Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Dolğanlar (Dolğanca: һакалар, hakalar, saxa дулҕаннар, тыа киhилер, dulğannar, tıa kihiler) — Sibirdə yaşayan türk xalqlarından biri.
| Dolğanlar | |
|---|---|
 | |
| Cəmi say | 7 261 |
| Əhəmiyyətli sayda yaşadığı bölgələr | |
| Dil | Dolğan dili |
| Din | Pravoslavlıq Şamanizm |
| Yaxın etnik qruplar | Türk xalqları |
Dolğanlar, Rusiyanın şimalında yerləşən Taymır yarımadası ətrafında yaşayan Türk xalqıdır, Krasnoyarsk diyarının Taymır Dolğan-Nenets rayonunun əsas etnik toplumudur. 20-ci əsrə qədər Sibirdə əsasən köçəri, ovçu həyat sürürdülər.
Dolğanlar Saxada (Yakutiya)da yaşayan saxalarla (yakutlarla) çox yaxın qohumluq əlaqəsi olan bir xalqdır.
Əhali sayı
Rusiyanın 2002-ci il əhali siyahıya almasına əsasən, Rusiyada 7,261 dolğan yaşamaqdadır. Onların 5,517 nəfəri Krasnoyarsk diyarının Taymır Dolğan-Nenets rayonunda, qalan hissəsi isə digər bölgələrdə yaşamaqdadırlar.
Ukraynada isə 2001 Ukrayna siyahıya almasında cəmi 26 nəfər dolğan təsbit edilmişdir.
Dil
Əsas məqalə: Dolğan dili
Dolğan dili, türk dilləri ailəsinin sibir qrupuna daxildir, və xüsusiyyətlərinə görə saxa (yakut) dilinə ən yaxın dildir. Vaxtilə dolğan dili yakut dili ilə bir olub, lakin dolğanların coğrafi baxımdan yakutlardan uzaq yaşamaları onların dilinin müstəqil şəkildə inkişaf etməsinə və beləlikcə ayrıca bir dil halına gəlməsinə səbəb olub.
Dolğan dilinin yazılışında kiril qrafikasından istifadə olunur. Dolğan dili Norilskiy, Pasinskiy, Avamskiy, Xatanqskiy və Popiqayskiy ləhçələrindən ibarətdir. Dolğan dilinə, yakut dilindəki kimi, onlarla birlikdə qonşu olaraq yaşadıqları evenk dilindən də çox sayda söz girmişdir.
Dolğan dilindəki ilk şeir kitabı 1973-cü ildə nəşr olunan, dolğan əsilli sovet şairəsi Oqdo Aksyonovanın "Baraksan" əsəridir.
Din
Dolğanlar, rusların təsiri ilə xristianlığı qəbul edib, rus pravoslav kilsəsinə bağlanmışlar, ancaq (Sibirdə yaşayan bir çox xalqlardakı kimi) şamanizmə və qədim türk dini inanclarına aid bir çox amillər hələ də yaşadılmaqdadırlar.
Xarici keçidlər
- Joshua Project – Unreached Peoples of the World : Dolgan
Qaynaq
- . 2006-01-08 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2009-05-27.
 | Etnik qrup ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Dolganlar Dolganca һakalar hakalar saxa dulҕannar tya kihiler dulgannar tia kihiler Sibirde yasayan turk xalqlarindan biri DolganlarCemi say 7 261Ehemiyyetli sayda yasadigi bolgeler RusiyaRusiya FederasiyasiDil Dolgan diliDin Pravoslavliq SamanizmYaxin etnik qruplar Turk xalqlari Dolganlar Rusiyanin simalinda yerlesen Taymir yarimadasi etrafinda yasayan Turk xalqidir Krasnoyarsk diyarinin Taymir Dolgan Nenets rayonunun esas etnik toplumudur 20 ci esre qeder Sibirde esasen koceri ovcu heyat sururduler Dolganlar Saxada Yakutiya da yasayan saxalarla yakutlarla cox yaxin qohumluq elaqesi olan bir xalqdir Ehali sayiRusiyanin 2002 ci il ehali siyahiya almasina esasen Rusiyada 7 261 dolgan yasamaqdadir Onlarin 5 517 neferi Krasnoyarsk diyarinin Taymir Dolgan Nenets rayonunda qalan hissesi ise diger bolgelerde yasamaqdadirlar Ukraynada ise 2001 Ukrayna siyahiya almasinda cemi 26 nefer dolgan tesbit edilmisdir DilEsas meqale Dolgan dili Dolgan dili turk dilleri ailesinin sibir qrupuna daxildir ve xususiyyetlerine gore saxa yakut diline en yaxin dildir Vaxtile dolgan dili yakut dili ile bir olub lakin dolganlarin cografi baximdan yakutlardan uzaq yasamalari onlarin dilinin musteqil sekilde inkisaf etmesine ve belelikce ayrica bir dil halina gelmesine sebeb olub Dolgan dilinin yazilisinda kiril qrafikasindan istifade olunur Dolgan dili Norilskiy Pasinskiy Avamskiy Xatanqskiy ve Popiqayskiy lehcelerinden ibaretdir Dolgan diline yakut dilindeki kimi onlarla birlikde qonsu olaraq yasadiqlari evenk dilinden de cox sayda soz girmisdir Dolgan dilindeki ilk seir kitabi 1973 cu ilde nesr olunan dolgan esilli sovet sairesi Oqdo Aksyonovanin Baraksan eseridir DinDolganlar ruslarin tesiri ile xristianligi qebul edib rus pravoslav kilsesine baglanmislar ancaq Sibirde yasayan bir cox xalqlardaki kimi samanizme ve qedim turk dini inanclarina aid bir cox amiller hele de yasadilmaqdadirlar Xarici kecidlerJoshua Project Unreached Peoples of the World DolganQaynaq 2006 01 08 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2009 05 27 Etnik qrup ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin