Azərbaycanda ilk əsaslı dərs vəsaitinin, dərsliyin yaranması tarixi 1876-cı ildən fəaliyyət göstərən Qori seminariyası ilə bağlıdır. Qori seminariyası ziyalıların yeni nəslinin yetişməsi, onların şəxsində Azərbaycanda yeni nəfəsli mədəniyyətin yayılması və öyrənilməsi, yeni elmi üsulların tətbiq olunması, yeni ictimai fikrin formalaşması, bir qədər sonra isə Azərbaycan intibahını həyata keçirəcək bütöv bir nəslin meydana gəlməsində müstəsna rol oynamışdır.
Bir çox demokrat düşüncəli, tərəqqipərvər pedaqoqların dərs dedikləri bu seminariyada azərbaycanlı, gürcü, rus və digər xalqların övladları Avropa dilləri və ədəbiyyatını, rus dilini, ədəbiyyatını və pedaqogikasını, təbiət, coğrafiya, hesab və başqa fənləri öyrənmişlər. Seminariyada Qərb, xüsusilə, rus dili və ədəbiyyatının tədrisinə geniş yer verilmiş, dünya klassiklərinin əsərləri tədris edilmiş, nəzdində Qərbi Avropa və rus klassiklərinin əsərlərindən ibarət zəngin kitabxana fəaliyyət göstərirdi.
Azərbaycan dilində tədris kitabının yaranması tarixi də həmin dövrlə bağlıdır. Məlumdur ki, 1852-ci ildə Mirzə Şəfi Vazeh Tiflisdə dərs dediyi zaman Mirzə Kazım bəyin Moskvadaki tələbələrindən olan İvan Qriqoryev ilə birlikdə Azərbaycan poeziyasının ilk müntəxəbatı "Kitabi-türki" adlı bir dərslik tərtib etmişdir. Lakin XIX əsrin 60-70-ci illərində həmin dərs vəsaiti mənən bir qədər köhnəldiyinə və təkrar çap olunmadığına görə uzunömürlüyü ilə seçilməmişdir. Beləliklə, həm azərbaycanlı məktəbliləri dərs öyrənmək, həm də azərbaycanlı müəllimləri Ana dilində dərs demək üçün sərəncamlarında dərsliyin olmaması problemi ilə üzləşirdilər.
1881 ilin yanvar ayının 26-da Qafqaz canişini nin təsdiq etdiyi təlimata əsasən Cənubi Qafqaz da yaşayan xalqların nümayəndələri dərslərini ilk tədris ilində öz Ana dillərində almalı idilər . Lakin, deyildiyi kimi, Azərbaycan dilində dərsliyin olmaması canişinin təlimatının yerinə yetirilməməsi təhlükəsini yaradırdı. Bu səbəbdən, dərsliyin tezliklə tərtib tapması artıq dövlət əhəmiyyətli işə çevrilərək həmin illərdə (1879-1893) Qori seminariyasının Azərbaycan şöbəsinin ilk inspektoru olmuş Aleksey Osipoviç Çernyayevski yə həvalə olunur. 1882-ci ildə A.O.Çernyayevskinin topladığı material əsasında Vətən dili adlanan dərsliyin birinci hissəsi (Vətən dili, I hissə) işıq üzü görmüşdür. İkinci-üçüncü sinif şagirdləri üçün nəzərdə tutulan "Vətən dili" dərsliyinin II hissəsi(Vətən dili, II hissə) 1888-ci ildə A.O.Çernyayevskinin və Səfərəli bəy Vəlibəyov un tərtibində işıq üzü görür. "Vətən dili"ndə Həsənəli xan Qaradağinin tərcümələri və orijinal əsərləri ilə yanaşı Qasım bəy Zakir, Molla Vəli Vidadi, Firidun bəy Köçərli, Abbas Səhhət, Mirzə Əbdürrəhim bəy Talıbzadə, Mustafa ağa Arif Şıxlinskinin əsərlərindən də istifadə olunmuşdur.
