Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Çin çayı (lat. Camellia sinensis) —
| Çin çayı | ||||
|---|---|---|---|---|
| Elmi təsnifat | ||||
| XƏTA: latin parametri doldurulmayıb. | ||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||
| XƏTA HAQQINDA MƏLUMAT Bu parametr doldurulmayıb: latin | ||||
| ||||
Təbii yayılması
Vətəni yabanı halda rast gəlinən Hindistan və Hind-Çinin dağlarıdır. Bizim eradan çox əsrlər əvvəl Çində becərilməyə başlanmışdır.
Botaniki təsviri
Hündürlüyü 10 m - dək olan, çoxbudaqlı, kiçik, həmişəyaşıl, ağac və ya iri koldur. Yarpaqları növbəli, oval və ya uzunsov - ellipsvari, uzunluğu 6 - 8 (30- dək) sm və eni 4 sm - dək, üstü tünd yaşıl yarpaq ayasının kənarı dişli və qısa saplaqlıdır. Çiçəkləri ətirli, yarpaqların qoltuqlarında çiçək saplağında tək və ya dəstələrlə 2-5 ədəd yerləşir. Hər çiçəkdə meyvələrdə qalan 5-7 kasayarpaqları vardır; çiçək tacı 5-9 ağ ləçəkli, sarımtıl - çəhrayı çalarlı, diametri 2 - 5 sm, çoxsaylı erkəkcikləri xırda, sarı tozluqlu, dişiciyi yuxarı, yumurtalıqlı və 3 (bəzən 5) sapvari sütuncuqludur. Meyvələri hamar, 3 yuvalı, laylarla açılan, 3 iri, şarşəkilli, boz qonur, hamar toxumları olan, oduncaqlı qutucuqlardır. 2-3 yarpaqlı cavan zoğları yığılır; 4-cü yarpaq qoltuq tumurcuğu ilə budaqda qalır və tumurcuqdan yeni zoğ inkişaf edir.
Ekologiyası
Tropik və subtropik iqlimi olan regionlarda becərilir.
Azərbaycanda yayılması
Talışda mədəni şəraitdə geniş becərilir.
İstifadəsi
Yarpaqlarında 1,5-3,5% mərkəzi əsəb sisteminə və ürək fəaliyyətinə təsir edən, qan təzyiqini artıran, tənəffüsü sürətləndirən, beyin damarlarını genişləndirən kofein, ürəyə müsbət təsir göstərən teofillinin izləri, 20-24% aşılayıcı maddələr, flavonoidlər, efir yağının izləri, C, B1, B2 vitaminləri, nikotin və pantoten turşuları, mikroelementlər vardır.
İstinadlar
- Tofiq Məmmədov, “Azərbaycan dendroflorasi” V cild, Baki, “Elm”, 2019, 370 səh.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Cin cayi lat Camellia sinensis Cin cayiElmi tesnifatXETA latin parametri doldurulmayib Beynelxalq elmi adiXETA HAQQINDA MELUMAT Bu parametr doldurulmayib latinSeklin VikiAnbarda axtarisiTebii yayilmasiVeteni yabani halda rast gelinen Hindistan ve Hind Cinin daglaridir Bizim eradan cox esrler evvel Cinde becerilmeye baslanmisdir Botaniki tesviriHundurluyu 10 m dek olan coxbudaqli kicik hemiseyasil agac ve ya iri koldur Yarpaqlari novbeli oval ve ya uzunsov ellipsvari uzunlugu 6 8 30 dek sm ve eni 4 sm dek ustu tund yasil yarpaq ayasinin kenari disli ve qisa saplaqlidir Cicekleri etirli yarpaqlarin qoltuqlarinda cicek saplaginda tek ve ya destelerle 2 5 eded yerlesir Her cicekde meyvelerde qalan 5 7 kasayarpaqlari vardir cicek taci 5 9 ag lecekli sarimtil cehrayi calarli diametri 2 5 sm coxsayli erkekcikleri xirda sari tozluqlu disiciyi yuxari yumurtaliqli ve 3 bezen 5 sapvari sutuncuqludur Meyveleri hamar 3 yuvali laylarla acilan 3 iri sarsekilli boz qonur hamar toxumlari olan oduncaqli qutucuqlardir 2 3 yarpaqli cavan zoglari yigilir 4 cu yarpaq qoltuq tumurcugu ile budaqda qalir ve tumurcuqdan yeni zog inkisaf edir EkologiyasiTropik ve subtropik iqlimi olan regionlarda becerilir Azerbaycanda yayilmasiTalisda medeni seraitde genis becerilir IstifadesiYarpaqlarinda 1 5 3 5 merkezi eseb sistemine ve urek fealiyyetine tesir eden qan tezyiqini artiran teneffusu suretlendiren beyin damarlarini genislendiren kofein ureye musbet tesir gosteren teofillinin izleri 20 24 asilayici maddeler flavonoidler efir yaginin izleri C B1 B2 vitaminleri nikotin ve pantoten tursulari mikroelementler vardir IstinadlarTofiq Memmedov Azerbaycan dendroflorasi V cild Baki Elm 2019 370 seh