Xan-Tenqri (qaz.Хан Тәңірі, qırğ.Кан-Теңири, çin汗腾格里峰) — Tyan-Şan dağ silsiləsində yerləşən dağ zirvəsi. Xan-Tenqri İsıkgölün şərqində Çin-Qırğızıstan-Qazaxıstan sərhəddində yerləşir. Onun geoloji hündürlüyü 6,995 metrdir, ancaq onun buz örtüyü ilə birlikdə hündürlüyü 7010 metrə çatır. Buna görə alpinizm dairələrində və SSRİ-də Qar bəbiri mükafatı kriteriyasında bu dağ hündürlüyü 7000 metrlik zirvə sayılır. Xan-Tenqri adının hərfi mənası Qazaxca Kral Səması mənasına gəlir və çox güman ki, bu ad ilahi Göy Tanrıya istinad edir. Bəzi digər yerli dillərdə Xan Tenqri Şingi, Kan-Too Çokusu, Pik Xan-Tenqri, və Xantenqri Fenq kimi də adlanır.
Xan-Tenqri Tyan-Şanda hündürlüyünə görə ikinci dağ zirvəsidir. Hündürlüyünə görə yalnız Ceniş Çokusudan (Qələbə zirvəsi mənasına gəlir, əvvəlki adı Pobeda zirvəsi, 7439 m) geri qalır. Xan-Tenqri Qazaxıstanın ən yüksək nöqtəsi , Qırğızıstanın isə Ceniş Çokusu və İbn Sina zirvəsindən (7,134 m) sonra üçüncü ən yüksək zirvəsidir. Bu dağ həm də dünyanın ən şimaldakı 7,000 metrlik zirvəsi sayılır. Sərt hava şəraiti və havanın seyrək olması ilə əlaqədar olaraq, zirvənin çox qısa alpinizm mövsümü var.
Tarixi
Zirvənin 100 som qırğız əsginasında təsviri
Baxmayaraq ki, Xan-Tenqri yaxınlıqda olan Ceniş Çokusudan 430 metr az hündürlüyə malikdir, 1943-cü ilə kimi bu dağ silsiləsində ən hündür zirvə hesab edilirdi. 1943-cü ildə Ceniş Çokusunun hündürlüyünün daha yüksək olduğu araşdırmalar nəticəsində müəyyən olundu.
Pyotr Semyenov əzəmətli Xan-Tenqri zirvəsini görən ilk avropalı olub (1857-ci il). Zirvə ilk dəfə 1931-ci ildə Mixail Poqrebetskiyin Ukraynalı komandası tərəfindən fəth edilib. Bu komandanın marşrutu qərbi silsilə boyu, cənubdan (Qırğızıstan tərəfdən) idi. Kuzminin komandası isə 1964-cü ildə zirvəni şimaldan (Qazaxıstan tərəfdən) ilk fəth edən komanda olub. Xan-Tenqri nüfuzlu Qar bəbiri mükafatını qazanmaq üçün Sovet alpinistlərinin fəth etməli olduğu beş zirvədən biridir.
Zirvə 100 sum qırğız əsginasında təsvir edilib. 2004-cü ildə ondan çox alpinist dağın ən məşhur marşrutu Poqrebetskiy marşrutu üzrə hərəkət edərkən böyük qar uçqunu nəticəsində həlak olub.
İstinadlar
. dostuck.com.kg. 2016-12-26 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-10-17.
. kobler-partner.ch. 2016-03-04 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-10-17.
