Bir və ya ikiillik bitkidir. Gövdəsi sadə budaqlanan, dikduran və ya azacıq əyilmiş, qabirğalı və tükcüklü olub, hündürlüyü 10-45 sm-ə bərabərdir. Yarpaqları qısa yumurtavari-üçbucaqşəkilli və ya uzunsov-yumurtavari, dişcikli, dairəvi, pazşəkilli əsasa malik olmaqla, uzun saplaqlıdır. Yuxarı yarpaqları uzunsov-neştərvari, künclü, kənarları düyünlü, qısasaplaqlı olmaqla, demək olar ki, oturaqdır. Yarpaqları lələkşəkilli-bölünmüş olub, iri paycıqla qurtarır. Çiçəkləri tək, düzgün olmayan əyilmiş uzun çiçək ayaqcığından ibarətdir. Kasacığı 5, xətti-neştərvari yarpaqcıqlardan, əsası fırlı dişciklərdən, 2 yuxarı yumurtaşəkilli, 2 yan ellipsşəkilli, göyümtül-bənövşəyi, aşağı hissəsi isə iri, dairəvi tozcuqdan tərs üçbucaqşəklli sarı və kənarları bənövşəyi rənglidir. Çöl bənövşəsinin çiçəyinin kənarları kiçik, kasacıq ləçəkləri uzun olmayan, yuxarı ləçəkləri ağ, ortasındakılar isə parlaq-sarı olur. May ayından sentyabr ayına qədər çiçəkləyir.
Zəif iyli, özünəməxsus şirin dadlı və seliklidir.
Meşə və talalarda, çəməklik və çöllərdə, təpəciklərdə, pöhrəliklərdə, alaqotu olan bostanlarda, yol kənarlarında rast gəlinir.
Çiçəkləmə zamanı (may-iyun) toplamaq lazımdır. İti bıçaq və oraqla 5-10 sm hündürlükdə kəsilərək toplanılır. Xammal toplandıqdan sonra günəşli havada çardax və digər qapalı yerlərdə qurudulmalıdır. Süni qurudulma 40оС temperaturda quruducu şkafda aparılmalıdır. Quru xammalın çıxım faizi 20-22% olur. Quru yerlərdə, qablaşdırılmış kisələrdə (3 il) saxlanılır.
Tərkibi və təsiri:
Tərkibində askorbin turşusu, salisil turşusu (0,087%), selik (9,5%), ursol turşusu, karotinoidlər, saponinlər, acı maddələr, qan təzyiqini aşağı salan maddələr, flavonoidlər (rutin, violantin, C qlükozidlər: viteksin, izoviteksin, orientin, izoorinetin, vionaltin, viçetin-2, antosian: salisil turşusunun metil efiri, karotinoidlər, saponinlər və selik (25%) vardır. Çiçəklərində efir yağı və antosian qlükozidləri (vionaltin, delfidinin 3-qlükozid, peonidin 3-qlükozid), köklərində isə az miqdarda alkoloidlər vardır.
Öskürəkkəsici və sidikqovuvu dərmandır. Otunun tərkibində karotinoidlər, askorbin turşusu, selik, salisil, ursol turşuları, flavonoidlər, saponinlər və digər fenol birləşmələri vardır. Kökündə vieloemadin alkaloidi olduğundan qəbulu zamanı qusma yaradır.
Xammalı bitkinin yerüstü orqanlarıdır. Xammalından məhlul və ekstrakt hazırlanır ki, öskürəkkəsici və sidikqovucu maddə kimi müvəffəqiyyətlə tətbiq edilir. Ağciyər və yuxarı tənəffüs yollarının iltihabı xəstəliklərində, burun-udlaq xəstəlikləri, xüsusən difteriyada öskürəkkəsici dərman kimi istifadə olunur. Böyrək və sidikçıxarıcı yollarının xəstəliklərində, sidikqovucu və iltihabsorucu dərman kimi müvəffəqiyyətlə istifadə olunur. Tərqovucu və «qan təmizləyici», oynaq, dəri xəstəliklərində, frunkulyoz, səpki, diatez və ekzema xəstəliklərində tətbiq edilir. Oynaq və dəri xəstəliklərində vanna kimi xaricə tətbiq edilir. Otunun dəmləməsi öskürəkkəsici, sidikqovucu olduğundan difteriya və bronxit zamanı istifadə edilir. Son zamanlar bitkinin farmakoloji tədqiqatında onun allergiya əleyhinə aktivliyi aşkar edilmişdir. Tərkibində bioloji aktiv maddələrin çox olması onun kosmetologiya sahəsində də müvəffəqiyyətlə istifadə olunmasına zəmanət verir. Belə ki, dəmləməsini üzə islatma şəklində qoymaqla, sifətdə və saçda yağlı seborreyanı, sıyrıntıları və irinli yaraları müalicə etmək mümkündür.
