| Təbriz Amerikan Memorial Məktəbi | |
|---|---|
| İngiliscə: American Memorial School in Tabriz Farsca: مدرسه مموریال آمریکایی تبریز | |
![]() Memorial Məktəbin 42-ci akademik ilinin başlanğıcında çəkilmiş və akademik heyətin daxil olduğu şəkil. | |
| Əsası qoyulub | 1881 |
| Bağlanıb | 1935-1936 və ya 1939 |
| Şəhər | Təbriz |
| Ölkə | |
| HGYO | |
![]() | |
Təbriz Amerikan Memorial Məktəbi (İngiliscə: American Memorial School in Tabriz; Farsca: مدرسه مموریال آمریکایی تبریز) — 1881-ci ildə Təbrizdə təsis edilmiş və şəhərin ən qədim modern təhsil ocaqlarından biri olmuşdur. İranın ilk modern məktəblərindən biri olan Amerikan Memorial Məktəbi Amerika presviterian missionerləri tərəfindən idarə edilirdi.
Məktəbin tanınmış müəllimlərindən biri amerikalı pedaqoq Hovard Baskervil idi. O, Məşrutə inqilabı dövründə məşrutəçilərlə birgə döyüşdə iştirak etmiş və həlak olmuşdur. Bu məktəb XIX əsrin ortalarından etibarən Təbrizdə fəaliyyət göstərən Amerika missioner heyətlərinin yaratdığı təhsil müəssisələrindən biri idi. Məktəbdə 80 müsəlman, 135 nəfər isə erməni və assuri xristian şagird təhsil alırdı. Məktəbin müdiri Samuel G. Wilson illik hesabatlarından birində belə yazırdı:
Çox qəribədir ki, sinifdə iştirak siyahısını oxuyanda adların yarısından çoxunun sonunda ‘xan’ titulunu, atalarının adlarında isə ‘İzzət əs-Səltənə’ və ya ‘Fəxr ən-Nizam’ kimi titulları görürsən... Biz yalnız bu xalqın rəhbərlərinə deyil, həm də yeni məktəblər üçün müəllimlər yetişdiririk.
Tarixi
| ]
Bu təhsil ocağı, Təbrizdə presviterian məzhəbli Amerika missionerləri tərəfindən yaradılan ilk məktəb olub, "Memorial" (“Yadigar”) adı ilə fəaliyyətə başlamışdır.
Mənbələrdə məktəbin təsis tarixi ilə bağlı müxtəlif rəqəmlər göstərilir. Rza Əmin Sobhani onun fəaliyyətə başlanmasını 1879-cu ilə aid edir. Hüseyn Ümid isə açılışı 1884-cü il kimi göstərir və əlavə edir:
...Məktəbin ilk illərində xüsusi bir əhəmiyyəti yox idi. Burada əsasən erməni şagirdlər oxuyurdu və onların sayı da çox məhdud idi. Lakin sonralar məktəb əhəmiyyət qazandı, müsəlman şagirdlər də burada təhsil almağa başladılar. Məşrutə dövründən və mədəniyyət hərəkatından sonra isə Memorial məktəbinin rolu daha da artdı.

Təbrizdə fəaliyyət göstərən "Şahin" qəzetinin yazdığına görə, məktəbin təsisinin 100 illiyi münasibətilə 1315-ci il xordad ayının 10-da (miladi 1936, 31 may) bazar günü saat 18:00-da min nəfərdən artıq iştirakçının iştirakı ilə möhtəşəm bayram tədbiri keçirilmişdir. Həmin dövrdə məktəb "Səba" adı ilə tanınırdı. Eyni mənbədə məktəbin açılış tarixi 1836-cı ilə aid edilir.
Digər tərəfdən, Təbrizin "Əlhədid" qəzetinin 1324-cü ilin rəcəb ayının 6-da verilən elan belədir:
Amerikan Memorial Məktəbi yay tətilinə görə bağlanmışdı. Məktəb 16 rəcəb tarixində yenidən açılacaq. Uşaqlarını məktəbə göndərmək istəyən valideynlərin müraciəti minnətdarlıqla qəbul olunacaqdır. Tədris ediləcək fənlər bunlardır: fars dili, ərəb dili (xüsusi diqqət və səy ilə), ingilis, fransız, rus dilləri və müxtəlif elmlər. Fransız dili tədrisinin daha mükəmməl olması üçün Fransa əsilli müəllim gətiriləcək və məktəbin açılışına qədər Təbrizə çatacaqdır. Təhsil almaq istəyənlər, məktəbin başlanğıcına qədər gələrək adlarını qeyd etdirməlidirlər...
