Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Yumurtavari ilankölgəsi (lat. Ferula oopoda) — bitkilər aləminin çətirçiçəklilər dəstəsinin çətirkimilər fəsiləsinin i̇lankölgəsi cinsinə aid bitki növü. IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu "Kritik təhlükə həddində olanlar" kateqoriyasına aiddir – CR B2ab (ii, iii,); C2a. Azərbaycanın nadir növüdür.
| Yumurtavari ilankölgəsi | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Elmi təsnifat | ||||||||
| Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Triba: Yarımtriba: Cins: Növ: Yumurtavari ilankölgəsi | ||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||
| ||||||||
| ||||||||
Qısa morfoloji təsviri
Çoxillik monokarp bitkidir, hündürlüyü 1 m-ə yaxındır. Gövdəsi düzdür, qalındır, yuxarı hissəsində budaqlar bərabər ölçüdədir. Gövdə yarpaqlarının qınları dərivaridir, çılpaqdır, üfürülmüş kimidir, ucu bərkdir. Yarpaq ayaları xətvaridir. Kökətrafı yarpaqlarının son ayaları rombvaridir, çox sayda yarılmış lələklidir, qalın-xətvaridir, uzunluğu 2-4 sm, eni 1,5-2 mm-dir. Gövdə yarpaqları çox kiçikdir, çox şişikin, ağtəhər, dərivari qınlıdır. Ləçəkləri tünd sarıdır, ellipsvaridir, uzunluğu 2 mm-ə yaxındır, üzü aşağı istiqamətlənmişdir. Uzunluğu 10 mm-ə qədər olan meyvələri ellipsvaridir.
Bioloji, ekoloji və fitosenoloji xüsusiyyətləri
Çiçəkləmə may-iyun, meyvəvermə iyun-iyul aylarında müşahidə edilmişdir. Kserofitdir. 900–1000 m hündürlükdə yayılmışdır. Aşağı dağ qurşaqlarında, gilli dərələrdə rast gəlinir.
Yayılması
Naxçıvanın dağlıq hissəsində yayılmışdır. (Duzdağ ərazisinin cənub yamacında kiçik populyasiyası vardır).
Sayı və tendensiyası
Populyasiyanın sayı sürətlə azalır. İtmə təhlükəsi altında olan yeganə lokalitet mövcuddur. Takson çox yaxın bir gələcəkdə məhv olmaq təhlükəsi həmçinin bir neçə illərdir ki, əvvəlki populyasiyalarına rast gəlinmir.
Məhdudlaşdırıcı amillər
Monopark olduğu üçün çoxalmasının zəifliyi və iqlimdir.
Mühafizə tədbirləri
Yayıldığı Darıdağ ərazisində yasaqlıq yaradılması təklif edilmişdir. Populyasiya təhlükə altında olduğundan qorunması vacibdir.
İstinadlar
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Yumurtavari ilankolgesi lat Ferula oopoda bitkiler aleminin cetircicekliler destesinin cetirkimiler fesilesinin i lankolgesi cinsine aid bitki novu IUCN Qirmizi Siyahisina gore novun kateqoriyasi ve statusu Kritik tehluke heddinde olanlar kateqoriyasina aiddir CR B2ab ii iii C2a Azerbaycanin nadir novudur Yumurtavari ilankolgesiElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad EmbryophytesKlad Klad Klad Toxumlu bitkilerKlad Cicekli bitkilerKlad Klad Klad Klad AsteridsKlad Deste CetirciceklilerFesile CetirkimilerYarimfesile Triba Yarimtriba Cins IlankolgesiNov Yumurtavari ilankolgesiBeynelxalq elmi adiFerula oopodaSeklin VikiAnbarda axtarisiNCBI 371375EOL 2881603Qisa morfoloji tesviriCoxillik monokarp bitkidir hundurluyu 1 m e yaxindir Govdesi duzdur qalindir yuxari hissesinde budaqlar beraber olcudedir Govde yarpaqlarinin qinlari derivaridir cilpaqdir ufurulmus kimidir ucu berkdir Yarpaq ayalari xetvaridir Koketrafi yarpaqlarinin son ayalari rombvaridir cox sayda yarilmis leleklidir qalin xetvaridir uzunlugu 2 4 sm eni 1 5 2 mm dir Govde yarpaqlari cox kicikdir cox sisikin agteher derivari qinlidir Lecekleri tund saridir ellipsvaridir uzunlugu 2 mm e yaxindir uzu asagi istiqametlenmisdir Uzunlugu 10 mm e qeder olan meyveleri ellipsvaridir Bioloji ekoloji ve fitosenoloji xususiyyetleriCicekleme may iyun meyveverme iyun iyul aylarinda musahide edilmisdir Kserofitdir 900 1000 m hundurlukde yayilmisdir Asagi dag qursaqlarinda gilli derelerde rast gelinir YayilmasiNaxcivanin dagliq hissesinde yayilmisdir Duzdag erazisinin cenub yamacinda kicik populyasiyasi vardir Sayi ve tendensiyasiPopulyasiyanin sayi suretle azalir Itme tehlukesi altinda olan yegane lokalitet movcuddur Takson cox yaxin bir gelecekde mehv olmaq tehlukesi hemcinin bir nece illerdir ki evvelki populyasiyalarina rast gelinmir Mehdudlasdirici amillerMonopark oldugu ucun coxalmasinin zeifliyi ve iqlimdir Muhafize tedbirleriYayildigi Daridag erazisinde yasaqliq yaradilmasi teklif edilmisdir Populyasiya tehluke altinda oldugundan qorunmasi vacibdir IstinadlarHemcinin bax