fbpx
Wikipedia

Gəlinlik

Avqust 13, 2021

Gəlinlik, Nikah paltarı, Toy paltarı və ya Gəlin donu — toy mərasimi zamanı gəlinin geydiyi geyim.Donun rəngi, üslubu və mərasimsəl əhəmiyyəti toy iştirakçılarının din və mədəniyyətinə asılı ola bilər. Qərb mədəniyyətlərində gəlinlər çox vaxt 19-cu əsrdə Kraliça Viktoriya tərəfində məşhur olduğu ağ gelinlik seçirlər. Şərq mədəniyyətlərində, gəlinlər ümumiyyətlə şans simvolu olan qırmızı gəlinlikləri seçirlər.

Jaklin Kennedi gəlinlik paltarında
Vyetnamlı qızın gəlinliyi

Mədəni xüsusiyyətlər

Qərb mədəniyyətləri

Bir toy, iki şəxs, ailə və ya ölkə arasındakı bir birlikdir. Orta əsrlərdə nəciblik və cəmiyyətin yuxarı təbəqələri arasında, sevgi, siyasət, cəmiyyətdəki mövqe, sərvət, mülahizələrə əsaslanaraq bir toy haqqında razılaşdılar. Toy mərasimində yeni ailələri təqdim etmək üçün gəlinlik geyinilirdi. Varlı ailələrin gəlinləri üçün geyimlər eksklüziv parçalardan tikilib xəz ilə bəzədilib.

Əsrlər boyu gəlinlik geyimləri sosial vəziyyətlərinə və dəblərinə uyğun olmalı idi. Bir gəlinlik tikməyə sərf olunan sayğacın sayı gəlinin sosial vəziyyətini əks etdirir və ailənin var-dövlətinin dərəcəsini göstərirdi. Gəlinlər üçün geyimlər müxtəlif rənglərdən hazırlanmışdı, ağ populyar deyildi. Pravoslav və bir çox protestant ənənələrində yalnız ilk dəfə evlənərkən ağ paltar geyinmək üçün boşanmış və ya dul qadın fərqli bir rəng seçməlidir. Puritan qanunlarının üstünlük təşkil etdiyi Skandinaviyada gəlinin paltarı qara rəngdə tikilib. Yalnız evlilik və ya toy üçün şənlik geyimi olaraq istifadə edilən ənənəvi ağ gəlinlik paltarı 19-cu əsrə, yəni 10 fevral 1840-cı ildə İngiltərə Kraliçası Viktoriya ilk dəfə Dyuk Albert ilə toy mərasimi üçün ağ paltar geyindiyi vaxta təsadüf edir. Gəlinliyin rəsmi fotosu yayımlandı və böyük populyarlıq qazandı. Digər gəlinlər kraliçanı təqlid etdikləri üçün paltarları ağ seçdilər, bu moda, günümüzün ən yüksək təzahürü oldu. Kasıb ailələrdən olan gəlinlər toy günlərində kilsə mərasiminə ən yaxşı paltarlarını geyirdilər.

             

Şərq mədəniyyətləri

Çin, Hindistan (sari) və Vyetnamda (ənənəvi Ao Zai şəklində) gelinlik üçün ənənəvi rəng qırmızıdır. Bu rəngin uğurlar və firavanlıq gətirəcəyinə inanılır. Müasir Çin gəlinləri Qərb modalarına yalnız üslub və tərzdə hörmət edir, eyni zamanda toy geyimləri üçün yalnız qırmızı deyil, hər hansı bir rəng seçirlər. Qırmızı sari Hindistan mədəniyyətində gəlinlər üçün ənənəvi bir paltardır. Sari ümumiyyətlə ipəkdən hazırlanırdı. Zaman keçdikcə hind gəlinləri üçün rəng və parça seçimlərinin dairəsi genişləndi. Bu gün toy "sarees", "krep", "georgette" və "atlaz" kimi parçalardan hazırlanır. Müasir toy gəlinliklərinin rəngi yalnız qırmızı deyil, həm də qızılı, çəhrayı, narıncı, qəhvəyi, sarıdır. Yapon toyunda gəlin mərasim zamanı paltarını bir neçə dəfə dəyişdirə bilər, bu fərqli bir neçə kimano və Qərb nümunəsinə uyğun hazırlanmış paltar ola bilər.

