Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
Bu məqaləni lazımdır. |
Bu məqalənin şübhə doğurur. |
Bu məqalənin sonunda mənbə siyahısı var, lakin mətndaxili mənbələr heç və ya kifayət qədər istifadə edilmədiyi üçün bəzi məlumatların mənbəsi bilinmir. |
Tarix — Gəncəli Kirakosun müəllifi olduğu əsər. Bu, monqol basqını və monqol hökmranlığı dövründə Qafqaz xalqlarının tarixini öyrənmək üçün qiymətli mənbədir. Quruluşuna görə Tarix əsəri 66 fəsildən ibarətdir. (Lakin heç də nəşrlərin hamısında 66 fəslin hamısı yoxdur) Onlardan 22-si Ermənistana, 18-i Qafqaz Albaniyasına, 7-si isə Gürcüstana həsr edilmişdir. Qalan fəsillər Qafqaz xalqlarının ümumi dini problemlərinə, eləcə də Hülakülər dövlətinin siyasi tarixinin bəzi məsələlərinə, onların vergi siyasətinə və Kiçik Asiyanın, Mesopotomiyanın Hülakülər tərəfindən işğalına həsr olunmuşdur.
Kirakos kitabın Albaniyaya aid olan bölmələrində mifoloji dövrdən tutmuş, monqol basqınına qədər alban tarixinin kompilyativ icmalını verir. Əsərdə Qafqaz Albaniyasının ərazisinin monqollar tərəfindn işğal edilməsi haqqında, Xaçın knyazı Həsən Cəlalın hakimiyyəti dövrü və onun tərəfindən tikilmiş Gəncəsar monastrının inşası haqqında müstəqil fikirlər maraq doğurur. Kirakos həm də erməni tarixini, onlar tərəfindən xristianlığın qəbul edilməsindən başlayaraq tatarların gəlişinə qədərki dövrü qısaca şərh edir.
Fəridə Məmmədovaya görə Kirakosun əsas məqsədi Cənubi Qafqaza, Kiçik Asiyaya və Mesopotomiyaya monqol basqınının təsviri olmuşdur. Tarix əsərinin məzmunu və kompozisiyası aydın göstərir ki,erməni tarixçilərinin ciddi cəhdlə çalışmalarına baxmayaraq Kiraosun əsərini Ermənistan tarixi adlandırmaq son dərəcə yanlışdır. Fəridə Məmmədova T.İ.Ter-Qriqoryan tərəfinədn Kirokosun bu əsərinə verilən adı daha düzgün hesab edir: Kirakos Qanzaketsinin "Tarix"i. T.İ.Ter-Qriqoryan qeyd edir: XIII əsrdə işlədilən mənada Kirakos bir alban kimi, habelə XIII əsrin I yarısında və II yarısının əvvələrində Qafqaz Albaniyası ərazisində baş verən hadisələrin şahidi kimi Azərbaycan, eləcə də bütün Cənubi Qafqaz üçün mühüm tarixi əhəmiyyət kəsb edən əsər yaratmışdır. Dini, ilahiyyat sənədləri, rəvayətlər, müqəddəs, dini kitablar, kilsələrin yazıları, Yevsefi Kesariyski, Sokrat Sxolast, Musa Kalankatlı, İovannes Sarkavaq kimi tarixçilərin və V-VII əsr erməni müəlliflərinin əsərləri müəllif üçün mənbə rolunu oynamışdır. Gəncəli Kirakosun bu kitabı haqqında Süleyman Əliyarlının "Azərbaycan tarixi üzrə qaynaqlar" kitabı da bu kitabın öyrənilməsində müstəsna rol oynayır. Həmçinin kitabın 65 nəşrinin olduğu L.A.Xanlaryan tərəfindən işlənmiş önəmli dərəcədə təhrif olunmuş mənbə də günümüzdə təəssüf ki, hələ də istinad mənbəsi olaraq göstərilməkdədir.[1]
Mənbə
- Fəridə Məmmədova. "Qafqaz Albaniyasının siyasi tarixi və tarixi coğrafiyası". Bakı, 1993.
