Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Xəlil Məmmədəli oğlu Qasımov (28 fevral 1942, Bakı – 24 oktyabr 2021, Bakı) — biologiya elmləri doktoru (1980), professor (1996), AMEA-nın müxbir üzvü (2001).
| Xəlil Qasımov | |
|---|---|
| Qasımov Xəlil Məmmədəli oğlu | |
 | |
| Doğum tarixi | 28 fevral 1942 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 24 oktyabr 2021 (79 yaşında) |
| Vəfat yeri | Bakı, Azərbaycan |
| Vətəndaşlığı | Azərbaycan |
| Elmi dərəcəsi | biologiya elmləri doktoru |
| Elmi adı | professor |
| İş yerləri | |
| Alma-mater | Bakı Dövlət Universiteti |
| Təhsili | |
| Üzvlüyü | |
Həyatı
Xəlil Qasımov 28 fevral 1942-ci ildə Bakı şəhərində ziyalı ailəsində anadan olub. 1965-ci ildə Bakı Dövlət Universitetinin Fizika fakültəsini, 1968-1972-ci illərdə SSRİ Elmlər Akademiyası Biofizika İnstitutunun əyani aspiranturasında oxuyub.
Əmək fəaliyyəti
Xəlil Qasımov 1965-1967-ci illərdə Azərbaycan SSR EA-nın akademik Abdulla Qarayev adına Fiziologiya İnstitutunda baş laborant, 1980-1984-cü illərdə EA-nın Fizika İnstitutunun Biofizika laboratoriyasında mühəndis, kiçik elmi işçi və baş elmi işçi vəzifələrində çalışıb. 1984-2018-ci illərdə Azərbaycan EA-nın Botanika İnstitutunda Hüceyrə biofizika laboratoriyasının müdiri, 2018-2021-ci illərdə AMEA Botanika İnstitutu Eksperimental botanika şöbəsinin baş elmi işçi vəzifələrində çalışıb.
Alim 1994-2004-cü illərdə Azərbaycan Dövlət Bədən Tərbiyəsi və İdman Akademiyasının Fiziologiya kafedrasında professor vəzifəsində fəaliyyət göstərib, 2007-2014-cü illərdə Azərbaycan Milli Ensiklopediyasının Elmi Mərkəzinin direktor müavini və direktorun müşaviri vəzifələrində çalışıb. AMEA-nın müxbir üzvü Xəlil Qasımov 2016-ci ildən Azərbaycan Dövlət Bədən Tərbiyəsi və İdman Akademiyasının Tibbi-bioloji elmlər kafedrasının müdiri olub.
Üzv olduğu qurumlar
- AMEA Botanika İnstitutunun Elmi Şurasının üzvü
- Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında AAK-ın Rəyasət Heyətinin üzvü
- AMEA Botanika İnstitutunun fəaliyyət göstərən Dissertasiya müdafiəsi Şurasının üzvü
- 2003-cü ildən Rusiya EA Rəyasət Heyətinin nəzdində fəaliyyət göstərən Membran Şurasının üzvü
Akademik fəaliyyəti
Xəlil Qasımov 1972-ci ildə SSRİ Elmlər Akademiyası Biofizika İnstitutunun əyani aspiranturasını bitirmişdi. "Polien antibiotiklərin təsir mexanizmi" mövzusunda namizədlik, 1980-ci ildə "Lipid membranlarında polien antibiotiklərin işləmə prinsipləri – quruluş və funksiyasının qarşılıqlı təsiri" mövzusunda doktorluq dissertasiyalarını müdafiə edib. 1996-cı ildə professor elmi adını qazanan Xəlil Qasımov 2001-ci ildə AMEA-nın müxbir üzvü seçilib. Alim uzun illər Bakı Dövlət Universitetində, Azərbaycan Tibb Universitetində və Azərbaycan Dövlət Bədən Tərbiyəsi Akademiyasında Biofizika və Biokimya ixtisası üzrə mühazirələr oxuyub.