             

Hindistan mədəniyyəti

Amerikanın yerli xalqlarının da toylarla əlaqəli fərqli ənənələri var. Gəlin üçün geyimlər kürəkən, qohumları və iştirak etmək istəyən digər kişilər tərəfindən tikilirdi. Gəlinin toy geyimləri geniş bir xurcundan, üst və altındakı qırmızı zolaqları olan iki ağ gəlin xalatından, çarıqlardan, bir baş lentindən və qamışdan ibarət idi. Bütün bunlar sonradan dəfn üçün kəfən kimi istifadə edilmişdir. " Delaware" hindu qəbiləsində gəlin paltarı boyunbağıdan hazırlanmış bir ətəkdən ibarət idi və beli çılpaq idi. Qışda kostyum hinduşka lələk geyimləri ilə tamamlanırdı. Gəlinin üzü qırmızı, ağ və ya sarı gil ilə boyanmışdı. Şimali Kaliforniya qəbilələrinin (Klamath, Modoc və Yurok daxil olmaqla) toy geyimləri üçün öz rəngləri var idi: şərqdə ağ, cənubda mavi, qərbdə sarı (narıncı), şimalda qara. Gəlin və kürəkən gümüşdən və firuzədən hazırlanan toy zərgərliklərini geyirdilər — onları pis ruhlardan, aclıqdan, yoxsulluqdan və bədbəxtlikdən qorumalı olduqlarına inanılırdı.    

Toy geyimləri üslubları

Toy geyimi ümumiyyətlə geyimə xas olan iki əsas üslub ilə xarakterizə olunur

  • Klassik
  • Romantik

Romantik üslüb

Romantik üslubun xarakterik xüsusiyyətləri zərgərliklərin bolluğu, o cümlədən naxış, krujeva, çiçək və s. Bir qayda olaraq, romantik üslubda olan toy geyimləri mürəkkəb toxumaların bahalı, rəngli parçalarından tikilir. Romantik üslub dərin boyun xətləri və sıx uyğun üslubları ilə də xarakterizə olunur.

Klassik üslüb

Klassik üslubun xarakterik xüsusiyyətləri sərt üslub, lazımsız bəzək və parça rənglərin olmamasıdır. Klassik gelinliklərin rəngi ağdır.

Azərbaycan toylarının gəlinliyi

Azərbaycan toylarında gəlin paltarını oğlan evinin adamları hazırlayırdı. Daha dəqiq desək, toya gününə 1–2 ay qalmış oğlan anası, bacısı gəlini toya qədər bəzəməklə məşğul olurdu. Adət idi, qız toy günü başdan-ayağa qırmızı geyinməli idi. Toy paltarı məxməri, ipək və ya zərxara parçalardan tikilirdi. Qolları yelpazə olan köynək yaxası dar və pullu olub belə qədər bütöv olurdu, bel hissəsindən 3 yerə- iki yandan və öndən yarıqlara ayrılan köynəyin ətəkləri də dəmir pullarla bəzədilirdi. Ətək isə olduqca geniş, üzəri əl işləməli, təbii naxışlarla zəngin olurdu. Köynəyin ətəkləri uzun gəlin ətəyinin üzərindən aşığıya doğru uzanırdı, gəlinin belini qırmızı və enli qurşaq bəzəyirdi, qurşağın üzərində gəlin yeridikcə cingildəyən dəmir pullar düzülürdü. Qədimdə gəlinliyə "bəzənik" deyirdilər. Ayrı-ayrı bölgələrdə fərqli adlar deyənlər də vardı. Məsələn, Naxçıvanda gəlin paltarına "kəfrəm" deyirdilər.

