIII vv M 1958 Semyonov V F Ogorazhivaniya i krestyanskie dvizheniya v Anglii XVI v M L 1949 Ekonomicheskie predposylki anglijskoj revolyucii Hill K Anglijskaya revolyuciya M Izdatelstvo Inostrannaya literatura 1947 Menbe https az wikipedia org w index php title Ceperleme amp oldid 5694262, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
