fbpx
Wikipedia

Xəzər lələyi

Xəzər lələyi, Xəzər şeytanağacı (lat. Gleditsia caspica) - lələk cinsinə aid bitki növü.

Xəzər lələyi
Elmi təsnifat
XƏTA: parentrang parametrlərini doldurmaq lazımdır.
???:
Xəzər lələyi
Beynəlxalq elmi adı

Elmi adı - Astragalus zangelanus Grossh.

IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu “Nəsli kəsilməyə həssas olanlar”– VU A2abcde+3de. Azərbaycanın nadir növüdür.

Qısa morfoloji təsviri

10-15 (20) m hündürlüyündə, 60-80 sm-ə qədər diametrində, çətiri dağınıq kürəvi və ya ovalvari ağacdır. Yarpaqları lələkvari və ya ikiqat-lələkvaridir, 15-22 sm uzunluğundadır. Çiçək salxımları yarpaqların qoltuğunda yerləşir, uzunluğu (8) 10-12 sm-dir. Kasacıq və tac lələkləri sıxılmış tükcüklüdür. Paxlaları uzunsaplaqlı, düzgün və çox zaman bir qədər oraqvari əyridir, 20-30 sm uzunluğundadır, enli, dairəvi, tünd-qəhvəyi qonurdur, demək olar ki, açılmayandır, daxildən ətlidir. Toxumları yastı, ellipsşəkilli, tünd-qəhvəyidir, 10-12 mm uzunluğunda, 5-7 mm diametrindədir.

Bioloji, ekoloji və fitosenoloji xüsusiyyətləri

May ayında çiçəkləyir, sentyabr-oktyabr aylarında meyvə verir. Toxumla və pöhrələrlə çoxalır. Tozlanması entomofildir. İstiliyə və rütubətə tələbkardır. Dənizkənarı ovalıqda, çay vadilərində və dəniz səviyyəsindən 150 m yüksəkliyədək yayılıb. Çay terraslarının təzə allüvial, narıncı meşə torpaqlarında, həmçinin gilli torpaqlarda, az hallarda dağ-meşə, sarı torpaqlarda, təzə az və ya çox podzollaşmış orta ağırlıqlı torpaqlarda bitir. Hirkan meşələrinin Qafqaz vələsi, şabalıdyarpaq palıd, dəmirağac, göyrüş və başqalarından ibarət meşə bitkilərinin tərkibinə daxil olur. Lənkəran ovalığında həmçinin yalanqoz, qarağac və qovaqla birlikdə çürüntülü yapışqanlı bataqlıq torpaqlarda, bataqlaşmış yerlərdə də təsadüf edilir. Qumsal torpaqlarda yaxşı bitir [1, 2]. Dekorativ bitkidir. Balverəndir. Oduncağı mühkəm, bərkdir, dülgərlik və xarratlıq işlərində istifadə olunur. Meyvələri qışda mal-qara tərəfindən yeyilir. 

Yayılması

Lənkəran ovalığıdır((Astara rayonu- Maşxan və Alaşa kəndləri ətrafı) və Lənkəranın dağlıq hissəsi (Bürcəli kəndi)).

Sayı və tendensiyası

Populyasiyasının təbii bərpası azalır, ətraf mühitin mənfi təsirlərinə həssaslıq müşahidə olunur.

Məhdudlaşdırıcı amillər

Mal-qara otarılması, ağacların qırılması, təbii bərpanın zəif getməsidir.

Mühafizə tədbirləri

Hirkan Milli Parkında mühafizə olunur.

İstinadlar

  1. Nurəddin Əliyev. Azərbaycanın dərman bitkiləri və fitoterapiya. Bakı, Elm, 1998.
  2. Elşad Qurbanov. Ali bitkilərin sistematikası, Bakı, 2009.
  3. Azərbaycan Respublikasının Qırmızı kitabı  Nadir və nəsli kəsilməkdə olan bitki və göbələk növləri II nəşr, Bakı-2013
  4. . 2021-01-24 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-12-25.
  5. Флора Азербайджана, 1954
  6. Azərbaycanın ağac və kolları, 1964
  7. Azərbaycan SSR-in Qırmızı kitabı, 1989
  8. Safarov H.M., 2010