Qırmızı qurşaq — müasir toylarda yeganə qədim adət

Əksər hallarda toylarda gəlinlərin belinə qırmızı bir qurşaq, lent bənd edilir. Bu lenti gəlinin belinə qardaş və ya yaxın bir oğlan qohum bağlayır. Düzdür, dövrümüzdə qızların çoxu bu adəti köhnəlmiş hesab edir və qəti şəkildə toyunda belinə qırmızı bağlamağa izin vermir. Bunun anlamının nə olduğunu bəlkə də çoxları bilmir, sadəcə adət kimi əməl edirlər. Yaşlı nəslin nümayəndələri deyir ki, qırmızı belbağı gəlinin baş ucalığıdır. Belə ki, əgər ata, qardaş evdən çıxan qızın belinə qırmızı qurşaq bağlayırsa bu o deməkdir ki, biz qızımızın namusuna, bəkarətinə və tərbiyəsinə əminik. Belinə qırmızı qurşaq bağlanaq qız ata evindən alnı açıq, üzü ağ, qürurla çıxırmış. Atanın, qardaşın bağladığı qırmızı qurşağı gəlinin belindən yalnız gələcək həyat yoldaşı aça bilər. Zamanla türk elləri istilaya məruz qaldıqca adətlər də kənar təsirə məruz qalıb. Bu mədəniyyətdə, geyimdə də özünü göstərib. Könül oxşayan qırmızı gəlinliklərin yerini insana hüzün gətirən ağ gəlinliklər alıb.

İslam aləmində gəlinlik

Türk torpaqlarının ərəblər tərəfindən işğal edilməsindən və türklərə islamın qəbul etdirilməsindən sonra bir çox adət-ənənələrdə olduğu kimi toy ənənələri də dəyişikliyə məruz qaldı. Qırmızı, əl işləməli, zərxara, zəngin kültürü göstərən gəlinliklərin yerini sadə, heç bir gözəlliyi, zənginliyi olmayan ağ kətan paltarlar əvəz etdi. Türkün demək olar ki, bütün milli adət-ənənələrini qadağan edən ərəblər daha sonralar bütün adətləri özününkü kimi qələmə verdi. Ərəb toylarında türk ustaların türk qumaşlarından tikdiyi, min bir bəzək vurduğu gəlinliklər dəb oldu. İslam adətlərinə görə, qadının toy günü bəzədilməsi normal haldır. Amma başqa dinə mənsub xalqların adətlərinə müsəlman toylarında əməl edilməsi düzgün sayılmır. İslama görə, ağ gəlin paltarları kafirlərə, yəni müsəlman olmayanlara, xüsusən də xristianlara xasdır. Müsəlman adətlərinə görə, gəlin toy günü sırf islam adətlərinə görə geyinməli, islam adətlərinə görə bəzənməlidir.

Müsəlman toylarında gəlinin başına yaşıl rəngdə duvaq salınması adəti varmış, amma indi bu adət yoxdur. Danılmazdır ki, bu adət müsəlmanlara türklərdən keçib, amma türklər duvağı qırmızı rəngdə geyiniblər, bu, hələ də belədir. Duvağın əsas anlamı gəlinin üzünün yalnız gələcək əri tərəfindən açılması və üzgörümlülüyü verməsi idi. İslama görə, baha qiymətə gəlinlik almaq günahdır, çünki bu gəlinlik olduqca baha qiymətə alınır, bir dəfə geyilir və əbədi olaraq dolabın bir küncündə qalır. Ona görə toy paltarını və aksesuarlarını pulla almaq yox, kirayələmək daha yaxşıdır.

İslam gəlin paltarı geyməyi qəti olaraq qadağan etmir, ancaq ağ gəlinliyin əvəzinə dini rəngi özündə əks etdirən yaşıl duvaqlı ərəb milli geyimini geyməyi məsləhət görür. Ağ gəlinlik geyilsə, tamamilə qapalı, bəzəksiz olmalı, cəlbedici olmamalıdır. Yad kişiləri cəlb etməmək üçün gəlinlik dar və şəffaf olmamalıdır.

