Vladimir Putin və Mariya Lvova-Belovanın həbsi haqqında qərar

17 mart 2023-cü ildə Haaqa Beynəlxalq Cinayət Məhkəməsi (BCM) Rusiya prezidenti Vladimir Putinin həbsinə qərar verdi.Rusiya Federasiyasının Prezidentinə qarşı Rusiya — Ukrayna müharibəsi zamanı azyaşlı uşaqların Ukraynanın işğal olunmuş ərazilərindən Rusiyaya qanunsuz deportasiya edilməsində ittiham irəli sürülüb.

Vladimir Putin (solda) (sağda)

Rusiya BMT Təhlükəsizlik Şurasının daimi üzvləri arasinda ilk dövlət və dövlət başçısı kimi Putin BCM tərəfindən həbs edilməsi tələb edilən üçüncü dövlət başçısı oldu. Ondan əvvəl BCM Sudan prezidenti Ömər əl-Bəşir və Liviya hökmdarı Müəmmər Qəddafiyə qarşı ittihamlar irəli sürmüşdü.

Putinlə birlikdə Rusiya Federasiyasının Prezidenti yanında Uşaq Hüquqları üzrə Müvəkkili da həbsinə qərar verilib .

Reuters-in qeyd etdiyi kimi, qərarın verilməsindən sonra Roma Nizamnaməsini ratifikasiya etmiş 123 ölkədən hər hansı birində Putin və Lvova-Belova peyda olarlarsa həbs olunaraq BCM-ə təhvil verilməlidirlər.

Ukraynalı uşaqların Rusiyaya deportasiyası

2022-ci ilin noyabrına olan məlumatlara görə, Ukraynadan Rusiyaya 300 mindən 705 minədək uşaq aparılıb. Uşaqlar məcburi övladlığa götürülməyə, ruslaşdırmaya və bütün şəxsi məlumatlarının dəyişdirilməsinə məruz qalırlar.

Rusiya hakimiyyəti həm yetimləri, həm də valideynləri olan uşaqları çıxarır. Xüsusilə, yüzlərlə ukraynalı uşaq Xersondan Rusiya tətil düşərgələrinə, bəzi hallarda valideynlərin icazəsi olmadan və ya valideynlərə təzyiq nəticəsində göndərilib. Valideynlər övladlarının hazırkı yeri haqqında məlumat almır, onlara övladlarının qaytarılması da imtina edilir.

Mayın 30-da Rusiya prezidenti Putin ukraynalı yetimlərə Rusiya vətəndaşlığının verilmə qaydalarını sadələşdirdi.Ukrayna Xarici İşlər Nazirliyi bununla da Putinin uşaqların oğurlanmasını faktiki olaraq qanuniləşdirdiyini vurğuladı.

Beynəlxalq hüquq

Beynəlxalq hüquq nöqteyi-nəzərindən yetkinlik yaşına çatmayanların zorla deportasiyası insanlığa qarşı cinayət hesab olunur:

• Müharibə zamanı mülki şəxslərin müdafiəsi ilə bağlı 1949-cu il Cenevrə Konvensiyasına əsasən işğalçıların uşaqların mülki statusunu dəyişmək hüququ yoxdur;
• Rusiya BMT-nin Uşaq Hüquqları Konvensiyasının uşaqların ad almaq və vətəndaşlıq əldə etmək hüququnu təmin edən 7-ci maddəsini də pozub;
• 1948-ci il "Soyqırımı cinayətinin qarşısının alınması və cəzalandırılması haqqında" Konvensiyanın II maddəsində deyilir ki, "uşaqların bir insan qrupundan digərinə zorla köçürülməsi" soyqırım aktıdır;
• Rusiya İnsan Hüquqlarının və Əsas Azadlıqların Müdafiəsi haqqında Konvensiyanı ratifikasiya edib, ona əsasən "heç kəs vətəndaşı olduğu dövlətin ərazisindən nə fərdi, nə də kollektiv şəkildə çıxarıla bilməz".

BMT Komissiyası ukraynalı uşaqların deportasiyasını müharibə cinayəti kimi qiymətləndirdi.

Təhlil

The New York Times Rusiyanın öz məmurlarını təslim etməkdən imtina etməsi və məhkəmənin müttəhimləri qiyabi mühakimə etməməsi səbəbindən cənab Putinin hakimiyyətdə qaldığı müddətdə mühakimə ehtimalının cüzi olduğunu bildirib.ABŞ Dövlət Departamentinin Müharibə Cinayətləri Məsələləri üzrə sabiq nümayəndəsi Stefen Rap bu barədə qeyd etmişdir ki, əgər Putin səyahət edərsə, həbs riski ilə üzləşir vəbu qərarın bitmə tarixi yoxdur. Utrext Universitetinin professoru İva Vukusiçin fikrincə, Putin açıqca müttəfiq olan və ya heç olmasa bir qədər Rusiya ilə müttəfiq olan ölkələrdən başqa heç bir yerə səyahət edə bilməyəcək.