Məşrutə inqilabı dövründə
| ]Amerikan Memorial Məktəbi, Təbrizdə siyasi qarşıdurmaların gücləndiyi və şəhərin daxili çəkişmələrə sürükləndiyi dövrdə neytral məkan kimi fəaliyyət göstərirdi. Məktəbin müdiri Samuel Vilson şəhərdəki qarışıqlıqların məktəb mühitinə sirayət etməsinin qarşısını almağa çalışırdı. Onun əsas məqsədi məktəbin nüfuzunu qorumaq və hər hansı siyasi tərəflə əlaqələndirilməmək idi.
İnqilabın ilk mərhələlərindən etibarən Vilson ailəsi məktəbin tədris cədvəlini davam etdirmək qərarı vermişdi. Bununla belə, tələbələr arasında inqilabi meyllərin artmasının qarşısını almaq çətin idi. Məktəbin müəllimləri arasında Mirzə Ənsari və Həsən Şərifzadə kimi konstitusiya hərəkatına açıq dəstək verən şəxslərin olması tələbələrdə siyasi fəallığın güclənməsinə təsir göstərirdi. Eyni zamanda Məşrutə inqilabının məşhur şəhidlərindən biri olan Hovard Baskervil Amerikan Memorial Məktəbində ingilis dili və tarix müəllimi olaraq çalışmaqda idi.
Beləliklə, Memorial Məktəb həm təhsil müəssisəsi kimi fəaliyyətini davam etdirmiş, həm də Təbrizdəki Konstitusiya Hərəkatı dövründə ictimai-siyasi mühitlə dolayı şəkildə əlaqəli olmuşdur.
Əhməd Kəsrəvi yazır:
Məşrutə hərəkatından əvvəl və hərəkatın ilk illərində Təbrizdəki Amerikan Məktəbi azadixahlar arasında böyük hörmət qazanmışdı. Çünki bu məktəb ingilis dili və Avropa elmlərinin tədris olunduğu yeganə mərkəz idi və çoxlu sayda ayıqfikirli gənclər buraya gəlirdi. Həmin dövrdə məktəbin Məşrutə hərəkatı ilə əlaqəsini daha da gücləndirən bir hadisə baş verdi: məktəbin müəllimlərindən olan amerikalı Hovard Baskervil mücahidlərə qoşuldu və Azərbaycanın azadlığı, İranın məşrutiyyəti uğrunda şəhid oldu.
Bağlanması
| ]
“Tarixi-fərhəngi Azərbaycan” mənbəsinin verdiyi məlumata görə, Memorial Məktəbi də digər xarici məktəblər kimi 1318-ci ildə (1939) İran Mədəniyyət Nazirliyinin əmri ilə bağlandı və məktəb "Pərvin" adlandırıldı. Sonrakı dövrlərdə məktəbin geniş ərazisi bir neçə hissəyə bölünərək müxtəlif ictimai və təhsil müəssisələrinin yerləşdirilməsi üçün istifadə olundu. Burada Memorial idman meydanı, sonralar isə Rəsalət orta məktəbi, Nübüvvət orta məktəbi, Nəsr hazırlıq məktəbi, Həmzə idman zalı, Şəhid Tuvana uşaq bağçası, , eləcə də Şəriəti cənubi küçəsinin (keçmiş Şahnaz küçəsi) qərb və cənub-qərb hissələrində bir sıra dükan və otaqlar fəaliyyətə başladı. Pərvin məktəbinin həyətində yerləşən tarixi Memorial binasının üzərinə sonrakı illərdə müxtəlif tikililər əlavə olundu. 1979 inqilabından sonra isə Pərvin məktəbinin adı dəyişdirilərək "Tohid orta məktəbi" qoyuldu. Hal-hazırda məktəb 3 ayrı-ayrı orta məktəbə bölünmüşdür. Lakin Memorial MƏktəbin əsas binası Pərvin Məktəbinin binası olaraq fəaliyyət göstərməyə davam edir.