   


Qalereya

İstinadlar

  1. http://www.mode-elegance.ru/articles/cloth/svadebnie-platja/
  2. ↑ https://news.milli.az/society/33320.html
  Vikianbarda Gəlinlik ilə əlaqəli mediafayllar var.

Avqust 13, 2021
gəlinlik, nikah, paltarı, paltarı, gəlin, donu, mərasimi, zamanı, gəlinin, geydiyi, geyim, donun, rəngi, üslubu, mərasimsəl, əhəmiyyəti, iştirakçılarının, mədəniyyətinə, asılı, bilər, qərb, mədəniyyətlərində, gəlinlər, çox, vaxt, əsrdə, kraliça, viktoriya, tər. Gelinlik Nikah paltari Toy paltari ve ya Gelin donu toy merasimi zamani gelinin geydiyi geyim Donun rengi uslubu ve merasimsel ehemiyyeti toy istirakcilarinin din ve medeniyyetine asili ola biler Qerb medeniyyetlerinde gelinler cox vaxt 19 cu esrde Kralica Viktoriya terefinde meshur oldugu ag gelinlik secirler Serq medeniyyetlerinde gelinler umumiyyetle sans simvolu olan qirmizi gelinlikleri secirler Jaklin Kennedi gelinlik paltarinda Vyetnamli qizin gelinliyi Mundericat 1 Medeni xususiyyetler 1 1 Qerb medeniyyetleri 1 2 Serq medeniyyetleri 1 3 Hindistan medeniyyeti 2 Toy geyimleri uslublari 2 1 Romantik uslub 2 2 Klassik uslub 3 Azerbaycan toylarinin gelinliyi 3 1 Qirmizi qursaq muasir toylarda yegane qedim adet 4 Islam aleminde gelinlik 5 Qalereya 6 IstinadlarMedeni xususiyyetler RedakteQerb medeniyyetleri Redakte Bir toy iki sexs aile ve ya olke arasindaki bir birlikdir Orta esrlerde neciblik ve cemiyyetin yuxari tebeqeleri arasinda sevgi siyaset cemiyyetdeki movqe servet mulahizelere esaslanaraq bir toy haqqinda razilasdilar Toy merasiminde yeni aileleri teqdim etmek ucun gelinlik geyinilirdi Varli ailelerin gelinleri ucun geyimler ekskluziv parcalardan tikilib xez ile bezedilib Esrler boyu gelinlik geyimleri sosial veziyyetlerine ve deblerine uygun olmali idi Bir gelinlik tikmeye serf olunan saygacin sayi gelinin sosial veziyyetini eks etdirir ve ailenin var dovletinin derecesini gosterirdi Gelinler ucun geyimler muxtelif renglerden hazirlanmisdi ag populyar deyildi Pravoslav ve bir cox protestant enenelerinde yalniz ilk defe evlenerken ag paltar geyinmek ucun bosanmis ve ya dul qadin ferqli bir reng secmelidir Puritan qanunlarinin ustunluk teskil etdiyi Skandinaviyada gelinin paltari qara rengde tikilib Yalniz evlilik ve ya toy ucun senlik geyimi olaraq istifade edilen enenevi ag gelinlik paltari 19 cu esre yeni 10 fevral 1840 ci ilde Ingiltere Kralicasi Viktoriya ilk defe Dyuk Albert ile toy merasimi ucun ag paltar geyindiyi vaxta tesaduf edir Gelinliyin resmi fotosu yayimlandi ve boyuk populyarliq qazandi Diger gelinler kralicani teqlid etdikleri ucun paltarlari ag secdiler bu moda gunumuzun en yuksek tezahuru oldu Kasib ailelerden olan gelinler toy gunlerinde kilse merasimine en yaxsi paltarlarini geyirdiler Serq medeniyyetleri Redakte Cin Hindistan sari ve Vyetnamda enenevi Ao Zai seklinde gelinlik ucun enenevi reng qirmizidir Bu rengin ugurlar ve firavanliq getireceyine inanilir Muasir Cin gelinleri Qerb modalarina yalniz uslub ve terzde hormet edir eyni zamanda toy geyimleri ucun yalniz qirmizi deyil her hansi bir reng secirler Qirmizi sari Hindistan