Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Gеorgi Yakovloviç Sedov (23 aprel (5 may) 1877, Sedovo[d], Don Voysko vilayəti[d] – 20 fevral (5 mart) 1914, Rudolf adası) — Rus səyyahı, tədqiqatçısı.
| Georgi Sedov | |
|---|---|
| rus. Георгий Яковлевич Седов | |
 | |
| Doğum tarixi | 23 aprel (5 may) 1877 |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | 20 fevral (5 mart) 1914 (36 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Vəfat səbəbi | sinqa |
| Dəfn yeri | |
| Fəaliyyəti | tədqiqatçı-səyyah[d], hidroqraf, qütb tədqiqatçısı[d] |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Azov dənizi sahillərində Krivaya Kosa, indiki Sedov kəndində balıqçı ailəsində anadan olmuşdur. О, coğrafiya tarixinə məşhur Arktika tədqiqatçısı kimi daxil olmuşdur. Sedov dənizçilik məktəbini bitirdikdən sonra, Qara və Xəzər dənizlərində üzməyə başlamış, bir müddətdən sonra isə Şimal Buzlu okeanda xidmət etməyə göndərilmişdir. Elə burada Sedov qütbü fəth etmək fikrinə düşür. Sibirin şimal sahillrini, Kolıma çayını, Novaya Zemlya (Yeni torpaq) adasının qərb sahillərini tədqiq etməklə Qütbə ekspedisiyanın layihəsini hazırlayır. La yihə 1912-ci ildə çar hökumətinə təqdim edilməsinə baxmayaraq ekspedisiya məqsədəuyğun sayılmır. Bundan sonra çarəsiz qalan Sedov "Novoe Vremya" (Yeni Zaman) qəzetinin xidmətinə müraciət etməyə məcbur olur. Qəzet vasitəsi ilə ekspedisiyanı maliyyə cəhətdən təmin etmək üçün könüllülərə müraciət etməklə ekspedisiyanı təmin etməyə müvəffəq olur və 27 avqust 1912-ci ildə "Müqəddəs Foka" gəmisində yola düşür. Arxanqelsk limanından gəmi çıxmaqla Ağ dəniz vasitəsilə şimala kurs götürür. Ağır bir şəraiti Barens dəni zində ekspedisiya üzvlərini qışlamağa məcbur edir. Qışlama dövründə Sedov Novaya Zemlyanın sahillərinin bir hissəsini xizəklə tədqiq edir. 1913-cü ilin sentyabrında buzdan azad olan gəmi, baza məqsədilə seçilmiş Frans-Iosif Torpağına istiqamət götürür. Keçilməz troslar ekspedisiya üzvlərin arxipelaqın cənubunda ikinci dəfə qışlamağa məcbur edir. 1913-cü ilin dekabrında heyətin cəmi yeddi nəfəri sağlam idi. HəttaSedovun özündə də sinka xəstəliyinin əlamətləri görsənirdi.
Buna baxmayaraq 15 fevral 1914-cü il tarixində о, xizəklə şimal qütbünə doğru hərəkət edir. Ilk dörd günü sutka ərzində 15 km irəliləyən Sedov sonrakı günlər xəstəliyin təsirini hiss etməyə başladı. Bəzi ekspedisiya üzvləri barmaqlarını dondurdu, bəzilərinin isə burunlarından tez-tez qan açılmağa başladı. Mart ayının 5-də ağır xəstəliyə davam gətirə bilməyən Sedov ömrünü başa vurur. Ek spedisiya üzvləri tərəfindən о, Rudolf adasının Auk burnunda dəfn edilir.
Bir müddət elmi-tədqiqat işlərini davam etdirən ekspedisiya üzvləri iyul ay ınını 30-da Frans-Iosif arxipelaqının cənubundakı Sakin buxtasından (kiçik körfəz) geri qayıdırlar. Sedovun adı coğrafiya tarixinə Arktikanın mənimsənilməsində mühüm rol oynayan səyyahlardan biri kimi daxil oldu.
Biblioqrafiya
Sedovun yazıları
- Седов Г. Я. Путешествие на Колыму в 1909 г./ Записки по гидрографии, т. XLI, вып. 2–3, Петроград, 1917.
- Седов Г. Я. Путешествие в Колыму и на "Новую Землю" в 1909–10 гг., П., 1917.