1-2 xörək qaşığı bitkini 500 ml qaynar suda dəmləyərək (termosda) qəbul etmək lazımdır (sutqalıq doza). Məhlulu (10,0 : 200,0) 1 xörək qaşığı gündə 3 dəfə qəbul edilməlidir.
2 çay qaşığı bitkini 250ml suda 5 dəqiqə ərzində dəmləmək lazımdır. Fincanla gündə 2-3 dəfə (öskürək olarsa tərkibinə bal qarışdırmaq lazımdır) qəbul etmək lazımdır. 24 saatdan çox müddətə içmək məsləhət deyil.
Xalq təbabətində nevroz, ürəkdöyünmə və halsızlıqda istifadə olunur.
Əks göstəriş - Qlomerulonefrit, hepatit.
İstinadlar
Nurəddin Əliyev. Azərbaycanın dərman bitkiləri və fitoterapiya. Bakı, Elm, 1998.
Elşad Qurbanov. Ali bitkilərin sistematikası, Bakı, 2009.
S.C.İbadullayeva, M.C.Qəhrəmanova Bitkilərin Sirli Dünyası (Ot Bitkiləri) Bakı 2016 s.333
S.C.İbadullayeva, M.C.Qəhrəmanova Bitkilərin Sirli Dünyası (Ot Bitkiləri) Bakı 2016 s.333
S.C.İbadullayeva, M.C.Qəhrəmanova Bitkilərin Sirli Dünyası (Ot Bitkiləri) Bakı 2016 s.333
S.C.İbadullayeva, M.C.Qəhrəmanova Bitkilərin Sirli Dünyası (Ot Bitkiləri) Bakı 2016 s.333
S.C.İbadullayeva, M.C.Qəhrəmanova Bitkilərin Sirli Dünyası (Ot Bitkiləri) Bakı 2016 s.333
S.C.İbadullayeva, M.C.Qəhrəmanova Bitkilərin Sirli Dünyası (Ot Bitkiləri) Bakı 2016 s.333
İkiləpəlilər ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır.Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.
İyun 02, 2022
çəmənlik, bənövşəsi, viola, arvensis, bənövşə, cinsinə, bitki, növü, viola, arvensiselmi, təsnifataləmi, bitkilərşöbə, örtülütoxumlularsinif, ikiləpəliləryarımsinif, dillenidsıra, əməköməciçiçəklilərfəsilə, bənövşəkimilərcins, bənövşənöv, elmi, adıviola, arven. Cemenlik benovsesi lat Viola arvensis 1 benovse cinsine aid bitki novu 2 Cemenlik benovsesiViola arvensisElmi tesnifatAlemi BitkilerSobe OrtulutoxumlularSinif IkilepelilerYarimsinif DillenidSira EmekomeciciceklilerFesile BenovsekimilerCins BenovseNov Cemenlik benovsesiElmi adiViola arvensis Murray 1770 VikinovlerdesistematikaSekilaxtarisiITIS 22037NCBI 97415EOL 584594GRIN 41691IPNI 291320 2TPL kew 2464083 Viola arvensis Murr Col benovsesi Etirli benovse ingilis benovsesi Viola tricolor L Ucreng benovse Uccicekli benovse alabezek benovse alabezek gozler ivan damarya Botaniki xarakteristikasi RedakteBir ve ya ikiillik bitkidir Govdesi sade budaqlanan dikduran ve ya azaciq eyilmis qabirgali ve tukcuklu olub hundurluyu 10 45 sm e beraberdir Yarpaqlari qisa yumurtavari ucbucaqsekilli ve ya uzunsov yumurtavari discikli dairevi pazsekilli esasa malik olmaqla uzun saplaqlidir Yuxari yarpaqlari uzunsov nestervari kunclu kenarlari duyunlu qisasaplaqli olmaqla demek olar ki oturaqdir Yarpaqlari leleksekilli bolunmus olub iri payciqla qurtarir Cicekleri tek duzgun olmayan eyilmis uzun cicek ayaqcigindan ibaretdir Kasacigi 5 xetti nestervari yarpaqciqlardan esasi firli disciklerden 2 yuxari yumurtasekilli 2 yan ellipssekilli goyumtul benovseyi asagi