Yer-Su, türk və altay mifologiyasında bir təbiət layı. Eyni zamanda köhnə türk inancında bir ruh kateqoriyası. Yar-Sub və ya Yar-Suv olaraq da deyilər. Əleyhdarı Göy-Qaldır.
Yer-su anlayışı
Bu inanca görə Yer-Su ruhları Torpaq AnaÖtükene bağlı təbiət ruhlarıdır. Bəzən bir ağacın, qayanın, dağın, gölün, çayın, ya da hətta bütün bir ölkənin ruhu olarlar. Yer-Sulara hörmət etmək lazımdır. Bir meşəyə girildiyində diqqətli hərəkət edilir; səsli danışılmaz, budaqlar qırılmaz, daş atılmaz. Əgər insan təbiətdən bir şey görürsə bu yalnız təbiət ruhlarının icazə verməsiylə mümkün olmuşdur. Buna görə insanlar Yer-Sulara şükr edərlər.
Yer və su ruhlarını da ehtiva edən təbii varlıqların hamısından ibarətdir. Bu mənada müqəddəs bir güc və həyat enerjisidir lakin maddi varlıqlardan da mücərrədlənmiş deyildir. İnsanlar bu enerji ilə və bu enerjini daşıyan mücərrəd varlıqlarla birbaşa əlaqə və ünsiyyət qura bilərlər. Çünki insana ən yaxın olan mücərrəd lay burasıdır. Monqol bayrağında simvolik olaraq iştirak edən ünsürlərdən biridir. Yer-Su ruhlarını isə öz içlərində bir neçə böyük alt kateqoriyaya bölmək olar lakin bu qəti bir təsnif etmə deyildir. Çünki alt kateqoriyalardan çox bu ruhların dərhal hər əşya, canlı və ya təbii varlıq ilə əlaqəli olaraq çox sayda təsbit edilə biləcəyi gerçəyi daha böyük əhəmiyyət daşıyır. Yenə də kobudca belə ümumi bir təsnif etmə edilə bilər. Dağ Ruhları, Meşə Ruhları, Ev Ruhları və Su Ruhları ən çox əhəmiyyətə sahib olaraq ortaya çıxarlar. Digər ruhları bunların içində və ya bunlara bağlı olaraq iştirak edən mücərrəd varlıqlar olaraq düşünmək mümkündür.
Köç Dastanında, türklər 40 nəsildən bəri müqəddəs saydıqları bir qayanı çinliləre hədiyyə edərlər. Buna görə birdən göy qərib bir tarazlıq bürünər, quşların və təbiətdəki heyvanların səsləri kəsilir, bitkilər saralıb solmağa başlayır və türklərin arasında epidemiya xəstəliklər yayılar. Doğadan Yer-Suların "kööç.. kööç" deyə səsləri eşidilər. Bu səslər ancaq türklər aylarla köç edib çox uzaqlara vardıqlarında kəsilir. Bu şəkildə Yer-Sular özlərinə hörmətsizlik etmiş olan türkləri cezalandırmış olarlar. Eyni şəkildə müəyyən qaydalara uyulmadığı təqdirdə təbiətdən gələn bərəkətin azalacağına inanırdılar. Yer-Sular unudulmuş ataların ruhları olduğuna inanırdılar. Ataların adları xatırlandığı müddətcə ailələrinin yaxınlığında olub onlara dəstək olduqlarına, amma əgər unudulub adları anılmazsa, təbiətə gedib orada hər hansı bir cisimin ruhu olduqlarına inanırdılar.
Yer
Yer - dünya və ya üzərində yaşanılan qisimi. Cer (Çer, Cir, Çir) olaraq deyildiyi türk dilləri də vardır. "Yer üzü" də deyilir. Monqollar Qazar deyərlər. Türk-monqol və Şumer əfsanələrində Yer, dişi gücü işarələr. Sami (hal-hazırda ivrit-ərəb) mədəniyyətində isə tam tərsidir. Həvva sözü göyü və havanı xatırladar (Ava: Hava deməkdir). Adəm sözü isə yeri və torpağı ehtiva edər (Adama: Palçıq deməkdir). Monqolcada dünyaya Yertönt deyilər.