medeniyyetinde gelinler ucun enenevi bir paltardir Sari umumiyyetle ipekden hazirlanirdi Zaman kecdikce hind gelinleri ucun reng ve parca secimlerinin dairesi genislendi Bu gun toy sarees krep georgette ve atlaz kimi parcalardan hazirlanir Muasir toy gelinliklerinin rengi yalniz qirmizi deyil hem de qizili cehrayi narinci qehveyi saridir Yapon toyunda gelin merasim zamani paltarini bir nece defe deyisdire biler bu ferqli bir nece kimano ve Qerb numunesine uygun hazirlanmis paltar ola biler 1 Hindistan medeniyyeti Redakte Amerikanin yerli xalqlarinin da toylarla elaqeli ferqli eneneleri var Gelin ucun geyimler kureken qohumlari ve istirak etmek isteyen diger kisiler terefinden tikilirdi Gelinin toy geyimleri genis bir xurcundan ust ve altindaki qirmizi zolaqlari olan iki ag gelin xalatindan cariqlardan bir bas lentinden ve qamisdan ibaret idi Butun bunlar sonradan defn ucun kefen kimi istifade edilmisdir Delaware hindu qebilesinde gelin paltari boyunbagidan hazirlanmis bir etekden ibaret idi ve beli cilpaq idi Qisda kostyum hinduska lelek geyimleri ile tamamlanirdi Gelinin uzu qirmizi ag ve ya sari gil ile boyanmisdi Simali Kaliforniya qebilelerinin Klamath Modoc ve Yurok daxil olmaqla toy geyimleri ucun oz rengleri var idi serqde ag cenubda mavi qerbde sari narinci simalda qara Gelin ve kureken gumusden ve firuzeden hazirlanan toy zergerliklerini geyirdiler onlari pis ruhlardan acliqdan yoxsulluqdan ve bedbextlikden qorumali olduqlarina inanilirdi Toy geyimleri uslublari RedakteToy geyimi umumiyyetle geyime xas olan iki esas uslub ile xarakterize olunur Klassik RomantikRomantik uslub Redakte Romantik uslubun xarakterik xususiyyetleri zergerliklerin bollugu o cumleden naxis krujeva cicek ve s Bir qayda olaraq romantik uslubda olan toy geyimleri murekkeb toxumalarin bahali rengli parcalarindan tikilir Romantik uslub derin boyun xetleri ve six uygun uslublari ile de xarakterize olunur Klassik uslub Redakte Klassik uslubun xarakterik xususiyyetleri sert uslub lazimsiz bezek ve parca renglerin olmamasidir Klassik gelinliklerin rengi agdir Azerbaycan toylarinin gelinliyi RedakteAzerbaycan toylarinda gelin paltarini oglan evinin adamlari hazirlayirdi Daha deqiq desek toya gunune 1 2 ay qalmis oglan anasi bacisi gelini toya qeder bezemekle mesgul olurdu Adet idi qiz toy gunu basdan ayaga qirmizi geyinmeli idi Toy paltari mexmeri ipek ve ya zerxara parcalardan tikilirdi Qollari yelpaze olan koynek yaxasi dar ve pullu olub bele qeder butov olurdu bel hissesinden 3 yere iki yandan ve onden yariqlara ayrilan koyneyin etekleri de demir pullarla bezedilirdi Etek ise olduqca genis uzeri el islemeli tebii naxislarla zengin olurdu Koyneyin etekleri uzun gelin eteyinin uzerinden asigiya dogru uzanirdi gelinin belini qirmizi ve enli qursaq bezeyirdi qursagin uzerinde gelin yeridikce cingildeyen demir pullar duzulurdu Qedimde gelinliye bezenik deyirdiler Ayri ayri bolgelerde ferqli adlar deyenler de vardi Meselen Naxcivanda gelin paltarina kefrem deyirdiler 2 Qirmizi qursaq muasir toylarda yegane qedim adet Redakte Ekser hallarda toylarda