Sky News analitiki Şon Bellin fikrincə, həbs qərarı Rusiya-Ukrayna müharibəsinə son qoymaq üçün sülh danışıqlarını çətinləşdirə bilər.Əl-Cəzirə jurnalisti Əhməd Tveyc iddia edir ki, Putin kimi keçmiş ABŞ prezidenti Corc Buş da İraq müharibəsindəki rolu və müharibə cinayətlərinə görə BCM qarşısında cavab verməlidir. İngilis jurnalisti Corc Monbiot Guardian — da Putini hədəf alan BCM-nin təşkilatın qeyri-qərblilərin cinayətlərinin mühakimə olunması lehinə olan qərəzinin nümunəsi olduğunu yazaraq "Bu cür cinayətlərdə afrikalılar daha böyük vəhşiliklər törədən qərb liderlərinə qarşı siyasi müdafiələrindən istifadə etmirlər" qeyd etmişdir.

İstinadlar

1. "Situation in Ukraine: ICC judges issue arrest warrants against Vladimir Vladimirovich Putin and Maria Alekseyevna Lvova-Belova" (ingilis). Международный уголовный суд. 2023-03-17. 2023-03-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-03-18.
2. "Arxivlənmiş surət". 2023-03-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-05-13.
3. "Путин — не первый глава государства, которого международные суды подозревают в военных преступлениях Вспоминаем тех, кто был до него: от преемника Гитлера до Каддафи и лидера косовских албанцев". Meduza (rus). 2023-04-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-03-18.
4. "Международный уголовный суд в Гааге выдал ордер на арест Путина". Важные истории. 2023-03-17. 2023-04-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-03-17.
5. "Ukraynalı uşaqların Rusiyaya deportasiyası". www.rfi.fr/ru. 2022-12-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023.10.10.
6. "«Мир должен помочь Украине возвратить из России сотни тысяч детей»". Крым.Реалии (rus). 2022-10-17. 2022-12-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-10-10.
7. "Conflict Observatory: российские власти вывезли и «перевоспитывают» не менее шести тысяч украинских детей". Новая газета Европа. 2174-02-27. 2023-03-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-10-10.
8. "Сотни украинских детей отправились в российские лагеря во время оккупации. Теперь их не отпускают на освобожденные территории". istories.media. 2022-12-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-10-10.
9. "2000 военных сирот и детей, разлученных с семьями. Насильно вывезенных из Украины детей готовят к усыновлению в РФ". Настоящее Время (rus). 2022-06-29. 2022-08-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-10-10.
10. "Путин фактически узаконил похищение детей из Украины - МИД". www.unian.net (rus). 2023-10-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-10-10.
11. "Beynəlxalq hüquq". Hrw.org. 2022-12-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023.10.10.
12. ""Нас торопят, с Москвы звонят". Как мальчик из Донбасса оказался в российской семье и получил российское гражданство". BBC News Русская служба (rus). 2022-12-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-10-10.
13. "С начала войны из Украины в Россию вывезли 307 тысяч детей". Meduza (rus). 2022-08-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-10-10.
14. "Ukraynadan uşaqların deportasiyası". rfi.fr. 2022-12-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023.10.10.
15. "Rusiya - Ukrayna savaşı". lieber.westpoint.edu. 2022-08-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023.10.10.
16. "Вывоз Россией украинских детей является военным преступлением - комиссия ООН". BBC News Русская служба (rus). 2023-07-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-10-10.
17. Patil, Anushka. "Daily Briefing: War in Ukraine: International Criminal Court Issues Arrest Warrant for Putin". The New York Times (ingilis). 2023-03-17. ISSN 0362-4331. 2023-09-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-10-10.
18. Patil, Anushka. "Daily Briefing: War in Ukraine: International Criminal Court Issues Arrest Warrant for Putin". The New York Times (ingilis). 2023-03-17. ISSN 0362-4331. 2023-09-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-10-11.
19. Deutsch, Anthony; Berg, Stephanie van den. "Explainer: What does the ICC arrest warrant mean for Putin?". Reuters (ingilis). 2023-03-20. 2023-05-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-10-11.
20. "What the arrest warrant really means for Putin - and how could it affect the war?". Sky News (ingilis). 2023-07-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-10-11.
21. Twaij, Ahmed. "Bush did what Putin's doing — so why is he getting away?". www.aljazeera.com (ingilis). 2023-09-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-10-11.
22. Monbiot, George. "How many of those calling for Putin's arrest were complicit in the illegal invasion of Iraq?". The Guardian (ingilis). 2023-03-20. ISSN 0261-3077. 2023-10-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-10-11.

Xarici keçidlər

• Beynəlxalq Cinayət Məhkəməsi. Vladimir Vladimiroviç Putin və Mariya Alekseyevna Lvova-Belovaya qarşı həbs qərarı