Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
| Hirkan pırkalı | ||||
|---|---|---|---|---|
| Elmi təsnifat | ||||
| XƏTA: parent və rang parametrlərini doldurmaq lazımdır. ???: Hirkan pırkalı | ||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||
| ||||
| ||||
Ümumi yayılması
İranda təbii arealı vardır.
Azərbaycanda yayılması
Lerik, Lənkəran, Masallı ilə Yardımlı arasında olan Viləşçay vadisində, Yuxarı Qarabağda və Daşaltı meşələrində rast gəlinir.
Statusu
Nəsli kəsilmək təhlükəsində olan relikt növdür. CR A1ab; B1bc (iii,iv).
Bitdiyi yer
Enliyarpaqlı meşələrin alt yarusunda daha çox rast gəlinir.
Təbii ehtiyatı
Arealı geniş deyildir.
Bioloji xüsusiyyətləri
Həmişəyaşıl, yarpaqları növbəli düzülüşlü, ağac və ya koldur. İki və ya birevli bitkidir. Budaqlarının qabığı ağımtıl-bozdur, zoğları qonurumtuldur, qısa tüklüdür. Yarpaqları 2-7 sm uzunluqda, 1-3 sm enində olur, həmişəyaşıl, dərivarı, üstdən tünd yaşıl, parlaq, kənarları oyuqdişlidir. Damarların toru yarpağın üst hissəsində aydın nəzərə çarpır, yan damarlar 4-6 cütdür. Yarpaq saplaqları qısa olub, 5–6 mm uzunluqdadır. Çiçəkləri bir və ya ikicinsli, xırda, yaşılımtıl-ağ, 4-5 üzvlüdür. Yumurtalığı üst, 4-5, çox yuvalıdır. Meyvəsi 2-4 (bəzən 9) çəyirdəkli olub, bərk və yağlıdır. Meyvəsi qırmızıdır, 7–9 mm uzunluğunda, 6–7 mm enindədir. Çəyirdəkləri ensiz, güclü görünən qabırğacıqlı və yan tərəfdən tillidir. May ayında çiçəkləyir, sentyabr-oktyabrda meyvəsi yetişir.
Çoxalması
Təbiətdə əsasən vegetativ yolla çoxalır.
Təbii ehtiyatının dəyişilməsi səbəbləri
Başlıca olaraq insan fəaliyyəti və toxum keyfiyyətinin aşağı olmasdır.
Becərilməsi
Mədəni halda becərilir.
Qəbul edilmiş qoruma tədbirləri
Azərbaycanın "Qırmızı kitabı"na daxil edilmiş, milli park və dövlət qoruqlarında qorunur.
Zəruri qoruma tədbirləri:
Yasaqlıqların yaradılması vacibdir.
Həmçinin bax
Ədəbiyyat
- Деревья и кустарники СССР. Т.4. 1958.;
- Флора Азербайджана. т.6.1955;
- Azəraycanın ağac və kolları. III cild. 1970;
- Azərbaycan florasının konspekti. I-III cildlər.2005;2006;2008;
- Azərbaycanın nadir və nəsli kəsilməkdə olan oduncaqlı bitkilərinin in sutu və ex situ şəraitində bioekoloji xüsusiyyətlərinin reproduksiyasının və repatriasiyasının elmi əsasları, b.e.d. alimlik dərəcəsi almaq üçün dissertasiya. Bakı. 2011
Məlumat mənbəsi
- Tofiq Məmmədov, Elman İsgəndər, Tariyel Talıbov. Azərbaycanın nadir ağac və kol bitkiləri. Bakı: Elm, 2014, 380 səh.
http://dendrologiya.az/?page_id=112 2019-11-17 at the Wayback Machine
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Hirkan pirkaliElmi tesnifatXETA parent ve rang parametrlerini doldurmaq lazimdir Hirkan pirkaliBeynelxalq elmi adiIlex hyrcana Pojark 1947Seklin VikiAnbarda axtarisiUmumi yayilmasiIranda tebii areali vardir Azerbaycanda yayilmasiLerik Lenkeran Masalli ile Yardimli arasinda olan Vilescay vadisinde Yuxari Qarabagda ve Dasalti meselerinde rast gelinir StatusuNesli kesilmek tehlukesinde olan relikt novdur CR A1ab B1bc iii iv Bitdiyi yerEnliyarpaqli meselerin alt yarusunda daha cox rast gelinir Tebii ehtiyatiAreali genis deyildir Bioloji xususiyyetleriHemiseyasil yarpaqlari novbeli duzuluslu agac ve ya koldur Iki ve ya birevli bitkidir Budaqlarinin qabigi agimtil bozdur zoglari qonurumtuldur qisa tukludur Yarpaqlari 2 7 sm uzunluqda 1 3 sm eninde olur hemiseyasil derivari ustden tund yasil parlaq kenarlari oyuqdislidir Damarlarin toru yarpagin ust hissesinde aydin nezere carpir yan damarlar 4 6 cutdur Yarpaq saplaqlari qisa olub 5 6 mm uzunluqdadir Cicekleri bir ve ya ikicinsli xirda yasilimtil ag 4 5 uzvludur Yumurtaligi ust 4 5 cox yuvalidir Meyvesi 2 4 bezen 9 ceyirdekli olub berk ve yaglidir Meyvesi qirmizidir 7 9 mm uzunlugunda 6 7 mm enindedir Ceyirdekleri ensiz guclu gorunen qabirgaciqli ve yan terefden tillidir May ayinda cicekleyir sentyabr oktyabrda meyvesi yetisir CoxalmasiTebietde esasen vegetativ yolla coxalir Tebii ehtiyatinin deyisilmesi sebebleriBaslica olaraq insan fealiyyeti ve toxum keyfiyyetinin asagi olmasdir BecerilmesiMedeni halda becerilir Qebul edilmis qoruma tedbirleriAzerbaycanin Qirmizi kitabi na daxil edilmis milli park ve dovlet qoruqlarinda qorunur Zeruri qoruma tedbirleri Yasaqliqlarin yaradilmasi vacibdir Hemcinin baxHirkan sumsesi Hirkan pirkali EdebiyyatDerevya i kustarniki SSSR T 4 1958 Flora Azerbajdzhana t 6 1955 Azeraycanin agac ve kollari III cild 1970 Azerbaycan florasinin konspekti I III cildler 2005 2006 2008 Azerbaycanin nadir ve nesli kesilmekde olan oduncaqli bitkilerinin in sutu ve ex situ seraitinde bioekoloji xususiyyetlerinin reproduksiyasinin ve repatriasiyasinin elmi esaslari b e d alimlik derecesi almaq ucun dissertasiya Baki 2011Melumat menbesiTofiq Memmedov Elman Isgender Tariyel Talibov Azerbaycanin nadir agac ve kol bitkileri Baki Elm 2014 380 seh http dendrologiya az page id 112 2019 11 17 at the Wayback Machine