Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Gicgah epilepsiyası — epilepsiyanın bütün parsial formaları arasında ən tez-tez (80-85%) rast gəlinir. Simptomatik və kriptogen epilepsiyaları ayırd edilir.
Simptomatik gicgah epilepsiyasına medial (mezial) sklerozla gedən formalar, həmçinin əmələ gəlməsi şişlər, damar patologiyası (malformasiyalar), kortikal displaziya ilə əlaqələndirilən formalar aid edilir. Birincili epilepsiya ocağının baş beyində lokalizasiyasından asılı olaraq gicgah epilepsiyasının mediotemporal (paleo-kortikal) və neokortikal alttipləri fərqləndirilir. Onların klinik mənzərəsində prinsipial fərqlər mövcuddur.
Medial gicgah epilepsiyası ən çox yayılmış parsial epilepsiyalara aiddir. Onun substratını beynin hippokamp şöbələrinin neyroqliyanın mamırabənzər artmaları ilə gedən sklerozu (medial temporal skleroz, ammon buynuzu sklerozu) təşkil edir. Bu, sinir toxumasında sinxronizasiya və oyanıqlığın artmasına, son nəticədə isə spontan epileptik boşalmaların əmələ gəlməsinə gətirib çıxarır.
Etioloji faktorlar arasında uşaq yaşlarında mürəkkəb febril tutmaların, həmçinin MSS xəstəliklərinin (o cümlədən infeksion və kəllə-beyin travması mənşəli) olması qeyd edilir. Xəstələrin bir hissəsində 2-5 yaşlarında baş verən, sonradan keçib gedən febril tutmalar müşahidə olunur. Xəstəliyin başlanğıcı cinsi yetişkənlik dövrünə təsadüf edir. Sadə və mürəkkəb parsial tutmalar üstünlük təşkil edir. 90% hallarda epiqastral (visserosensor), daha az isə – affektiv auralar müşahidə olunur. Mürəkkəb parsial tutmalar arasında oral avtomatizmli paroksizmlər üstünlük təşkil edir, daha az hallarda isə yuxarı və aşağı ətrafların avtomatizmi qeyd olunur. İkincili yayılmış tonik-klonik tutmalar da rast gəlinir, onlardan sonra şüurun uzunmüddətli dolaşıqlığı meydana çıxır. Tutmalar zamanı EEQ-də gicgah şöbələrində 5-7 Hs tezlikli ritmik boşalmalar, tutmalar olmayan dövrdə isə aktivliyin ritmik yavaşıması aşkar edilir. MRT vasitəsilə gicgah şöbələrinin sklerozu; neyropsixoloji müayinədə – dismnestik pozuntular (avtobioqrafik hadisələrlə bağlı yaddaş zərər çəkir) müəyyən olunur.
Proqnoz: xəstəlik zamanı EƏP-lərlə arasıkəsilməz çoxillik müalicə aparılmalıdır.
Müalicəni karbamazepin, fenitoin, valproatlar, topiramat, lamotricin, levetirasetam, həmçinin müxtəlif təsir mexanizmli preparatların kombinasiyası vasitəsilə aparırlar.
Neokortikal gicgah epilepsiyası xeyli az hallarda rast gəlir. Bütün gicgah epilepsiyalarının 10-15%-indən çoxunu təşkil etmir. Anamnezdə febril tutmalar nadir hallarda rast gəlinir və ya heç olmur. Xəstəlik daha gec yaşlarda – 20-25 yaş – başlayır. Auralar zamanı psixi əlamətlər déjà vu və jamais vu tipində, həmçinin eşitmə auraları şəklində meydana çıxır. Mürəkkəb parsial tutmalar əsasən yuxarı ətrafların hərəki avtomatizmləri ilə xarakterizə edilir. Avtomatizmlər epileptik boşalmaya kontrlateral olur. Oral avtomatizmlərə praktik olaraq rast gəlinmir. EEQ-də epileptik aktivlik fokusları gicgah şöbələrində qeyd olunur. Pozitron-emission tomoqrafiya beynin lateral gicgah şöbələrində metabolizmin aşağı düşməsini aşkar edir.
