Banqladeş istiqlal müharibəsi (benq.মুক্তিযুদ্ধ — Muktijuddho) — hərbi münqişə Qərbi Pakistan ilə Şərqi Pakistan (Pakistan və Banqladeş vaxtı ilə bir dövlətin ərazisinə daxil olmuşdur) və Hindistan arasında baş vermişdir. Nəticədə Banqladeş müstəqil dövlətə çevrilir.
Şərqi və Qərbi Pakistan bir-birindən mədəni xüsusiyyətlərinə xərqlənirdi. Ölkənin paytaxtı Kəraçi Qərbi Pakistanda yerləşirdi. Bu səbəbdən siyasi elitanın böyük hissəsi burada cəmləşmişdi. Qərbi Pakistan hər zaman şərq üzərundə istər siyasi istərsə iqtisadi baxınından dominantlıq edirdi. Halbuki, əhalinin böyük hissəsi şərqdə yerləşirdi. 1972-ci ildə şərqin əhalisi 64,9 milyon nəfər, 1974 ildə 71,3 milyon nəfər təşkil etmişdir. Şərqin inkişafına az vəsayit sərf edilirdi. Xüsusi ilə dil problem olaraq qalırdı. Belə ki, 1952-ci ildə Dəkkədə hökumətin dil qanunu əlehinə çıxışlar baş verir. Qərbdə əsas dil olan Urdu dili şərqdədə əsas dil olması tələb olunurdu. Şərqdə isə əhalinin böyük hissəsi Benqal dilində danışırdı. Şərqdə insanlar özlərini ikinci dərəcəli vətəndaş hiss edirdilər. 1970-ci ildə şərqdə Bxola tropiq qasırğası baş verir. Bu hadisə son yükilliyin ən nöyük fəlakəti sesab edilir. Fəlakət nəticəsində yarım milyon insan həlak olur. Bu zaman yerli hakimiyyət orqanları mərkəzi hökuməti fəaliyyətsizlikdə izdiham edirlər. Bundan sonra şərqdə çıxışlar baş qaldırır. İnsanlar Yəhya Xan Muhammədin istehfasını tələb edirlər.
1970-ci ilin dekabrında parlament seçkilərində şərqdən olan və şeyx Mucibur Rəhmanın rəhbərlik etdiyi «Аvаmi Liq» («Azadlıq liqası») partiyası qalib gəlir. Onlar şərqə muxtariyyət verilməsi proqramını irəli sürürlər. Konstutsiyaya görə partiyaya ölkədə hökumət təşkil hüququ verilirdi. Ancaq Yaxya Xan Rəhmanın baş nazir olmasına qarşı çıxır və qərbdə qalib gələn partiyanın rəhbəri Zülfiqar Əli Bxuttonun baş verməsini istəyir. Yaxya Xan Rəhman, Zülfiqar Əli Bxutto və şeyx Mucibur Rəhman arasında aparılan daxışıqlar bir nəticə vermir. 7 mart1971-ci ildə şeyx Mucibur Rəhman Şərqi Pakistanın azadlığı uğrunda mübarizəyə başladığını elan edir.
Müharibə
Müharibə 26 mart1971-ci ildə Qərbi Pakistan istiqamətindən gələn ordu qüvvələrinin başlatdığı əməliyyatdan sonra başlayır. Bu əməliyyat tələbələr və şərqin ordusuna qarşı yönəlmişdi. Səbəb isə onların müstəqillik hərəkatı idi. Bundan bir gün sonra (27 mart1971-ci il) ordu zabiti mayor Zaur Rəhman radio ilə Muciburun imzaladığı sənədi oxuyur. Bununla da yeni dövlətin, Banqladeşin müstəqilliyini elan edir.
İlk əvvəl Pakistan ordusu olduqca az dirənişə məruz qalır. Yazın sonlarına ordu bütün şəhərləri ələ keçirir. Bununla belə benqallar «Muxti-baxini» (azadlıq ordusu) təşkilatı təsis edərək qərbin ordularına qarşı partizan müharibəsinə başlarır. Azadlıq ordusunun sayı ordudan qaçaraq bu təşkilata qoşulanlar və yerli əhalinin sayəsində çoxalırdı. Partizanların komandirlərindən biri sosialist polpovnik Abu Таxеr olmuşdur.
Ordu banqladeşlərə qarşı sərt represiya xətti tutur. 1971-ci ilin sonuna 200 min dən 3 milyona qədər banqladeşkli həlak olur. Hərbiçilərin reydləri zamanı minlərlə tələbə izsiz yoxa çıxmışdır. 14 dekabr 1971 ildə benqalların 200 seçilmiş adaları öz evlərindən oğurlanmış və ödürülmüşdür. «Avami liq» təşkilatınln fəaliyyəti qadağan edilir. Mucibur Raxman isə həbs edilir.