“VƏTƏN DİLİ” DƏRSLİYİNİN 125 İLLİYİNƏ HƏSR OLUNMUŞ ELMİ-PRAKTİKİ KONFRANS
İlk anadilli dərs vəsaiti yenidən nəşr olunub
“Vətən dili” dərs vəsaiti yenidən çap olunub
Avqust 21, 2021
vətən, dili, məqaləni, vikiləşdirmək, lazımdır, lütfən, məqaləni, ümumvikipediya, redaktə, qaydalarına, uyğun, şəkildə, tərtib, edin, azərbaycanda, əsaslı, dərs, vəsaitinin, dərsliyin, yaranması, tarixi, 1876, ildən, fəaliyyət, göstərən, qori, seminariyası, il. Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Azerbaycanda ilk esasli ders vesaitinin dersliyin yaranmasi tarixi 1876 ci ilden fealiyyet gosteren Qori seminariyasi ile baglidir Qori seminariyasi ziyalilarin yeni neslinin yetismesi onlarin sexsinde Azerbaycanda yeni nefesli medeniyyetin yayilmasi ve oyrenilmesi yeni elmi usullarin tetbiq olunmasi yeni ictimai fikrin formalasmasi bir qeder sonra ise Azerbaycan intibahini heyata kecirecek butov bir neslin meydana gelmesinde mustesna rol oynamisdir Veten dili I hisse 1882 tertibci Aleksey Osipovic Cernyayevski Veten dili II hisse 1888 tertibciler Aleksey Osipovic Cernyayevski Sefereli bey Velibeyov Bir cox demokrat dusunceli tereqqiperver pedaqoqlarin ders dedikleri bu seminariyada azerbaycanli gurcu rus ve diger xalqlarin ovladlari Avropa dilleri ve edebiyyatini rus dilini edebiyyatini ve pedaqogikasini tebiet cografiya hesab ve basqa fenleri oyrenmisler Seminariyada Qerb xususile rus dili ve edebiyyatinin tedrisine genis yer verilmis dunya klassiklerinin eserleri tedris edilmis nezdinde Qerbi Avropa ve rus klassiklerinin eserlerinden ibaret zengin kitabxana fealiyyet gosterirdi Azerbaycan dilinde tedris kitabinin yaranmasi tarixi de hemin dovrle baglidir Melumdur ki 1852 ci ilde Mirze Sefi Vazeh Tiflisde ders dediyi zaman Mirze Kazim beyin Moskvadaki telebelerinden olan Ivan Qriqoryev ile birlikde Azerbaycan poeziyasinin ilk muntexebati Kitabi turki adli bir derslik tertib etmisdir 1 Lakin XIX esrin 60 70 ci illerinde hemin ders vesaiti menen bir qeder kohneldiyine ve tekrar cap olunmadigina gore uzunomurluyu ile secilmemisdir Belelikle hem azerbaycanli mekteblileri ders oyrenmek hem de azerbaycanli muellimleri Ana dilinde ders demek ucun serencamlarinda dersliyin olmamasi problemi ile uzlesirdiler 1881 ilin yanvar ayinin 26 da Qafqaz canisini nin tesdiq etdiyi telimata esasen Cenubi Qafqaz da yasayan xalqlarin numayendeleri derslerini ilk tedris ilinde oz Ana dillerinde almali idiler Lakin deyildiyi kimi Azerbaycan dilinde dersliyin olmamasi canisinin telimatinin yerine yetirilmemesi tehlukesini yaradirdi Bu sebebden dersliyin tezlikle tertib tapmasi artiq dovlet ehemiyyetli ise cevrilerek hemin illerde 1879 1893 Qori seminariyasinin Azerbaycan sobesinin ilk inspektoru olmus Aleksey Osipovic Cernyayevski ye hevale olunur 1882 ci ilde A O Cernyayevskinin topladigi material esasinda Veten dili adlanan dersliyin birinci hissesi Veten dili I hisse isiq uzu gormusdur Ikinci ucuncu sinif sagirdleri ucun nezerde tutulan Veten dili dersliyinin II hissesi Veten dili II hisse 1888 ci ilde A O Cernyayevskinin ve Sefereli bey Velibeyov un tertibinde isiq uzu gorur Veten dili nde Heseneli xan Qaradaginin tercumeleri ve orijinal eserleri ile yanasi Qasim bey Zakir Molla Veli Vidadi Firidun bey Kocerli Abbas Sehhet Mirze Ebdurrehim bey Talibzade Mustafa aga Arif Sixlinskinin eserlerinden de istifade olunmusdur Qirx ile yaxin bir muddet erzinde Cenubi Qafqazda azerbaycanli usaqlar ve muellimler ucun mukemmel ders vesaiti olan Veten dili Uzeyir bey Hacibeyov 1899 1904 tehsil alib Muslum Maqomayev 1899 1904 tehsil alib Mahmud bey Mahmudbeyov 1879 1883 tehsil alib Neriman Nerimanov 1890 bitirib Suleyman Sani Axundov 1894 bitirib Ferhad Agazade Serqli 1900 bitirib ve basqa yuzlerle Azerbaycan ziyalisinin dersliyi olmusdur Mundericat 1 Istinadlar 2 Menbe 3 Hemcinin bax 4 Xarici kecidlerIstinadlar Redakte Vazeh Rossijskaya pedagogicheskaya enciklopediya M 1993 T I S 126 Menbe RedakteCernyayevski A O Veten dili I hisse Cernyayevski A O Velibeyov S H Veten dili II hisse Faksimil nesr Tertib ve transfoneliterasiya eden on soz qeyd ve serhler sozluk ve cedvellerin muellifi Vuqar Qaradagli CBS Baki 2007 740 seh Hemcinin bax RedakteXarici kecidler RedakteVeten dili I hisse Veten dili II hisse VETEN DILI NIN TEQDIMAT MERASIMI KECIRILMISDIR VETEN DILI DERSLIYININ 125 ILLIYINE HESR OLUNMUS ELMI PRAKTIKI KONFRANS Ilk anadilli ders vesaiti yeniden nesr olunub Veten dili ders vesaiti yeniden cap olunubMenbe https az wikipedia org w index php title Veten dili amp oldid 4921976, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