İstinadlar

Azərbaycan Dendroflorası III cild-Bakı:"Elm",2016,400 səh. 2019-11-17 at the Wayback Machine T.S.Məmmədov

xəzər, lələyi, xəzər, şeytanağacı, gleditsia, caspica, lələk, cinsinə, bitki, növü, elmi, təsnifatxəta, parent, rang, parametrlərini, doldurmaq, lazımdır, beynəlxalq, elmi, adıgleditsia, caspica, desf, 1809şəkilaxtarışıncbi, 66090elmi, adı, astragalus, zangela. Xezer leleyi Xezer seytanagaci lat Gleditsia caspica 1 lelek cinsine aid bitki novu 2 Xezer leleyiElmi tesnifatXETA parent ve rang parametrlerini doldurmaq lazimdir Xezer leleyiBeynelxalq elmi adiGleditsia caspica Desf 1809SekilaxtarisiNCBI 66090Elmi adi Astragalus zangelanus Grossh IUCN Qirmizi Siyahisina gore novun kateqoriyasi ve statusu Nesli kesilmeye hessas olanlar VU A2abcde 3de Azerbaycanin nadir novudur 3 4 Mundericat 1 Qisa morfoloji tesviri 2 Bioloji ekoloji ve fitosenoloji xususiyyetleri 3 Yayilmasi 4 Sayi ve tendensiyasi 5 Mehdudlasdirici amiller 6 Muhafize tedbirleri 7 Istinadlar 8 IstinadlarQisa morfoloji tesviri Redakte10 15 20 m hundurluyunde 60 80 sm e qeder diametrinde cetiri daginiq kurevi ve ya ovalvari agacdir Yarpaqlari lelekvari ve ya ikiqat lelekvaridir 15 22 sm uzunlugundadir Cicek salximlari yarpaqlarin qoltugunda yerlesir uzunlugu 8 10 12 sm dir Kasaciq ve tac lelekleri sixilmis tukcukludur Paxlalari uzunsaplaqli duzgun ve cox zaman bir qeder oraqvari eyridir 20 30 sm uzunlugundadir enli dairevi tund qehveyi qonurdur demek olar ki acilmayandir daxilden etlidir Toxumlari yasti ellipssekilli tund qehveyidir 10 12 mm uzunlugunda 5 7 mm diametrindedir 3 4 5 6 Bioloji ekoloji ve fitosenoloji xususiyyetleri RedakteMay ayinda cicekleyir sentyabr oktyabr aylarinda meyve verir Toxumla ve pohrelerle coxalir Tozlanmasi entomofildir Istiliye ve rutubete telebkardir Denizkenari ovaliqda cay vadilerinde ve deniz seviyyesinden 150 m yuksekliyedek yayilib Cay terraslarinin teze alluvial narinci mese torpaqlarinda hemcinin gilli torpaqlarda az hallarda dag mese sari torpaqlarda teze az ve ya cox podzollasmis orta agirliqli torpaqlarda bitir Hirkan meselerinin Qafqaz velesi sabalidyarpaq palid demiragac goyrus ve basqalarindan ibaret mese bitkilerinin terkibine daxil olur Lenkeran ovaliginda hemcinin yalanqoz qaragac ve qovaqla birlikde curuntulu yapisqanli bataqliq torpaqlarda bataqlasmis yerlerde de tesaduf edilir Qumsal torpaqlarda yaxsi bitir 1 2 Dekorativ bitkidir Balverendir Oduncagi muhkem berkdir dulgerlik ve xarratliq islerinde istifade olunur Meyveleri qisda mal qara terefinden yeyilir 3 4 7 Yayilmasi RedakteLenkeran ovaligidir Astara rayonu Masxan ve Alasa kendleri etrafi ve Lenkeranin dagliq hissesi Burceli kendi 3 4 5 Sayi ve tendensiyasi RedaktePopulyasiyasinin tebii berpasi azalir etraf muhitin menfi tesirlerine hessasliq musahide olunur 3 4 Mehdudlasdirici amiller RedakteMal qara otarilmasi agaclarin qirilmasi tebii berpanin zeif getmesidir 3 4 Muhafize tedbirleri RedakteHirkan Milli Parkinda muhafize olunur 3 4 8 Istinadlar Redakte Nureddin Eliyev Azerbaycanin derman bitkileri ve fitoterapiya Baki Elm 1998 Elsad Qurbanov Ali bitkilerin sistematikasi Baki 2009 1 2 3 4 5 6 7 Azerbaycan Respublikasinin Qirmizi kitabi Nadir ve nesli kesilmekde olan bitki ve gobelek novleri II nesr Baki 2013 1 2 3 4 5 6 7 Arxivlenmis suret 2021 01 24 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2021 12 25 1 2 Flora Azerbajdzhana 1954 Azerbaycanin agac ve kollari 1964 Azerbaycan SSR in Qirmizi kitabi 1989 Safarov H M 2010Istinadlar RedakteAzerbaycan Dendroflorasi III cild Baki Elm 2016 400 seh Arxivlesdirilib 2019 11 17 at the Wayback Machine T S Memmedov Menbe https az wikipedia org w index php title Xezer leleyi amp oldid 6831875, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.