İndira Qandi
Hinndistanın baş naziri İndira Qandi yeni dövlətin elan edilməsindən dərhal sonra onun müdafiəsinə qalxır. Hindistan bu məsələdə xüsusi ilə canpəşanlıq göstərir və Banqladeşin müstəqilliynə çalışırdı. Banqladeşdən gələn qaçqınlar ölkədə sosial problemləri artırırdı. Hindistan istər iqtisadi istərsə hərbi baxımdan Banqladeş Azadlıq ordusuna yardım göstərirdi. Bu isə Pakistanın Hindistanla sərhədə «Çingizxan» adlı hərbi əməliyyatını keçirməsinə səbəb olur. Bunulada Üçüncü Hindistan-Pakistan müharibəsi başlayır.
Müharibənin sonu
16 dekabr1971-ci ildə Hindistan ordusu və «Muxti-baxini» Qərbi Pakistan ordusu üzərində əhəmiyyətli qələbə çalırlar. Bu zaman 93 000 pakistanlı əsgər təslim olur. Bu tarixdə İkinci Dünya müharibəsindən sonra ən böyük bu tip hadisə olur.
Pakistanın müharibədə məğlubiyyətindən sonra Хаmudura Rəhmanın başçılığı ilə komisiya təşkil edilir. Bu komisiyanın məqsədi sərt hərbi rejiminin hərbi cinayyətlərini araşdırmaq olur.
İstinadlar
Şərqi Pakistan ölkə əhalisinin 54,2 % təşkil edirdi
From Deterrence and Coercive Diplomacy to War – The 1971 Crisis in South Asia. Asif Siddiqui, Journal of International and Area Studies Vol.4 No.1, 1997. 12. pp 73–92.
Mənbə
Dateline Bangladesh: Documentary by Gita Mehta — YouTube
The Liberation war of Bangladesh
1971 Bangladesh Genocide Archive
Freedom In the Air
Video, audio footage, news reports, pictures and resources from Mukto-mona
Eyewitness Accounts: Genocide in Bangladesh 2010-07-25 at the Wayback Machine
Study finds no cases of rape by Pakistan Army in 1971
Sheikh Mujib wanted a confederation: US papers, by Anwar Iqbal, Dawn, 7 July 2005
Bangladesh Liberation War Picture Gallery Graphic images, viewer discretion advised
Rashid Askari:Liberation War facts
1971 War: How Russia sank Nixon’s gunboat diplomacy
Avqust 09, 2021
banqladeş, istiqlal, müharibəsi, benq, muktijuddho, hərbi, münqişə, qərbi, pakistan, ilə, şərqi, pakistan, pakistan, banqladeş, vaxtı, ilə, dövlətin, ərazisinə, daxil, olmuşdur, hindistan, arasında, baş, vermişdir, nəticədə, banqladeş, müstəqil, dövlətə, çevri. Banqlades istiqlal muharibesi benq ম ক ত য দ ধ Muktijuddho herbi munqise Qerbi Pakistan ile Serqi Pakistan Pakistan ve Banqlades vaxti ile bir dovletin erazisine daxil olmusdur ve Hindistan arasinda bas vermisdir Neticede Banqlades musteqil dovlete cevrilir Banqlades istiqlal muharibesiTarix 26 mart 1971 16 dekabr 1971Yeri Banqlades erazisiNeticesi Banqladesin musteqilliyini elan etmesi Munaqise terefleriKomandan lar Muhammed Ismani Ziaur Rehman Sem Maneksou Amir Niyazi Tikka Xan Mohammed SeriffTereflerin quvvesi175 000 500 000 395 000Olenler ve yaralananlar3 000 000 93 000 Vikianbarda elaqeli mediafayllar Mundericat 1 Muharibenden onceki veziyyet 2 Muharibe 3 Muharibenin sonu 4 Istinadlar 5 MenbeMuharibenden onceki veziyyet RedakteSerqi ve Qerbi Pakistan bir birinden medeni xususiyyetlerine xerqlenirdi Olkenin paytaxti Keraci Qerbi Pakistanda yerlesirdi Bu sebebden siyasi elitanin boyuk hissesi burada cemlesmisdi Qerbi Pakistan her zaman serq uzerunde ister siyasi isterse iqtisadi baxinindan dominantliq edirdi Halbuki ehalinin boyuk hissesi serqde yerlesirdi 1 1972 ci ilde serqin ehalisi 64 9 milyon nefer 1974 ilde 71 3 milyon nefer teskil etmisdir Serqin inkisafina az vesayit serf edilirdi Xususi ile dil problem olaraq qalirdi Bele ki 1952 ci ilde Dekkede hokumetin dil qanunu elehine cixislar bas verir Qerbde esas dil olan Urdu dili serqdede esas dil olmasi teleb olunurdu Serqde ise ehalinin boyuk hissesi Benqal dilinde danisirdi Serqde insanlar ozlerini ikinci dereceli vetendas hiss edirdiler 1970 ci ilde serqde Bxola tropiq qasirgasi bas verir Bu hadise son yukilliyin en noyuk felaketi sesab edilir Felaket neticesinde yarim milyon insan helak olur Bu zaman yerli hakimiyyet orqanlari merkezi hokumeti fealiyyetsizlikde izdiham edirler Bundan sonra serqde cixislar bas qaldirir Insanlar Yehya Xan Muhammedin istehfasini teleb edirler 1970 ci ilin dekabrinda parlament seckilerinde serqden olan