gelinlerin beline qirmizi bir qursaq lent bend edilir Bu lenti gelinin beline qardas ve ya yaxin bir oglan qohum baglayir Duzdur dovrumuzde qizlarin coxu bu adeti kohnelmis hesab edir ve qeti sekilde toyunda beline qirmizi baglamaga izin vermir Bunun anlaminin ne oldugunu belke de coxlari bilmir sadece adet kimi emel edirler Yasli neslin numayendeleri deyir ki qirmizi belbagi gelinin bas ucaligidir Bele ki eger ata qardas evden cixan qizin beline qirmizi qursaq baglayirsa bu o demekdir ki biz qizimizin namusuna bekaretine ve terbiyesine eminik Beline qirmizi qursaq baglanaq qiz ata evinden alni aciq uzu ag qururla cixirmis Atanin qardasin bagladigi qirmizi qursagi gelinin belinden yalniz gelecek heyat yoldasi aca biler Zamanla turk elleri istilaya meruz qaldiqca adetler de kenar tesire meruz qalib Bu medeniyyetde geyimde de ozunu gosterib Konul oxsayan qirmizi gelinliklerin yerini insana huzun getiren ag gelinlikler alib 2 Islam aleminde gelinlik RedakteTurk torpaqlarinin erebler terefinden isgal edilmesinden ve turklere islamin qebul etdirilmesinden sonra bir cox adet enenelerde oldugu kimi toy eneneleri de deyisikliye meruz qaldi Qirmizi el islemeli zerxara zengin kulturu gosteren gelinliklerin yerini sade hec bir gozelliyi zenginliyi olmayan ag ketan paltarlar evez etdi Turkun demek olar ki butun milli adet enenelerini qadagan eden erebler daha sonralar butun adetleri ozununku kimi qeleme verdi Ereb toylarinda turk ustalarin turk qumaslarindan tikdiyi min bir bezek vurdugu gelinlikler deb oldu Islam adetlerine gore qadinin toy gunu bezedilmesi normal haldir Amma basqa dine mensub xalqlarin adetlerine muselman toylarinda emel edilmesi duzgun sayilmir Islama gore ag gelin paltarlari kafirlere yeni muselman olmayanlara xususen de xristianlara xasdir Muselman adetlerine gore gelin toy gunu sirf islam adetlerine gore geyinmeli islam adetlerine gore bezenmelidir Muselman toylarinda gelinin basina yasil rengde duvaq salinmasi adeti varmis amma indi bu adet yoxdur Danilmazdir ki bu adet muselmanlara turklerden kecib amma turkler duvagi qirmizi rengde geyinibler bu hele de beledir Duvagin esas anlami gelinin uzunun yalniz gelecek eri terefinden acilmasi ve uzgorumluluyu vermesi idi Islama gore baha qiymete gelinlik almaq gunahdir cunki bu gelinlik olduqca baha qiymete alinir bir defe geyilir ve ebedi olaraq dolabin bir kuncunde qalir Ona gore toy paltarini ve aksesuarlarini pulla almaq yox kirayelemek daha yaxsidir Islam gelin paltari geymeyi qeti olaraq qadagan etmir ancaq ag gelinliyin evezine dini rengi ozunde eks etdiren yasil duvaqli ereb milli geyimini geymeyi meslehet gorur Ag gelinlik geyilse tamamile qapali bezeksiz olmali celbedici olmamalidir Yad kisileri celb etmemek ucun gelinlik dar ve seffaf olmamalidir 2 Qalereya Redakte Istinadlar Redakte http www mode elegance ru articles cloth svadebnie platja 1 2 3 https news milli az society 33320 html Vikianbarda Gelinlik ile elaqeli mediafayllar var Menbe https az wikipedia org w index php title Gelinlik amp oldid 5798593, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.