Xəlil Qasımovun 180 elmi məqalə, 3 monoqrafiya və 7 ixtiranın müəllifi idi. Onun elmi əsərləri "Nature", "Biochimica et Biophysica Acta", "Studia Biophysica", "Pol. J. Chemistry", "Russian Journal Bioorganic Chemistry", "J. Experimental biology and medicine", "Журнал Экспериментальной биологии и медицины, "Биофизика", "Успехи современной биологии”, “Биологические мембраны”, “Цитология”, “Биоорганическая химия”, “Химико-фармацевтический журнал", "Антибиотики и медицинская биотехнология" jurnallarında çap olunub. Alim 10-dan çox ölkədə beynəlxalq elmi simpozium, konqres və konfranslarda məruzələrlə çıxış edib.
Xəlil Qasımovun elmi rəhbərliyi ilə 6 fəlsəfə və 1 elmlər doktoru hazırlanıb. Beynəlxalq jurnallarda onun əsərlərinə 500-dən çox istinad olunub. Qasımov hüceyrə membranlarında fəaliyyət göstərən nəqliyyat sistemlərinin biofizikasını və biokimyasını molekulyar səviyyədə tədqiq edən aparıcı alimlərdən biri idi. Onun apardığı elmi-tədqiqat işləri hüceyrə membranlarında mövcud olan nəqliyyat sistemlərinin molekulyar təşkili, qeyri-üzvi və üzvi birləşmələrinin membranlardan seçici yolla nəql edilməsi, ion kanallarının yaradılması və membranlarda onların işləmə prinsiplərinin tədqiqi, membran texnologiyasının nəzəri əsaslarının yaradılması ilə əlaqədar idi. Alim sovetlər birliyində ilk dəfə olaraq membranaktiv polien antibiotiklər sinfini aşkar etmiş və onların membranlara təsiredici mexanizmini molekulyar səviyyədə tədqiq edib.
Elmi əsərləri
1. Костенко Г.А., Касумов Х.М. Литинская Л.Л., Эйдус Л.Х. 1971. Использование метода измерения электропроводности клеточной суспензии для прижизненного исследования изменения среднего объема клеток во времени (на примере изучения клеток асцитной карциномы Эрлиха). – "Биофизика", т. 16, № 5, 1971, с. 865 – 871.
2.Касумов Х.М., Либерман Е.А. 1972. Ионная проницаемость бимолекулярных мембран в присутствии полиеновых антибиотиков. I. Нистатин и амфотерицин В. – "Биофизика", т.17, № 6, с. 1024 – 1031.
3.Касумов Х.М., Либерман Е.А. 1973. Ионная проницаемость бимолекулярных мембран в присутствии полиеновых антибиотиков. II. Леворин, трихомицин, кандицидин. – "Биофизика", т. 18, № 2, с. 264 – 271.
4.Касумов Х.М., Либерман Е.А., Этингов Е.Д. 1973. Взаимодействие производных полиенового антибиотика амфотерицина В с бимолекулярными мембранами. – "Биофизика", т. 18, № 6, с. 1020 – 1023.
5.Касумов Х.М., Либерман Е.А. 1974. Роль холестерина в увеличении проводимости бимолекулярных мембран полиеновыми антибиотиками.- "Биофизика", т. 19, № 1, с. 71 – 74.
Vəfatı
Xəlil Qasımov 24 oktyabr 2021-ci ildə vəfat edib.
Təltif və mükafatları
- AMEA Rəyasət Heyətinin Fəxri fərmanı — (2002;2012).
İstinadlar
- "Qasımov Xəlil Məmmədəli oğlu" (az.). science.gov.az. 2017. 2021-04-21 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-11-20.
- "Xəlil Məmmədəli oğlu Qasımov" (Azərbaycan). www.nkpi.az.
- "Tibbi-biologiya sahəsində tanınmış alim Xəlil Qasımov vəfat edib" (Azərbaycan). aztibb.az. 04.12.2023 tarixində .