- Седов Г. Я. Экспедиция по исследованию губы Крестовой на Новой Земле в 1910 г./ Записки по гидрографии, т. XLIII, 1919.
- Седов Г. Я. Как я открою Северный полюс / Синий журнал, 1912, № 13, С.6–7.
Sedov haqqında yazılar
- |заглавие=Шаги к мечте : Очерк о нашем земляке-первопроходце Арктики Г. Я. Седове|место=Донецк|издательство=Шилтон|год=2007|страниц=32
- |часть=Георгий Яковлевич Седов|заглавие=Русские мореплаватели|место=М.|издательство=Изд-во Министерства обороны СССР|год=1953
- Воронцов В.|заглавие=Экспедиция Георгия Седова|ссылка=|издание=Морской флот|год=2009|номер=3
Mənbə
- Есаков, В. А., География в России в ХІХ и начале ХХ века /Открытия и исследования земной поверхности и развитие физической географии/, М., 1978 г.
- Ефимов, А. В., Из истории великих русских географических открытий, М., 1971 г.
- История открытия и освоения Сев. Морского пути, М., 1956 г.
- Каневский, З. М., Льды и судьбы. Очерки об исследователях и исследованиях советской Арктики, М., 1973 г.
- Лебедев, Д. М. и В. А. Есаков, Русские географические открытия и исследования с древных времен до 1917 года, М., 1971 г.
- Географы и путешественики. Краткий биографический словарь, М., 2001 г.
Xarici keçidlər
- "Георгий Яковлевич Седов". Люди. İstifadə tarixi: 2009-12-20.
- В. Рогоза. "Почему Георгий Седов спешил установить Российский флаг на Северном полюсе?". Школа жизни. İstifadə tarixi: 2009-12-20.
- http://slovari.yandex.ru/dict/bse/article/00069/76800.htm 2009-01-29 at the Wayback Machine (Yoxlanılıb 22 yanvar 2010)
- Седов, Георгий Яковлевич в Большой биографической энциклопедии (Yoxlanılıb 22 yanvar 2010)
- — Лейтенант Седов идёт на полюс
- Статьи и материалы о руководителе и организаторе первой русской экспедиции к Северному полюсу Г. Я. Седове
- СЕДОВ // Большая российская энциклопедия. Электронная версия (rus.). Большая российская энциклопедия, 2016.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Georgi Yakovlovic Sedov 23 aprel 5 may 1877 Sedovo d Don Voysko vilayeti d 20 fevral 5 mart 1914 Rudolf adasi Rus seyyahi tedqiqatcisi Georgi Sedovrus Georgij Yakovlevich SedovDogum tarixi 23 aprel 5 may 1877Dogum yeri Sedovo d Don Voysko vilayeti d Rusiya imperiyasiVefat tarixi 20 fevral 5 mart 1914 36 yasinda Vefat yeri Rudolf adasi Arxangelsk vilayetiVefat sebebi sinqaDefn yeri Arxangelsk vilayetiFealiyyeti tedqiqatci seyyah d hidroqraf qutb tedqiqatcisi d Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiAzov denizi sahillerinde Krivaya Kosa indiki Sedov kendinde baliqci ailesinde anadan olmusdur O cografiya tarixine meshur Arktika tedqiqatcisi kimi daxil olmusdur Sedov denizcilik mektebini bitirdikden sonra Qara ve Xezer denizlerinde uzmeye baslamis bir muddetden sonra ise Simal Buzlu okeanda xidmet etmeye gonderilmisdir Ele burada Sedov qutbu feth etmek fikrine dusur Sibirin simal sahillrini Kolima cayini Novaya Zemlya Yeni torpaq adasinin qerb sahillerini tedqiq etmekle Qutbe ekspedisiyanin layihesini hazirlayir La yihe 1912 ci ilde car hokumetine teqdim edilmesine baxmayaraq ekspedisiya meqsedeuygun sayilmir Bundan sonra caresiz qalan Sedov Novoe Vremya Yeni Zaman qezetinin xidmetine muraciet etmeye mecbur olur Qezet vasitesi ile ekspedisiyani maliyye cehetden temin etmek ucun konullulere muraciet etmekle ekspedisiyani temin etmeye muveffeq olur ve 27 avqust 1912 ci