Futbol komandası
| ]Məktəbin keçmişdə peşəkar futbol komandası da olmuşdur. Bu komanda İran futbol çempionatında 4 dəfə iştirak etmiş və 3 dəfə kubokun finalına çatmağı bacarmışdır.
Məşhur məzunları
| ]Qeydlər
| ]- Məktəbin Pərvin adlandırılmasının səbəbi təbrizli məşhur şairə Pərvin Etisami idi. Buna görə də, əslində məktəbin tam adı Pərvin Etisami Orta Məktəbi olmuşdur.
Həmçinin bax
| ]İstinadlar
| ]- Gregorian, 2004. səh. 5
- "Tabriz Memorial Highschool". shahrefarang.com. İstifadə tarixi: 31 avqust 2025.
- وزارت امور خارجه آمریکا. "قهرمان آمریکایی در ایران". 17 aprel 2009. İstifadə tarixi: 31 avqust 2025.
- Khamachi, 1388. səh. 457
- Sobhani, 1337. səh. 3
- Omid, 1332. səh. 89
- Shāhin, sāl-i haftom, shomārah-yi 296, 14 Khordād 1315/4 June 1936, be-naql az Mashayir-i Āzarbāyjān, s. 358.
- Reza Aslan. "An American martyred himself for the people of Iran. Here's his story". www.atlanticcouncil.org. 13 oktyabr 2022. İstifadə tarixi: 31 avqust 2025.
- Kasravī, 1387. səh. 891
- Khamachi, 1388. səh. 458-459
Ədəbiyyat
| ]- Khamachi, Behruz, Shahr-i man Tabriz, Tabriz: Nida-yi Shams, 1388
- Sobhani, Reza Amin, Tarikh va vajh-i tasmiyah-yi madāris-i Tabriz, Nashr-i Edārah-yi Farhang-i Āzarbāyjan-i Sharqi, 1337
- Omid, Hosayn, Tārikh-i farhang-i Āzarbāyjān. vol. 1, Təbriz: Intishārāt-i Edārah-yi Farhang-i Āzarbāyjān-i Sharqi, 1332
- Kasravī, Aḥmad, Aḥmad, Tārīkh-i Mashrūṭah-yi Īrān, نگاه
- (#empty_citation)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
38 04 12 sm e 46 17 08 s u H G Y O Vikipediya azad ensiklopediya Tebriz Amerikan Memorial MektebiIngilisce American Memorial School in Tabriz Farsca مدرسه مموریال آمریکایی تبریزMemorial Mektebin 42 ci akademik ilinin baslangicinda cekilmis ve akademik heyetin daxil oldugu sekil Esasi qoyulub 1881Baglanib 1935 1936 ve ya 1939Seher TebrizOlke Iran38 04 12 sm e 46 17 08 s u H G Y O Vikianbarda elaqeli mediafayllar Tebriz Amerikan Memorial Mektebi Ingilisce American Memorial School in Tabriz Farsca مدرسه مموریال آمریکایی تبریز 1881 ci ilde Tebrizde tesis edilmis ve seherin en qedim modern tehsil ocaqlarindan biri olmusdur Iranin ilk modern mekteblerinden biri olan Amerikan Memorial Mektebi Amerika presviterian missionerleri terefinden idare edilirdi Mektebin taninmis muellimlerinden biri amerikali pedaqoq Hovard Baskervil idi O Mesrute inqilabi dovrunde mesrutecilerle birge doyusde istirak etmis ve helak olmusdur Bu mekteb XIX esrin ortalarindan etibaren Tebrizde fealiyyet gosteren Amerika missioner heyetlerinin yaratdigi tehsil muessiselerinden biri idi Mektebde 80 muselman 135 nefer ise ermeni ve assuri xristian sagird tehsil alirdi Mektebin mudiri Samuel G Wilson illik hesabatlarindan birinde bele yazirdi Cox qeribedir ki sinifde istirak siyahisini oxuyanda adlarin yarisindan coxunun sonunda xan titulunu atalarinin adlarinda ise Izzet es Seltene ve ya Fexr en Nizam kimi titullari gorursen Biz yalniz bu xalqin rehberlerine deyil hem de yeni mektebler ucun muellimler yetisdiririk Tarixi span Veliqulu Dilfaniana verilmis mekteb diplomu 1923 cu ile aid bu senedde