- Süleyman Əliyarlı "Azərbaycan tarixi üzrə qaynaqlar"
- http://armenianhouse.org/gandzaketsi/history-ru/contents.html (1976-cı il önəmli dərəcədə təhrif olunmuş nəşr)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Bu meqalenin neytralligi subhe dogurur Meqalede teref tutma ve ya pislemek meqsedi dasiyan ve dogrulugu subut edilmeyen fikirlerin oldugu iddia edilir Xahis olunur bu mesele ile elaqedar istirak edesiniz Bu meqalenin sonunda menbe siyahisi var lakin metndaxili menbeler hec ve ya kifayet qeder istifade edilmediyi ucun bezi melumatlarin menbesi bilinmir Lutfen menbeleri uygun sekilde metnin daxilinde yerlesdirerek meqalenin tekmillesdirilmesine komek edin Tarix Genceli Kirakosun muellifi oldugu eser Bu monqol basqini ve monqol hokmranligi dovrunde Qafqaz xalqlarinin tarixini oyrenmek ucun qiymetli menbedir Qurulusuna gore Tarix eseri 66 fesilden ibaretdir Lakin hec de nesrlerin hamisinda 66 feslin hamisi yoxdur Onlardan 22 si Ermenistana 18 i Qafqaz Albaniyasina 7 si ise Gurcustana hesr edilmisdir Qalan fesiller Qafqaz xalqlarinin umumi dini problemlerine elece de Hulakuler dovletinin siyasi tarixinin bezi meselelerine onlarin vergi siyasetine ve Kicik Asiyanin Mesopotomiyanin Hulakuler terefinden isgalina hesr olunmusdur Kirakos kitabin Albaniyaya aid olan bolmelerinde mifoloji dovrden tutmus monqol basqinina qeder alban tarixinin kompilyativ icmalini verir Eserde Qafqaz Albaniyasinin erazisinin monqollar terefindn isgal edilmesi haqqinda Xacin knyazi Hesen Celalin hakimiyyeti dovru ve onun terefinden tikilmis Gencesar monastrinin insasi haqqinda musteqil fikirler maraq dogurur Kirakos hem de ermeni tarixini onlar terefinden xristianligin qebul edilmesinden baslayaraq tatarlarin gelisine qederki dovru qisaca serh edir Feride Memmedovaya gore Kirakosun esas meqsedi Cenubi Qafqaza Kicik Asiyaya ve Mesopotomiyaya monqol basqininin tesviri olmusdur Tarix eserinin mezmunu ve kompozisiyasi aydin gosterir ki ermeni tarixcilerinin ciddi cehdle calismalarina baxmayaraq Kiraosun eserini Ermenistan tarixi adlandirmaq son derece yanlisdir Feride Memmedova T I Ter Qriqoryan terefinedn Kirokosun bu eserine verilen adi daha duzgun hesab edir Kirakos Qanzaketsinin Tarix i T I Ter Qriqoryan qeyd edir XIII esrde isledilen menada Kirakos bir alban kimi habele XIII esrin I yarisinda ve II yarisinin evvelerinde Qafqaz Albaniyasi erazisinde bas veren hadiselerin sahidi kimi Azerbaycan elece de butun Cenubi Qafqaz ucun muhum tarixi ehemiyyet kesb eden eser yaratmisdir Dini ilahiyyat senedleri revayetler muqeddes dini kitablar kilselerin yazilari Yevsefi Kesariyski Sokrat Sxolast Musa Kalankatli Iovannes Sarkavaq kimi tarixcilerin ve V VII esr ermeni muelliflerinin eserleri muellif ucun menbe rolunu oynamisdir Genceli Kirakosun bu kitabi haqqinda Suleyman Eliyarlinin Azerbaycan tarixi uzre qaynaqlar kitabi da bu kitabin oyrenilmesinde mustesna rol oynayir Hemcinin kitabin 65 nesrinin oldugu L A Xanlaryan terefinden islenmis onemli derecede tehrif olunmus menbe de gunumuzde teessuf ki hele de istinad menbesi olaraq gosterilmekdedir 1 MenbeFeride Memmedova Qafqaz Albaniyasinin siyasi tarixi ve tarixi cografiyasi Baki 1993 Suleyman Eliyarli Azerbaycan tarixi uzre qaynaqlar http armenianhouse org gandzaketsi history ru contents html 1976 ci il onemli derecede tehrif olunmus nesr empty citation