Non bis in idem (lat. Eyni hüquq pozuntusuna görə iki dəfə cəza ola bilməz) — bu prinsipin mənasına görə əvvəllər törətdiyi cinayətə görə məhkum edilmiş şəxsin həmin cinayətə görə təkrarən məhkum edilməsi qadağan edilir. Prinsip Roma mülki hüququnda formalaşmışdır. Lakin mahiyyət etibarilə formalaşmış double jeopardy (autrefois acquit) konsepsiyası ilə eyniyyət təşkil edir.
Mülki və siyasi hüquqlar haqqında Beynəlxalq Pakt double jeopardy vəziyyətindən azad olmaq hüququna təminat verir, lakin bu, iki dövlət tərəfindən həyata keçirilən təqiblərə şamil edilmir (əgər müvafiq ekstradisiya müqaviləsi bunu qadağan etmirsə). Beynəlxalq Cinayət Məhkəməsinin Roma Statutu non bis in idem prinsipinin fərqli formasını təsbit edir.
Roma Statutu və ad hoc BMT tribunalları
| ]Beynəlxalq Cinayət Məhkəməsini (BCM) yaradan Roma Statutu müəyyən edir ki, non bis in idem prinsipinin, xüsusilə də Avropa dövlətüstü hüququ ilə müqayisədə xüsusi mənası var. BCM-nin yurisdiksiyası milli qanunvericiliyi tamamlayır və Roma Statutunun 20-ci maddəsi müəyyən edir ki, prinsip ümumi mənada qalsa belə, əgər dövlətüstü məhkəmənin yurisdiksiyasının mövcudluğu kifayət etməzsə, nəzərə alına bilməz. Nizamnaməsinin 10-cu maddəsi və RBCT Nizamnaməsinin 9-cu maddəsinə görə müvafiq prinsip əsasən ad hoc tribunalının hökmlərinin yerli məhkəmələrdən "daha güclü" olduğunu aydınlaşdırmaq üçün tətbiq edilə bilər.
Başqa sözlə, əgər beynəlxalq məhkəmələr eyni cinayətlərə görə artıq cəza müəyyən etmişdirsə, milli məhkəmələr beynəlxalq məhkəmənin yurisdiksiyasında olan cinayətlər üzrə cavabdehlərə qarşı tədbir görə bilməz. Lakin YBCT və RBCT aşağıdakı hallar olduğu təqdirdə milli məhkəmələr tərəfindən artıq mühakimə olunmuş cinayətkarları mühakimə edə bilər:
- verilmiş cəza cinayətin "adi" cinayət olduğunu müəyyən edərsə;
- milli məhkəmə prosesi müstəqil və qərəzsiz olmamış, təqsirləndirilən şəxsi beynəlxalq cinayət məsuliyyətindən qorumaq məqsədi daşımış və ya işin istintaqı lazımi səylə aparılmamışdırsa.
Həmçinin bax
| ]İstinadlar
| ]- "Azərbaycan Respublikası Cinayət Məcəlləsinin 177-ci maddəsinin Qeyd hissəsinin 3-cü bəndinin şərh edilməsi haqqında AZƏRBAYCAN RESPUBLIKASI KONSTITUSIYA MƏHKƏMƏSI PLENUMUNUN QƏRARI". 28 noyabr 2018 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 22 noyabr 2018.
- Buckland, W.W. A Text-book of Roman Law from Augustus to Justinian (3). Cambridge: Cambridge UP. 1963. 695–6.
- For example, see A.P. v Italy, UN HRC CCPR/C/31/D/204/1986
- "[[Lətif Hüseynov|L.H.Hüseynov]]. BEYNƏLXALQ HÜQUQ. Dərslik" (PDF). 22 dekabr 2018 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 17 dekabr 2018.
- Nizamnaməsinin 10-cu maddəsi və Beynəlxalq Cinayət Məhkəməsi Statutunun 17-ci maddəsi
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vikipediya azad ensiklopediya Non bis in idem lat Eyni huquq pozuntusuna gore iki defe ceza ola bilmez bu prinsipin menasina gore evveller toretdiyi cinayete gore mehkum edilmis sexsin hemin cinayete gore tekraren mehkum edilmesi qadagan edilir Prinsip Roma mulki huququnda formalasmisdir Lakin mahiyyet etibarile formalasmis double jeopardy autrefois acquit konsepsiyasi ile eyniyyet teskil edir Mulki ve siyasi huquqlar haqqinda Beynelxalq Pakt double jeopardy veziyyetinden azad olmaq huququna teminat verir lakin bu iki dovlet terefinden heyata kecirilen teqiblere samil edilmir eger muvafiq ekstradisiya muqavilesi bunu qadagan etmirse Beynelxalq Cinayet Mehkemesinin Roma Statutu non bis in idem prinsipinin ferqli formasini tesbit edir Roma Statutu ve ad hoc BMT tribunallari span Beynelxalq Cinayet Mehkemesini BCM yaradan Roma Statutu mueyyen edir ki non bis in idem prinsipinin xususile de Avropa dovletustu huququ ile muqayisede xususi menasi var BCM nin yurisdiksiyasi milli qanunvericiliyi tamamlayir ve Roma Statutunun 20 ci maddesi mueyyen edir ki prinsip umumi menada qalsa bele eger dovletustu mehkemenin yurisdiksiyasinin movcudlugu kifayet etmezse nezere alina bilmez Nizamnamesinin 10 cu maddesi ve RBCT Nizamnamesinin 9 cu maddesine gore muvafiq prinsip esasen ad hoc tribunalinin hokmlerinin yerli mehkemelerden daha guclu oldugunu aydinlasdirmaq ucun tetbiq edile biler Basqa sozle eger beynelxalq mehkemeler eyni cinayetlere gore artiq ceza mueyyen etmisdirse milli mehkemeler beynelxalq mehkemenin yurisdiksiyasinda olan cinayetler uzre cavabdehlere qarsi tedbir gore bilmez Lakin YBCT ve RBCT asagidaki hallar oldugu teqdirde milli mehkemeler terefinden artiq muhakime olunmus cinayetkarlari muhakime ede biler verilmis ceza cinayetin adi cinayet oldugunu mueyyen ederse milli mehkeme prosesi musteqil ve qerezsiz olmamis teqsirlendirilen sexsi beynelxalq cinayet mesuliyyetinden qorumaq meqsedi dasimis ve ya isin istintaqi lazimi seyle aparilmamisdirsa Hemcinin bax span EkstradisiyaIstinadlar span Azerbaycan Respublikasi Cinayet Mecellesinin 177 ci maddesinin Qeyd hissesinin 3 cu bendinin serh edilmesi haqqinda AZERBAYCAN RESPUBLIKASI KONSTITUSIYA MEHKEMESI PLENUMUNUN QERARI 28 noyabr 2018 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 22 noyabr 2018 Buckland W W A Text book of Roman Law from Augustus to Justinian 3 Cambridge Cambridge UP 1963 695 6 For example see A P v Italy UN HRC CCPR C 31 D 204 1986 Letif Huseynov L H Huseynov BEYNELXALQ HUQUQ Derslik PDF 22 dekabr 2018 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi 17 dekabr 2018 Nizamnamesinin 10 cu maddesi ve Beynelxalq Cinayet Mehkemesi Statutunun 17 ci maddesi Kateqoriyalar Latinca huquqi terminlerHuququn prinsipleri
