Vəl — Azərbaycanın etnoqrafik bölgələrində geniş yayılmış universal döyüm aləti. Vəl ağır və möhkəm oduncaqlı ağacdan, əsasən, palıddan düzəldilirdi. Yerli iqlim şəraitindən, taxıl növünün bəlimindən və qoşqu qüvvəsindən asılı olaraq, vəlin tay və qoşa olmaqla, quruluşca iki növünə təsadüf olunurdu.
Vəl taylarının uzunluğu təxminən 1,5-1,7 m-ə qədər, eni 60-70 sm, qalınlığı isə 7-8 sm olurdu. Döyüm prosesini sürətləndirmək və məhsuldar etmək üçün vəlin işlək alt hissəsində açılmış gəzlərə xırda daş parçaları pərçimlənirdi. Bəzən bu daşları xırda metal parçaları ilə də əvəz edirdilər. Bu isə döyüm prosesini xeyli tezləşdirməyə imkan verirdi.
Vəlin qabaq hissəsi bir qədər yuxarıya doğru qatlanmış vəziyyətdə düzəldilirdi. Bunun sayəsində vəlin xırmanda hərəkəti nizama salınır və küləşin topalanıb bir yerə yığılmasının qarşısı alınırdı. Vəlin qabaq hissəsində «vəlbənd» adlanan düzbucaqlı formalı xüsusi çıxıntı düzəldilirdi. Vəli boyunduruğa qoşmaq üçün vəlbəndin kənarlarında kərt açılırdı. Vəlbəndə keçirilən ip və ya zəncir vasitəsilə vəl boyunduruğa birləşdirilirdi.
Vələ, adətən, tək at və ya bir boyun öküz qoşulardı. Taxıl döyümündə vaxtilə daş vəldən də istifadə olunmuşdur. Daş vəl, əsasən, bazalt daşından hazırlanırdı. Onun uzunluğu təxminən 70-80 sm, eni 50-60 sm, qalınlığı 18-20 sm, ağırlığı isə 70-80 kq-a qədər olurdu.10 Əsasən, dağavar bölgələrdə işlənən daş vəlin girdə növünə də təsadüf olunurdu. Qabırğalı formada yonulmuş girdə vəli hərəkət etdirmək üçün onun hər iki başında oyuq açılırdı. Daş vəlin ağac çərçivəsinin ox rolunu oynayan çıxıntıları həmin oyuqlara keçiriləndən sonra o, boyunduruq və ya gərdənbəndə qoşulurdu.
vəl, azərbaycanın, etnoqrafik, bölgələrində, geniş, yayılmış, universal, döyüm, aləti, ağır, möhkəm, oduncaqlı, ağacdan, əsasən, palıddan, düzəldilirdi, yerli, iqlim, şəraitindən, taxıl, növünün, bəlimindən, qoşqu, qüvvəsindən, asılı, olaraq, vəlin, qoşa, olma. Vel Azerbaycanin etnoqrafik bolgelerinde genis yayilmis universal doyum aleti Vel agir ve mohkem oduncaqli agacdan esasen paliddan duzeldilirdi Yerli iqlim seraitinden taxil novunun beliminden ve qosqu quvvesinden asili olaraq velin tay ve qosa olmaqla qurulusca iki novune tesaduf olunurdu Vel taylarinin uzunlugu texminen 1 5 1 7 m e qeder eni 60 70 sm qalinligi ise 7 8 sm olurdu Doyum prosesini suretlendirmek ve mehsuldar etmek ucun velin islek alt hissesinde acilmis gezlere xirda das parcalari percimlenirdi Bezen bu daslari xirda metal parcalari ile de evez edirdiler Bu ise doyum prosesini xeyli tezlesdirmeye imkan verirdi Velin qabaq hissesi bir qeder yuxariya dogru qatlanmis veziyyetde duzeldilirdi Bunun sayesinde velin xirmanda hereketi nizama salinir ve kulesin topalanib bir yere yigilmasinin qarsisi alinirdi Velin qabaq hissesinde velbend adlanan duzbucaqli formali xususi cixinti duzeldilirdi Veli boyunduruga qosmaq ucun velbendin kenarlarinda kert acilirdi Velbende kecirilen ip ve ya zencir vasitesile vel boyunduruga birlesdirilirdi Vele adeten tek at ve ya bir boyun okuz qosulardi Taxil doyumunde vaxtile das velden de istifade olunmusdur Das vel esasen bazalt dasindan hazirlanirdi Onun uzunlugu texminen 70 80 sm eni 50 60 sm qalinligi 18 20 sm agirligi ise 70 80 kq a qeder olurdu 10 Esasen dagavar bolgelerde islenen das velin girde novune de tesaduf olunurdu Qabirgali formada yonulmus girde veli hereket etdirmek ucun onun her iki basinda oyuq acilirdi Das velin agac cercivesinin ox rolunu oynayan cixintilari hemin oyuqlara kecirilenden sonra o boyunduruq ve ya gerdenbende qosulurdu 1 Istinadlar Redakte Ekincilik aletleriHemcinin bax RedakteCarcarMenbe https az wikipedia org w index php title Vel amp oldid 4938775, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