mektebin direktoru ve muellimlerinin adi mektebin 1923 cu ile aid kurs siyahisi gosterilir Bu tehsil ocagi Tebrizde presviterian mezhebli Amerika missionerleri terefinden yaradilan ilk mekteb olub Memorial Yadigar adi ile fealiyyete baslamisdir Menbelerde mektebin tesis tarixi ile bagli muxtelif reqemler gosterilir Rza Emin Sobhani onun fealiyyete baslanmasini 1879 cu ile aid edir Huseyn Umid ise acilisi 1884 cu il kimi gosterir ve elave edir Mektebin ilk illerinde xususi bir ehemiyyeti yox idi Burada esasen ermeni sagirdler oxuyurdu ve onlarin sayi da cox mehdud idi Lakin sonralar mekteb ehemiyyet qazandi muselman sagirdler de burada tehsil almaga basladilar Mesrute dovrunden ve medeniyyet herekatindan sonra ise Memorial mektebinin rolu daha da artdi Mektebin direktoru olmus Samuel Qraham Vilson Tebrizde fealiyyet gosteren Sahin qezetinin yazdigina gore mektebin tesisinin 100 illiyi munasibetile 1315 ci il xordad ayinin 10 da miladi 1936 31 may bazar gunu saat 18 00 da min neferden artiq istirakcinin istiraki ile mohtesem bayram tedbiri kecirilmisdir Hemin dovrde mekteb Seba adi ile taninirdi Eyni menbede mektebin acilis tarixi 1836 ci ile aid edilir Diger terefden Tebrizin Elhedid qezetinin 1324 cu ilin receb ayinin 6 da verilen elan beledir Amerikan Memorial Mektebi yay tetiline gore baglanmisdi Mekteb 16 receb tarixinde yeniden acilacaq Usaqlarini mektebe gondermek isteyen valideynlerin muracieti minnetdarliqla qebul olunacaqdir Tedris edilecek fenler bunlardir fars dili ereb dili xususi diqqet ve sey ile ingilis fransiz rus dilleri ve muxtelif elmler Fransiz dili tedrisinin daha mukemmel olmasi ucun Fransa esilli muellim getirilecek ve mektebin acilisina qeder Tebrize catacaqdir Tehsil almaq isteyenler mektebin baslangicina qeder gelerek adlarini qeyd etdirmelidirler Mesrute inqilabi dovrunde span Amerikan Memorial Mektebi Tebrizde siyasi qarsidurmalarin guclendiyi ve seherin daxili cekismelere suruklendiyi dovrde neytral mekan kimi fealiyyet gosterirdi Mektebin mudiri Samuel Vilson seherdeki qarisiqliqlarin mekteb muhitine sirayet etmesinin qarsisini almaga calisirdi Onun esas meqsedi mektebin nufuzunu qorumaq ve her hansi siyasi terefle elaqelendirilmemek idi Inqilabin ilk merhelelerinden etibaren Vilson ailesi mektebin tedris cedvelini davam etdirmek qerari vermisdi Bununla bele telebeler arasinda inqilabi meyllerin artmasinin qarsisini almaq cetin idi Mektebin muellimleri arasinda Mirze Ensari ve Hesen Serifzade kimi konstitusiya herekatina aciq destek veren sexslerin olmasi telebelerde siyasi fealligin guclenmesine tesir gosterirdi Eyni zamanda Mesrute inqilabinin meshur sehidlerinden biri olan Hovard Baskervil Amerikan Memorial Mektebinde ingilis dili ve tarix muellimi olaraq calismaqda idi Belelikle Memorial Mekteb hem tehsil muessisesi kimi fealiyyetini davam etdirmis hem de Tebrizdeki Konstitusiya Herekati dovrunde ictimai siyasi muhitle dolayi sekilde elaqeli olmusdur Ehmed Kesrevi yazir Mesrute herekatindan evvel ve herekatin ilk illerinde Tebrizdeki Amerikan Mektebi azadixahlar arasinda boyuk