Xarici keçidlər
- Professor dünyasını dəyişdi.
- Xəlil Qasımov vəfat etdi.
- Azərbaycanlı alim dünyasını dəyişdi.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Xelil Memmedeli oglu Qasimov 28 fevral 1942 Baki 24 oktyabr 2021 Baki biologiya elmleri doktoru 1980 professor 1996 AMEA nin muxbir uzvu 2001 Xelil QasimovQasimov Xelil Memmedeli ogluDogum tarixi 28 fevral 1942 1942 02 28 Dogum yeri Baki Azerbaycan SSR SSRIVefat tarixi 24 oktyabr 2021 2021 10 24 79 yasinda Vefat yeri Baki AzerbaycanVetendasligi AzerbaycanElmi derecesi biologiya elmleri doktoruElmi adi professorIs yerleri Azerbaycan Dovlet Beden Terbiyesi ve Idman AkademiyasiAlma mater Baki Dovlet UniversitetiTehsili Baki Dovlet UniversitetiUzvluyu Azerbaycan Milli Elmler AkademiyasiHeyatiXelil Qasimov 28 fevral 1942 ci ilde Baki seherinde ziyali ailesinde anadan olub 1965 ci ilde Baki Dovlet Universitetinin Fizika fakultesini 1968 1972 ci illerde SSRI Elmler Akademiyasi Biofizika Institutunun eyani aspiranturasinda oxuyub Emek fealiyyetiXelil Qasimov 1965 1967 ci illerde Azerbaycan SSR EA nin akademik Abdulla Qarayev adina Fiziologiya Institutunda bas laborant 1980 1984 cu illerde EA nin Fizika Institutunun Biofizika laboratoriyasinda muhendis kicik elmi isci ve bas elmi isci vezifelerinde calisib 1984 2018 ci illerde Azerbaycan EA nin Botanika Institutunda Huceyre biofizika laboratoriyasinin mudiri 2018 2021 ci illerde AMEA Botanika Institutu Eksperimental botanika sobesinin bas elmi isci vezifelerinde calisib Alim 1994 2004 cu illerde Azerbaycan Dovlet Beden Terbiyesi ve Idman Akademiyasinin Fiziologiya kafedrasinda professor vezifesinde fealiyyet gosterib 2007 2014 cu illerde Azerbaycan Milli Ensiklopediyasinin Elmi Merkezinin direktor muavini ve direktorun musaviri vezifelerinde calisib AMEA nin muxbir uzvu Xelil Qasimov 2016 ci ilden Azerbaycan Dovlet Beden Terbiyesi ve Idman Akademiyasinin Tibbi bioloji elmler kafedrasinin mudiri olub Uzv oldugu qurumlar AMEA Botanika Institutunun Elmi Surasinin uzvu Azerbaycan Respublikasinin Prezidenti yaninda AAK in Reyaset Heyetinin uzvu AMEA Botanika Institutunun fealiyyet gosteren Dissertasiya mudafiesi Surasinin uzvu 2003 cu ilden Rusiya EA Reyaset Heyetinin nezdinde fealiyyet gosteren Membran Surasinin uzvuAkademik fealiyyetiXelil Qasimov 1972 ci ilde SSRI Elmler Akademiyasi Biofizika Institutunun eyani aspiranturasini bitirmisdi Polien antibiotiklerin tesir mexanizmi movzusunda namizedlik 1980 ci ilde Lipid membranlarinda polien antibiotiklerin isleme prinsipleri qurulus ve funksiyasinin qarsiliqli tesiri movzusunda doktorluq dissertasiyalarini mudafie edib 1996 ci ilde professor elmi adini qazanan Xelil Qasimov 2001 ci ilde AMEA nin muxbir uzvu secilib Alim uzun iller Baki Dovlet Universitetinde Azerbaycan Tibb Universitetinde ve Azerbaycan Dovlet Beden Terbiyesi Akademiyasinda Biofizika ve Biokimya ixtisasi uzre muhazireler