ilde Muqeddes Foka gemisinde yola dusur Arxanqelsk limanindan gemi cixmaqla Ag deniz vasitesile simala kurs goturur Agir bir seraiti Barens deni zinde ekspedisiya uzvlerini qislamaga mecbur edir Qislama dovrunde Sedov Novaya Zemlyanin sahillerinin bir hissesini xizekle tedqiq edir 1913 cu ilin sentyabrinda buzdan azad olan gemi baza meqsedile secilmis Frans Iosif Torpagina istiqamet goturur Kecilmez troslar ekspedisiya uzvlerin arxipelaqin cenubunda ikinci defe qislamaga mecbur edir 1913 cu ilin dekabrinda heyetin cemi yeddi neferi saglam idi HettaSedovun ozunde de sinka xesteliyinin elametleri gorsenirdi Buna baxmayaraq 15 fevral 1914 cu il tarixinde o xizekle simal qutbune dogru hereket edir Ilk dord gunu sutka erzinde 15 km irelileyen Sedov sonraki gunler xesteliyin tesirini hiss etmeye basladi Bezi ekspedisiya uzvleri barmaqlarini dondurdu bezilerinin ise burunlarindan tez tez qan acilmaga basladi Mart ayinin 5 de agir xesteliye davam getire bilmeyen Sedov omrunu basa vurur Ek spedisiya uzvleri terefinden o Rudolf adasinin Auk burnunda defn edilir Bir muddet elmi tedqiqat islerini davam etdiren ekspedisiya uzvleri iyul ay inini 30 da Frans Iosif arxipelaqinin cenubundaki Sakin buxtasindan kicik korfez geri qayidirlar Sedovun adi cografiya tarixine Arktikanin menimsenilmesinde muhum rol oynayan seyyahlardan biri kimi daxil oldu BiblioqrafiyaSedovun yazilari Sedov G Ya Puteshestvie na Kolymu v 1909 g Zapiski po gidrografii t XLI vyp 2 3 Petrograd 1917 Sedov G Ya Puteshestvie v Kolymu i na Novuyu Zemlyu v 1909 10 gg P 1917 Sedov G Ya Ekspediciya po issledovaniyu guby Krestovoj na Novoj Zemle v 1910 g Zapiski po gidrografii t XLIII 1919 Sedov G Ya Kak ya otkroyu Severnyj polyus Sinij zhurnal 1912 13 S 6 7 Sedov haqqinda yazilar zaglavie Shagi k mechte Ocherk o nashem zemlyake pervoprohodce Arktiki G Ya Sedove mesto Doneck izdatelstvo Shilton god 2007 stranic 32 chast Georgij Yakovlevich Sedov zaglavie Russkie moreplavateli mesto M izdatelstvo Izd vo Ministerstva oborony SSSR god 1953 Voroncov V zaglavie Ekspediciya Georgiya Sedova ssylka izdanie Morskoj flot god 2009 nomer 3MenbeEsakov V A Geografiya v Rossii v HIH i nachale HH veka Otkrytiya i issledovaniya zemnoj poverhnosti i razvitie fizicheskoj geografii M 1978 g Efimov A V Iz istorii velikih russkih geograficheskih otkrytij M 1971 g Istoriya otkrytiya i osvoeniya Sev Morskogo puti M 1956 g Kanevskij Z M Ldy i sudby Ocherki ob issledovatelyah i issledovaniyah sovetskoj Arktiki M 1973 g Lebedev D M i V A Esakov Russkie geograficheskie otkrytiya i issledovaniya s drevnyh vremen do 1917 goda M 1971 g Geografy i puteshestveniki Kratkij biograficheskij slovar M 2001 g Xarici kecidler Georgij Yakovlevich Sedov Lyudi Istifade tarixi 2009 12 20 V Rogoza Pochemu Georgij Sedov speshil ustanovit Rossijskij flag na Severnom polyuse Shkola zhizni Istifade tarixi 2009 12 20 http slovari yandex ru dict bse article 00069 76800 htm 2009 01 29 at the Wayback Machine Yoxlanilib 22 yanvar 2010 Sedov Georgij Yakovlevich v Bolshoj biograficheskoj enciklopedii Yoxlanilib 22 yanvar 2010 Lejtenant Sedov idyot na polyus Stati i materialy o rukovoditele i organizatore pervoj russkoj ekspedicii k Severnomu polyusu G Ya SedoveSEDOV Bolshaya rossijskaya enciklopediya Elektronnaya versiya rus Bolshaya rossijskaya enciklopediya 2016