ve seyx Mucibur Rehmanin rehberlik etdiyi Avami Liq Azadliq liqasi partiyasi qalib gelir Onlar serqe muxtariyyet verilmesi proqramini ireli sururler Konstutsiyaya gore partiyaya olkede hokumet teskil huququ verilirdi Ancaq Yaxya Xan Rehmanin bas nazir olmasina qarsi cixir ve qerbde qalib gelen partiyanin rehberi Zulfiqar Eli Bxuttonun bas vermesini isteyir Yaxya Xan Rehman Zulfiqar Eli Bxutto ve seyx Mucibur Rehman arasinda aparilan daxisiqlar bir netice vermir 7 mart 1971 ci ilde seyx Mucibur Rehman Serqi Pakistanin azadligi ugrunda mubarizeye basladigini elan edir Muharibe RedakteMuharibe 26 mart 1971 ci ilde Qerbi Pakistan istiqametinden gelen ordu quvvelerinin baslatdigi emeliyyatdan sonra baslayir Bu emeliyyat telebeler ve serqin ordusuna qarsi yonelmisdi Sebeb ise onlarin musteqillik herekati idi Bundan bir gun sonra 27 mart 1971 ci il ordu zabiti mayor Zaur Rehman radio ile Muciburun imzaladigi senedi oxuyur Bununla da yeni dovletin Banqladesin musteqilliyini elan edir Ilk evvel Pakistan ordusu olduqca az direnise meruz qalir Yazin sonlarina ordu butun seherleri ele kecirir Bununla bele benqallar Muxti baxini azadliq ordusu teskilati tesis ederek qerbin ordularina qarsi partizan muharibesine baslarir Azadliq ordusunun sayi ordudan qacaraq bu teskilata qosulanlar ve yerli ehalinin sayesinde coxalirdi Partizanlarin komandirlerinden biri sosialist polpovnik Abu Taxer olmusdur Ordu banqladeslere qarsi sert represiya xetti tutur 1971 ci ilin sonuna 200 min den 3 milyona 2 qeder banqladeskli helak olur Herbicilerin reydleri zamani minlerle telebe izsiz yoxa cixmisdir 14 dekabr 1971 ilde benqallarin 200 secilmis adalari oz evlerinden ogurlanmis ve odurulmusdur Avami liq teskilatinln fealiyyeti qadagan edilir Mucibur Raxman ise hebs edilir Indira Qandi Hinndistanin bas naziri Indira Qandi yeni dovletin elan edilmesinden derhal sonra onun mudafiesine qalxir Hindistan bu meselede xususi ile canpesanliq gosterir ve Banqladesin musteqilliyne calisirdi Banqladesden gelen qacqinlar olkede sosial problemleri artirirdi Hindistan ister iqtisadi isterse herbi baximdan Banqlades Azadliq ordusuna yardim gosterirdi Bu ise Pakistanin Hindistanla serhede Cingizxan adli herbi emeliyyatini kecirmesine sebeb olur Bunulada Ucuncu Hindistan Pakistan muharibesi baslayir Muharibenin sonu Redakte16 dekabr 1971 ci ilde Hindistan ordusu ve Muxti baxini Qerbi Pakistan ordusu uzerinde ehemiyyetli qelebe calirlar Bu zaman 93 000 pakistanli esger teslim olur Bu tarixde Ikinci Dunya muharibesinden sonra en boyuk bu tip hadise olur Pakistanin muharibede meglubiyyetinden sonra Hamudura Rehmanin basciligi ile komisiya teskil edilir Bu komisiyanin meqsedi sert herbi rejiminin herbi cinayyetlerini arasdirmaq olur Istinadlar Redakte Serqi Pakistan olke ehalisinin 54 2 teskil edirdi From Deterrence and Coercive Diplomacy to War The 1971 Crisis in South Asia Asif Siddiqui Journal of International and Area Studies Vol 4 No 1 1997 12 pp 73 92 Menbe RedakteDateline Bangladesh Documentary by Gita Mehta YouTube The Liberation war of Bangladesh 1971 Bangladesh Genocide Archive Freedom In the Air Video audio footage news reports pictures and resources from Mukto mona Eyewitness Accounts Genocide in Bangladesh Arxivlesdirilib 2010 07 25 at the Wayback Machine The women of 1971 Tales of abuse and rape by the Pakistan Army 1971 Massacre in Bangladesh and the Fallacy in the Hamoodur Rahman Commission Report Dr M A Hasan Women of Pakistan Apologize for War Crimes 1996 Study finds no cases of rape by Pakistan Army in 1971 Sheikh Mujib wanted a confederation US papers by Anwar Iqbal Dawn 7 July 2005 Page containing copies of the surrender documents Bangladesh Liberation War Picture Gallery Graphic images viewer discretion advised Rashid Askari Liberation War facts 1971 War How Russia sank Nixon s gunboat diplomacyMenbe https az wikipedia org w index php title Banqlades istiqlal muharibesi amp oldid 5721075, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
.svg.html){kind=link}
