Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
"Məntiqüt-teyr" və ya “Məntiqut-Tayr” (fars. منطقالطیر; azərb. "Quşların nitqi") — fars şairi Fəridəddin Əttar tərəfindən XII əsrdə yazılmış məşhur sufi poeması.
| Məntiqüt-teyr | |
|---|---|
| fars. منطقالطیر | |
 | |
| Müəllif | Fəridəddin Əttar |
| Janr | şeir |
| Orijinalın dili | fars dili |
| Orijinalın nəşr ili | 1177 |
Bu əsər sufi fəlsəfəsinin əsas prinsiplərini ədəbi dildə ifadə edən və insanın mənəvi yolçuluğunu simvolik şəkildə təqdim edən ən mühüm ədəbi əsərlərdən biridir. Əsərin adı metaforik mənada quşların söhbətini dinləmək, yəni ruhun və mənəviyyatın dilini anlamaq deməkdir.
"Məntiqüt-Teyr"də quşlar insan ruhunun müxtəlif hallarını və mənəvi inkişaf yolunu təmsil edir. Əsərin əsas mövzusu, müxtəlif quşların öz padşahları olan Simurq quşunu tapmaq üçün etdikləri uzun və çətin səyahətdir. Simurq burada haqqın və həqiqətin simvolu kimi göstərilir.
Əsərdəki quşlar dünya həyatının müxtəlif xarakterləri ilə müqayisə edilir. Quşlar səyahət əsnasında müxtəlif mərhələlərdən keçirlər və hər biri öz mənəvi zəifliyini etiraf edir. Onlar mənəvi kamilliyə çatmaq üçün çətinliklərlə qarşılaşırlar. Bu mərhələlər sufi yolunda olan insanın keçməli olduğu mənəvi inkişaf proseslərini təmsil edir.
Quşlar Simurq quşunu tapmaq üçün yeddi vadidən keçməli olurlar:
1. Tələb vadisi – Arzular və məqsədlər uğrunda səy.
2. Eşq vadisi – Eşq və sevgiyə qovuşmaq üçün hər şeydən keçmək.
3. Mərifət vadisi – Allaha dair biliyin dərk edilməsi.
4. İstiğna vadisi – Öz mənliyindən və hər şeydən imtina etmək.
5. Tövhid vadisi – Allah ilə birlik, vahidlik.
6. Heyrət vadisi – Allahın ucalığı qarşısında heyrətə düşmək.
7. Fəna vadisi – Mənliyin yox olması və Allahla birləşmə.
Səyahətin sonunda yalnız otuz quş Simurqa çatır və nəticədə anlayırlar ki, axtardıqları Simurq elə özləridir. Yəni Simurq onların birliyini və mənəvi axtarışlarının son nöqtəsini simvolizə edir. Bu, sufizmin ən dərin prinsiplərindən biri olan "Haqqın insanda olması" ideyasını ifadə edir.
"Məntiqüt-Teyr" əsəri sufi düşüncəsinin ən önəmli ədəbi ifadələrindən biridir və insanın Allaha çatmaq üçün keçməli olduğu mənəvi inkişaf mərhələlərini simvolik şəkildə çatdırır. Fəridəddin Əttar bu əsərində insanın ruhsal səyahətini, nəfsini təmizləmə və həqiqi biliklə aydınlanma prosesini çox zəngin bir ədəbi dillə təsvir etmişdir.
Təsiri
Özbək şairi Əlişir Nəvai bu məsnəvidən təsirlənərək “Lisanüt-teyr” əsərini yazıb.
Həmçinin bax
İstinadlar
- ""Quşların dili"ndən bəhs edən sufi şairi". medeniyyet.az (ingilis). 2024-09-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-09-10.
- www.anl.az http://www.anl.az/down/meqale/medeniyyet/2017/may/543408.htm (#bare_url_missing_title). İstifadə tarixi: 2024-09-10.
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Mentiqut teyr ve ya Mentiqut Tayr fars منطق الطیر azerb Quslarin nitqi fars sairi Ferideddin Ettar terefinden XII esrde yazilmis meshur sufi poemasi Mentiqut teyrfars منطق الطیر Muellif Ferideddin EttarJanr seirOrijinalin dili fars diliOrijinalin nesr ili 1177 Bu eser sufi felsefesinin esas prinsiplerini edebi dilde ifade eden ve insanin menevi yolculugunu simvolik sekilde teqdim eden en muhum edebi eserlerden biridir Eserin adi metaforik menada quslarin sohbetini dinlemek yeni ruhun ve meneviyyatin dilini anlamaq demekdir Mentiqut Teyr de quslar insan ruhunun muxtelif hallarini ve menevi inkisaf yolunu temsil edir Eserin esas movzusu muxtelif quslarin oz padsahlari olan Simurq qusunu tapmaq ucun etdikleri uzun ve cetin seyahetdir Simurq burada haqqin ve heqiqetin simvolu kimi gosterilir Eserdeki quslar dunya heyatinin muxtelif xarakterleri ile muqayise edilir Quslar seyahet esnasinda muxtelif merhelelerden kecirler ve her biri oz menevi zeifliyini etiraf edir Onlar menevi kamilliye catmaq ucun cetinliklerle qarsilasirlar Bu merheleler sufi yolunda olan insanin kecmeli oldugu menevi inkisaf proseslerini temsil edir Quslar Simurq qusunu tapmaq ucun yeddi vadiden kecmeli olurlar 1 Teleb vadisi Arzular ve meqsedler ugrunda sey 2 Esq vadisi Esq ve sevgiye qovusmaq ucun her seyden kecmek 3 Merifet vadisi Allaha dair biliyin derk edilmesi 4 Istigna vadisi Oz menliyinden ve her seyden imtina etmek 5 Tovhid vadisi Allah ile birlik vahidlik 6 Heyret vadisi Allahin ucaligi qarsisinda heyrete dusmek 7 Fena vadisi Menliyin yox olmasi ve Allahla birlesme Seyahetin sonunda yalniz otuz qus Simurqa catir ve neticede anlayirlar ki axtardiqlari Simurq ele ozleridir Yeni Simurq onlarin birliyini ve menevi axtarislarinin son noqtesini simvolize edir Bu sufizmin en derin prinsiplerinden biri olan Haqqin insanda olmasi ideyasini ifade edir Mentiqut Teyr eseri sufi dusuncesinin en onemli edebi ifadelerinden biridir ve insanin Allaha catmaq ucun kecmeli oldugu menevi inkisaf merhelelerini simvolik sekilde catdirir Ferideddin Ettar bu eserinde insanin ruhsal seyahetini nefsini temizleme ve heqiqi bilikle aydinlanma prosesini cox zengin bir edebi dille tesvir etmisdir TesiriOzbek sairi Elisir Nevai bu mesneviden tesirlenerek Lisanut teyr eserini yazib Hemcinin baxTutiname Qutadqu bilik Siyasetname Kelile ve Dimne Qabusname Sirler xezinesi Gulustan kitab Lisanut teyr BustanIstinadlar Quslarin dili nden behs eden sufi sairi medeniyyet az ingilis 2024 09 10 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2024 09 10 www anl az http www anl az down meqale medeniyyet 2017 may 543408 htm bare url missing title Istifade tarixi 2024 09 10 Xarici kecidler