Mənbə
Türk Əfsanə Sözlüyü, Dəniz Qaraqurd, Türkiyə, 2011, e-Kitab (OTRS: CC BY-SA 3.0) (türk.)
türk, altay, mifologiyasında, təbiət, layı, eyni, zamanda, köhnə, türk, inancında, kateqoriyası, olaraq, deyilər, əleyhdarı, göy, qaldır, mündəricat, anlayışı, mənbə, həmçinin, baxın, xarici, keçidləryer, anlayışı, redaktəbu, inanca, görə, ruhları, torpaq, ötü. Yer Su turk ve altay mifologiyasinda bir tebiet layi Eyni zamanda kohne turk inancinda bir ruh kateqoriyasi Yar Sub ve ya Yar Suv olaraq da deyiler Eleyhdari Goy Qaldir Mundericat 1 Yer su anlayisi 2 Yer 3 Menbe 4 Hemcinin baxin 5 Xarici kecidlerYer su anlayisi RedakteBu inanca gore Yer Su ruhlari Torpaq Ana Otukene bagli tebiet ruhlaridir Bezen bir agacin qayanin dagin golun cayin ya da hetta butun bir olkenin ruhu olarlar Yer Sulara hormet etmek lazimdir Bir meseye girildiyinde diqqetli hereket edilir sesli danisilmaz budaqlar qirilmaz das atilmaz Eger insan tebietden bir sey gorurse bu yalniz tebiet ruhlarinin icaze vermesiyle mumkun olmusdur Buna gore insanlar Yer Sulara sukr ederler Yer ve su ruhlarini da ehtiva eden tebii varliqlarin hamisindan ibaretdir Bu menada muqeddes bir guc ve heyat enerjisidir lakin maddi varliqlardan da mucerredlenmis deyildir Insanlar bu enerji ile ve bu enerjini dasiyan mucerred varliqlarla birbasa elaqe ve unsiyyet qura bilerler Cunki insana en yaxin olan mucerred lay burasidir Monqol bayraginda simvolik olaraq istirak eden unsurlerden biridir Yer Su ruhlarini ise oz iclerinde bir nece boyuk alt kateqoriyaya bolmek olar lakin bu qeti bir tesnif etme deyildir Cunki alt kateqoriyalardan cox bu ruhlarin derhal her esya canli ve ya tebii varliq ile elaqeli olaraq cox sayda tesbit edile bileceyi gerceyi daha boyuk ehemiyyet dasiyir Yene de kobudca bele umumi bir tesnif etme edile biler Dag Ruhlari Mese Ruhlari Ev Ruhlari ve Su Ruhlari en cox ehemiyyete sahib olaraq ortaya cixarlar Diger ruhlari bunlarin icinde ve ya bunlara bagli olaraq istirak eden mucerred varliqlar olaraq dusunmek mumkundur Koc Dastaninda turkler 40 nesilden beri muqeddes saydiqlari bir qayani cinlilere hediyye ederler Buna gore birden goy qerib bir tarazliq buruner quslarin ve tebietdeki heyvanlarin sesleri kesilir bitkiler saralib solmaga baslayir ve turklerin arasinda epidemiya xestelikler yayilar Dogadan Yer Sularin kooc kooc deye sesleri esidiler Bu sesler ancaq turkler aylarla koc edib cox uzaqlara vardiqlarinda kesilir Bu sekilde Yer Sular ozlerine hormetsizlik etmis olan turkleri cezalandirmis olarlar Eyni sekilde mueyyen qaydalara uyulmadigi teqdirde tebietden gelen bereketin azalacagina inanirdilar Yer Sular unudulmus atalarin ruhlari olduguna inanirdilar Atalarin adlari xatirlandigi muddetce ailelerinin yaxinliginda olub onlara destek olduqlarina amma eger unudulub adlari anilmazsa tebiete gedib orada her hansi bir cisimin ruhu olduqlarina inanirdilar Yer RedakteYer dunya ve ya uzerinde yasanilan qisimi Cer Cer Cir Cir olaraq deyildiyi turk dilleri de vardir Yer uzu de deyilir Monqollar Qazar deyerler Turk monqol ve Sumer efsanelerinde Yer disi gucu isareler Sami hal hazirda ivrit ereb medeniyyetinde ise tam tersidir Hevva sozu goyu ve havani xatirladar Ava Hava demekdir Adem sozu ise yeri ve torpagi ehtiva eder Adama Palciq demekdir Monqolcada dunyaya Yertont deyiler Menbe RedakteTurk Efsane Sozluyu Deniz Qaraqurd Turkiye 2011 e Kitab OTRS CC BY SA 3 0 turk Hemcinin baxin RedakteDag iyesiXarici kecidler RedakteThe Gods of Turks Arxivlesdirilib 2012 06 18 at the Wayback Machine ing Menbe https az wikipedia org w index php title Yer Su amp oldid 5708996, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