Xan-Tenqri marşrut xəritəsi 2017-02-02 at the Wayback Machine
Avqust 20, 2021
tenqri, Хан, Тәңірі, qırğ, Кан, Теңири, çin, 汗腾格里峰, tyan, şan, dağ, silsiləsində, yerləşən, dağ, zirvəsi, isıkgölün, şərqində, çin, qırğızıstan, qazaxıstan, sərhəddində, yerləşir, onun, geoloji, hündürlüyü, metrdir, ancaq, onun, örtüyü, ilə, birlikdə, hündürlü. Xan Tenqri qaz Han Tәniri qirg Kan Teniri cin 汗腾格里峰 Tyan San dag silsilesinde yerlesen dag zirvesi Xan Tenqri Isikgolun serqinde Cin Qirgizistan Qazaxistan serheddinde yerlesir Onun geoloji hundurluyu 6 995 metrdir ancaq onun buz ortuyu ile birlikde hundurluyu 7010 metre catir Buna gore alpinizm dairelerinde ve SSRI de Qar bebiri mukafati kriteriyasinda bu dag hundurluyu 7000 metrlik zirve sayilir Xan Tenqri adinin herfi menasi Qazaxca Kral Semasi menasina gelir ve cox guman ki bu ad ilahi Goy Tanriya istinad edir Bezi diger yerli dillerde Xan Tenqri Singi Kan Too Cokusu Pik Xan Tenqri ve Xantenqri Fenq kimi de adlanir Xan Tenqriqirg Kan Teniri qaz Han Tәniri cin 汗腾格里峰Qurub cagi zamani Xan Tenqrinin gorunusuUmumi melumatlarDag sistemi Tyan SanDag silsilesi Tenqri TaqMutleq hundurluyu 7010 mNisbi hundurluyu 1685 mIlk fethi 1931 Poqrebetskiyin komandasi Yerlesmesi42 12 39 sm e 80 10 30 s u Olkeler Qirgizistan Qazaxistan CXRXan TenqriXan Tenqri Vikianbarda elaqeli mediafayllarXan Tenqri Tyan Sanda hundurluyune gore ikinci dag zirvesidir Hundurluyune gore yalniz Cenis Cokusudan Qelebe zirvesi menasina gelir evvelki adi Pobeda zirvesi 7439 m geri qalir Xan Tenqri Qazaxistanin en yuksek noqtesi Qirgizistanin ise Cenis Cokusu ve Ibn Sina zirvesinden 7 134 m sonra ucuncu en yuksek zirvesidir Bu dag hem de dunyanin en simaldaki 7 000 metrlik zirvesi sayilir Sert hava seraiti ve havanin seyrek olmasi ile elaqedar olaraq zirvenin cox qisa alpinizm movsumu var Tarixi Redakte Zirvenin 100 som qirgiz esginasinda tesviri Baxmayaraq ki Xan Tenqri yaxinliqda olan Cenis Cokusudan 430 metr az hundurluye malikdir 1943 cu ile kimi bu dag silsilesinde en hundur zirve hesab edilirdi 1943 cu ilde Cenis Cokusunun hundurluyunun daha yuksek oldugu arasdirmalar neticesinde mueyyen olundu Pyotr Semyenov ezemetli Xan Tenqri zirvesini goren ilk avropali olub 1857 ci il 1 Zirve ilk defe 1931 ci ilde Mixail Poqrebetskiyin Ukraynali komandasi terefinden feth edilib Bu komandanin marsrutu qerbi silsile boyu cenubdan Qirgizistan terefden idi Kuzminin komandasi ise 1964 cu ilde zirveni simaldan Qazaxistan terefden ilk feth eden komanda olub Xan Tenqri nufuzlu Qar bebiri mukafatini qazanmaq ucun Sovet alpinistlerinin feth etmeli oldugu bes zirveden biridir 2 Zirve 100 sum qirgiz esginasinda tesvir edilib 2004 cu ilde ondan cox alpinist dagin en meshur marsrutu Poqrebetskiy marsrutu uzre hereket ederken boyuk qar ucqunu neticesinde helak olub 3 Istinadlar Redakte To the Khan Tengry following the steps of Semenov Tian Shansky and Merzbacher dostuck com kg 2016 12 26 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 10 17 A travel to the master of the sky kobler partner ch 2016 03 04 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 10 17 The Russian Snow Leopards Tim Ralph rohantime com 17 sentyabr 2012 2012 09 22 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 10 17 Xarici kecidler RedakteXan Tenqri SummitPost org Xan Tenqri Xan Tenqri marsrut xeritesi Arxivlesdirilib 2017 02 02 at the Wayback MachineMenbe https az wikipedia org w index php title Xan Tenqri amp oldid 5972941, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