oxuyub Xelil Qasimovun 180 elmi meqale 3 monoqrafiya ve 7 ixtiranin muellifi idi Onun elmi eserleri Nature Biochimica et Biophysica Acta Studia Biophysica Pol J Chemistry Russian Journal Bioorganic Chemistry J Experimental biology and medicine Zhurnal Eksperimentalnoj biologii i mediciny Biofizika Uspehi sovremennoj biologii Biologicheskie membrany Citologiya Bioorganicheskaya himiya Himiko farmacevticheskij zhurnal Antibiotiki i medicinskaya biotehnologiya jurnallarinda cap olunub Alim 10 dan cox olkede beynelxalq elmi simpozium konqres ve konfranslarda meruzelerle cixis edib Xelil Qasimovun elmi rehberliyi ile 6 felsefe ve 1 elmler doktoru hazirlanib Beynelxalq jurnallarda onun eserlerine 500 den cox istinad olunub Qasimov huceyre membranlarinda fealiyyet gosteren neqliyyat sistemlerinin biofizikasini ve biokimyasini molekulyar seviyyede tedqiq eden aparici alimlerden biri idi Onun apardigi elmi tedqiqat isleri huceyre membranlarinda movcud olan neqliyyat sistemlerinin molekulyar teskili qeyri uzvi ve uzvi birlesmelerinin membranlardan secici yolla neql edilmesi ion kanallarinin yaradilmasi ve membranlarda onlarin isleme prinsiplerinin tedqiqi membran texnologiyasinin nezeri esaslarinin yaradilmasi ile elaqedar idi Alim sovetler birliyinde ilk defe olaraq membranaktiv polien antibiotikler sinfini askar etmis ve onlarin membranlara tesiredici mexanizmini molekulyar seviyyede tedqiq edib Elmi eserleri 1 Kostenko G A Kasumov H M Litinskaya L L Ejdus L H 1971 Ispolzovanie metoda izmereniya elektroprovodnosti kletochnoj suspenzii dlya prizhiznennogo issledovaniya izmeneniya srednego obema kletok vo vremeni na primere izucheniya kletok ascitnoj karcinomy Erliha Biofizika t 16 5 1971 s 865 871 2 Kasumov H M Liberman E A 1972 Ionnaya pronicaemost bimolekulyarnyh membran v prisutstvii polienovyh antibiotikov I Nistatin i amfotericin V Biofizika t 17 6 s 1024 1031 3 Kasumov H M Liberman E A 1973 Ionnaya pronicaemost bimolekulyarnyh membran v prisutstvii polienovyh antibiotikov II Levorin trihomicin kandicidin Biofizika t 18 2 s 264 271 4 Kasumov H M Liberman E A Etingov E D 1973 Vzaimodejstvie proizvodnyh polienovogo antibiotika amfotericina V s bimolekulyarnymi membranami Biofizika t 18 6 s 1020 1023 5 Kasumov H M Liberman E A 1974 Rol holesterina v uvelichenii provodimosti bimolekulyarnyh membran polienovymi antibiotikami Biofizika t 19 1 s 71 74 VefatiXelil Qasimov 24 oktyabr 2021 ci ilde vefat edib Teltif ve mukafatlariAMEA Reyaset Heyetinin Fexri fermani 2002 2012 Istinadlar Qasimov Xelil Memmedeli oglu az science gov az 2017 2021 04 21 tarixinde Istifade tarixi 2021 11 20 Xelil Memmedeli oglu Qasimov Azerbaycan www nkpi az Tibbi biologiya sahesinde taninmis alim Xelil Qasimov vefat edib Azerbaycan aztibb az 04 12 2023 tarixinde Xarici kecidlerProfessor dunyasini deyisdi Xelil Qasimov vefat etdi Azerbaycanli alim dunyasini deyisdi