hormet qazanmisdi Cunki bu mekteb ingilis dili ve Avropa elmlerinin tedris olundugu yegane merkez idi ve coxlu sayda ayiqfikirli gencler buraya gelirdi Hemin dovrde mektebin Mesrute herekati ile elaqesini daha da guclendiren bir hadise bas verdi mektebin muellimlerinden olan amerikali Hovard Baskervil mucahidlere qosuldu ve Azerbaycanin azadligi Iranin mesrutiyyeti ugrunda sehid oldu Baglanmasi span Mektebin binasi Tarixi ferhengi Azerbaycan menbesinin verdiyi melumata gore Memorial Mektebi de diger xarici mektebler kimi 1318 ci ilde 1939 Iran Medeniyyet Nazirliyinin emri ile baglandi ve mekteb Pervin adlandirildi Sonraki dovrlerde mektebin genis erazisi bir nece hisseye bolunerek muxtelif ictimai ve tehsil muessiselerinin yerlesdirilmesi ucun istifade olundu Burada Memorial idman meydani sonralar ise Resalet orta mektebi Nubuvvet orta mektebi Nesr hazirliq mektebi Hemze idman zali Sehid Tuvana usaq bagcasi elece de Serieti cenubi kucesinin kecmis Sahnaz kucesi qerb ve cenub qerb hisselerinde bir sira dukan ve otaqlar fealiyyete basladi Pervin mektebinin heyetinde yerlesen tarixi Memorial binasinin uzerine sonraki illerde muxtelif tikililer elave olundu 1979 inqilabindan sonra ise Pervin mektebinin adi deyisdirilerek Tohid orta mektebi qoyuldu Hal hazirda mekteb 3 ayri ayri orta mektebe bolunmusdur Lakin Memorial MEktebin esas binasi Pervin Mektebinin binasi olaraq fealiyyet gostermeye davam edir Futbol komandasi span Mektebin kecmisde pesekar futbol komandasi da olmusdur Bu komanda Iran futbol cempionatinda 4 defe istirak etmis ve 3 defe kubokun finalina catmagi bacarmisdir Meshur mezunlari span Ehmed Kesrevi Seyid Hesen TagizadeQeydler span Mektebin Pervin adlandirilmasinin sebebi tebrizli meshur saire Pervin Etisami idi Buna gore de eslinde mektebin tam adi Pervin Etisami Orta Mektebi olmusdur Hemcinin bax span Rusdiyye mektebiIstinadlar span Gregorian 2004 seh 5 Tabriz Memorial Highschool shahrefarang com Istifade tarixi 31 avqust 2025 وزارت امور خارجه آمریکا قهرمان آمریکایی در ایران 17 aprel 2009 Istifade tarixi 31 avqust 2025 Khamachi 1388 seh 457 Sobhani 1337 seh 3 Omid 1332 seh 89 Shahin sal i haftom shomarah yi 296 14 Khordad 1315 4 June 1936 be naql az Mashayir i Azarbayjan s 358 Reza Aslan An American martyred himself for the people of Iran Here s his story www atlanticcouncil org 13 oktyabr 2022 Istifade tarixi 31 avqust 2025 Kasravi 1387 seh 891 Khamachi 1388 seh 458 459 Edebiyyat span Khamachi Behruz Shahr i man Tabriz Tabriz Nida yi Shams 1388 Sobhani Reza Amin Tarikh va vajh i tasmiyah yi madaris i Tabriz Nashr i Edarah yi Farhang i Azarbayjan i Sharqi 1337 Omid Hosayn Tarikh i farhang i Azarbayjan vol 1 Tebriz Intisharat i Edarah yi Farhang i Azarbayjan i Sharqi 1332 Kasravi Aḥmad Aḥmad Tarikh i Mashruṭah yi iran نگاه empty citation Kateqoriyalar Elifba sirasina gore tehsil muessiseleri1881 ci ilde yaradilmis tehsil muessiseleriTebriz tarixiTebrizABS Iran munasibetleriGizli kateqoriyalar Infobox mapframe without OSM relation ID on WikidataKartographer uzantisindan istifade eden sehifeler