Proqnoz mediotemporal epilepsiyaya nisbətən daha yaxşıdır. Müalicə karbamazepin, valproatlar, topiramat, lamotricin, levetirasetam vasitəsilə aparılır.
İstinadlar
- (PDF). 2016-11-20 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-09-28.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Gicgah epilepsiyasi epilepsiyanin butun parsial formalari arasinda en tez tez 80 85 rast gelinir Simptomatik ve kriptogen epilepsiyalari ayird edilir Simptomatik gicgah epilepsiyasina medial mezial sklerozla geden formalar hemcinin emele gelmesi sisler damar patologiyasi malformasiyalar kortikal displaziya ile elaqelendirilen formalar aid edilir Birincili epilepsiya ocaginin bas beyinde lokalizasiyasindan asili olaraq gicgah epilepsiyasinin mediotemporal paleo kortikal ve neokortikal alttipleri ferqlendirilir Onlarin klinik menzeresinde prinsipial ferqler movcuddur Medial gicgah epilepsiyasi en cox yayilmis parsial epilepsiyalara aiddir Onun substratini beynin hippokamp sobelerinin neyroqliyanin mamirabenzer artmalari ile geden sklerozu medial temporal skleroz ammon buynuzu sklerozu teskil edir Bu sinir toxumasinda sinxronizasiya ve oyaniqligin artmasina son neticede ise spontan epileptik bosalmalarin emele gelmesine getirib cixarir Etioloji faktorlar arasinda usaq yaslarinda murekkeb febril tutmalarin hemcinin MSS xesteliklerinin o cumleden infeksion ve kelle beyin travmasi menseli olmasi qeyd edilir Xestelerin bir hissesinde 2 5 yaslarinda bas veren sonradan kecib geden febril tutmalar musahide olunur Xesteliyin baslangici cinsi yetiskenlik dovrune tesaduf edir Sade ve murekkeb parsial tutmalar ustunluk teskil edir 90 hallarda epiqastral visserosensor daha az ise affektiv auralar musahide olunur Murekkeb parsial tutmalar arasinda oral avtomatizmli paroksizmler ustunluk teskil edir daha az hallarda ise yuxari ve asagi etraflarin avtomatizmi qeyd olunur Ikincili yayilmis tonik klonik tutmalar da rast gelinir onlardan sonra suurun uzunmuddetli dolasiqligi meydana cixir Tutmalar zamani EEQ de gicgah sobelerinde 5 7 Hs tezlikli ritmik bosalmalar tutmalar olmayan dovrde ise aktivliyin ritmik yavasimasi askar edilir MRT vasitesile gicgah sobelerinin sklerozu neyropsixoloji muayinede dismnestik pozuntular avtobioqrafik hadiselerle bagli yaddas zerer cekir mueyyen olunur Proqnoz xestelik zamani EEP lerle arasikesilmez coxillik mualice aparilmalidir Mualiceni karbamazepin fenitoin valproatlar topiramat lamotricin levetirasetam hemcinin muxtelif tesir mexanizmli preparatlarin kombinasiyasi vasitesile aparirlar Neokortikal gicgah epilepsiyasi xeyli az hallarda rast gelir Butun gicgah epilepsiyalarinin 10 15 inden coxunu teskil etmir Anamnezde febril tutmalar nadir hallarda rast gelinir ve ya hec olmur Xestelik daha gec yaslarda 20 25 yas baslayir Auralar zamani psixi elametler deja vu ve jamais vu tipinde hemcinin esitme auralari seklinde meydana cixir Murekkeb parsial tutmalar esasen yuxari etraflarin hereki avtomatizmleri ile xarakterize edilir Avtomatizmler epileptik bosalmaya kontrlateral olur Oral avtomatizmlere praktik olaraq rast gelinmir EEQ de epileptik aktivlik fokuslari gicgah sobelerinde qeyd olunur Pozitron emission tomoqrafiya beynin lateral gicgah sobelerinde metabolizmin asagi dusmesini askar edir Proqnoz mediotemporal epilepsiyaya nisbeten daha yaxsidir Mualice karbamazepin valproatlar topiramat lamotricin levetirasetam vasitesile aparilir Istinadlar PDF 2016 11 20 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 09 28