Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Adi canavargiləsi (lat. Daphne mezereum) — bitkilər aləminin əməköməciçiçəklilər dəstəsinin timeleyakimilər fəsiləsinin canavargiləsi cinsinə aid bitki növü.
| Adi canavargiləsi | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
| Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Cins: Növ: Adi canavargiləsi | ||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
Təbii yayılması
Rusiyanın meşə zonasında, Avropanın şimalında, Qərbi Sibirdə, Şimali Qafqazda, Zaqafqaziyada və Dağıstanda rast gəlinir.
Botaniki təsviri
Hündürlüyü 1,5 m, möhkəm gövdə və budaqlı, yarpağı tökülən, az budaqlanan koldur. Yarpaqları növbəli, qısa saplaqlı, tünd yaşıl, alt tərəfi göyümtül, kənarları tükcüklü, uzunsov, uzunluğu 3-8 sm, eni 1-2 sm-dir, əks lansetvari, sadə, kənarları bütöv, zoğların uclarında yerləşmişdir. Tumurcuqları növbəli, çoxsaylı, spiral formasında yerləşmiş pulcuqlu, haşiyəlidir, ucda olanların uzunluğu 5–7 mm-dir, yanda olanlar xırdadır. Çiçəkləri ikicinsli, çox vaxt çəhrayı, bəzən ağ və digər çalarlı, ətirli, balvericidir, əsasən keçən ilki tökülən yarpaqların qoltuqlarında, çılpaq zoğlarda dəstələrlə - iki-beş və ya tək oturur. Çiçək yanlığı sadə, dörd bölümlü, diametri 1-1,5 sm-dir, boruvari bitişmiş, ləçəkvari kasayarpaqlardan əmələ gəlmişdir. Çiçək tacı dörd ləçəklidir. Erkəkcikləri 8 ədəd oturaqdır. Erkən yazda çiçəkləyir (aprel-mayın əvvəlində). Meyvəsi parlaq qırmızı, oval, sulu, şarşəkilli, parlaq toxumları olan çəyirdəkdir. Çəyirdəyi tünd qonur, parlaq, oval, enli, uzunluğu 5–6 mm-dir. İyulun axırlarıavqustun əvvəlləri meyvə verir.
Ekologiyası
Tünd iynəyarpaqlı və qarışıq meşələrdə, bəzən enliyarpaqlı meşələrdə bitir. Cənub rayonlarda dağların subalp zolağında rast gəlinir. Yüngül işıqlanma şəraitində yaxşı böyüyür və budaqlanır. Mülayim iqlimli zonalardayayılmışdır.
Azərbaycanda yayılması
Böyük Qafqazın (Quba) şərqində və qərbində, Kiçik Qafqazın şimalında və mərkəzində geniş rast gəlinir.
İstifadəsi
Bitkinin bütün hissələrində, xüsusilə meyvələrində zəhərli şirə vardır.
Sinonimləri
Homotipik sinonimləri
- Thymelaea mezereum (L.) Scop.
Yarımnövləri
- (Wendelbo) Halda
İstinadlar
- Linnaeus C. Species Plantarum (lat.): Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas. 1753. C. 1. S. 356.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Adi canavargilesi lat Daphne mezereum bitkiler aleminin emekomecicicekliler destesinin timeleyakimiler fesilesinin canavargilesi cinsine aid bitki novu Adi canavargilesiElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad EmbryophytesKlad Klad Klad Toxumlu bitkilerKlad Cicekli bitkilerKlad Klad Klad Klad RosidsKlad Deste EmekomeciciceklilerFesile TimeleyakimilerYarimfesile Cins CanavargilesiNov Adi canavargilesiBeynelxalq elmi adiDaphne mezereum L 1753Sekil axtarisiITIS 27126NCBI 66680EOL 582100Tebii yayilmasiRusiyanin mese zonasinda Avropanin simalinda Qerbi Sibirde Simali Qafqazda Zaqafqaziyada ve Dagistanda rast gelinir Botaniki tesviriHundurluyu 1 5 m mohkem govde ve budaqli yarpagi tokulen az budaqlanan koldur Yarpaqlari novbeli qisa saplaqli tund yasil alt terefi goyumtul kenarlari tukcuklu uzunsov uzunlugu 3 8 sm eni 1 2 sm dir eks lansetvari sade kenarlari butov zoglarin uclarinda yerlesmisdir Tumurcuqlari novbeli coxsayli spiral formasinda yerlesmis pulcuqlu hasiyelidir ucda olanlarin uzunlugu 5 7 mm dir yanda olanlar xirdadir Cicekleri ikicinsli cox vaxt cehrayi bezen ag ve diger calarli etirli balvericidir esasen kecen ilki tokulen yarpaqlarin qoltuqlarinda cilpaq zoglarda destelerle iki bes ve ya tek oturur Cicek yanligi sade dord bolumlu diametri 1 1 5 sm dir boruvari bitismis lecekvari kasayarpaqlardan emele gelmisdir Cicek taci dord leceklidir Erkekcikleri 8 eded oturaqdir Erken yazda cicekleyir aprel mayin evvelinde Meyvesi parlaq qirmizi oval sulu sarsekilli parlaq toxumlari olan ceyirdekdir Ceyirdeyi tund qonur parlaq oval enli uzunlugu 5 6 mm dir Iyulun axirlariavqustun evvelleri meyve verir EkologiyasiTund iyneyarpaqli ve qarisiq meselerde bezen enliyarpaqli meselerde bitir Cenub rayonlarda daglarin subalp zolaginda rast gelinir Yungul isiqlanma seraitinde yaxsi boyuyur ve budaqlanir Mulayim iqlimli zonalardayayilmisdir Azerbaycanda yayilmasiBoyuk Qafqazin Quba serqinde ve qerbinde Kicik Qafqazin simalinda ve merkezinde genis rast gelinir IstifadesiBitkinin butun hisselerinde xususile meyvelerinde zeherli sire vardir SinonimleriHomotipik sinonimleri Thymelaea mezereum L Scop Yarimnovleri Wendelbo HaldaIstinadlarLinnaeus C Species Plantarum lat Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas 1753 C 1 S 356 Hemcinin bax