hissesi ise iri dairevi tozcuqdan ters ucbucaqseklli sari ve kenarlari benovseyi renglidir Col benovsesinin ciceyinin kenarlari kicik kasaciq lecekleri uzun olmayan yuxari lecekleri ag ortasindakilar ise parlaq sari olur May ayindan sentyabr ayina qeder cicekleyir 3 Zeif iyli ozunemexsus sirin dadli ve seliklidir Mese ve talalarda cemeklik ve collerde tepeciklerde pohreliklerde alaqotu olan bostanlarda yol kenarlarinda rast gelinir Cicekleme zamani may iyun toplamaq lazimdir Iti bicaq ve oraqla 5 10 sm hundurlukde kesilerek toplanilir Xammal toplandiqdan sonra gunesli havada cardax ve diger qapali yerlerde qurudulmalidir Suni qurudulma 40oS temperaturda quruducu skafda aparilmalidir Quru xammalin cixim faizi 20 22 olur Quru yerlerde qablasdirilmis kiselerde 3 il saxlanilir 4 Terkibi ve tesiri RedakteTerkibinde askorbin tursusu salisil tursusu 0 087 selik 9 5 ursol tursusu karotinoidler saponinler aci maddeler qan tezyiqini asagi salan maddeler flavonoidler rutin violantin C qlukozidler viteksin izoviteksin orientin izoorinetin vionaltin vicetin 2 antosian salisil tursusunun metil efiri karotinoidler saponinler ve selik 25 vardir Ciceklerinde efir yagi ve antosian qlukozidleri vionaltin delfidinin 3 qlukozid peonidin 3 qlukozid koklerinde ise az miqdarda alkoloidler vardir 5 Oskurekkesici ve sidikqovuvu dermandir Otunun terkibinde karotinoidler askorbin tursusu selik salisil ursol tursulari flavonoidler saponinler ve diger fenol birlesmeleri vardir Kokunde vieloemadin alkaloidi oldugundan qebulu zamani qusma yaradir Xammali bitkinin yerustu orqanlaridir Xammalindan mehlul ve ekstrakt hazirlanir ki oskurekkesici ve sidikqovucu madde kimi muveffeqiyyetle tetbiq edilir Agciyer ve yuxari teneffus yollarinin iltihabi xesteliklerinde burun udlaq xestelikleri xususen difteriyada oskurekkesici derman kimi istifade olunur Boyrek ve sidikcixarici yollarinin xesteliklerinde sidikqovucu ve iltihabsorucu derman kimi muveffeqiyyetle istifade olunur Terqovucu ve qan temizleyici oynaq deri xesteliklerinde frunkulyoz sepki diatez ve ekzema xesteliklerinde tetbiq edilir Oynaq ve deri xesteliklerinde vanna kimi xarice tetbiq edilir Otunun demlemesi oskurekkesici sidikqovucu oldugundan difteriya ve bronxit zamani istifade edilir Son zamanlar bitkinin farmakoloji tedqiqatinda onun allergiya eleyhine aktivliyi askar edilmisdir Terkibinde bioloji aktiv maddelerin cox olmasi onun kosmetologiya sahesinde de muveffeqiyyetle istifade olunmasina zemanet verir Bele ki demlemesini uze islatma seklinde qoymaqla sifetde ve sacda yagli seborreyani siyrintilari ve irinli yaralari mualice etmek mumkundur 6 1 2 xorek qasigi bitkini 500 ml qaynar suda demleyerek termosda qebul etmek lazimdir sutqaliq doza Mehlulu 10 0 200 0 1 xorek qasigi gunde 3 defe qebul edilmelidir 7 2 cay qasigi bitkini 250ml suda 5 deqiqe erzinde demlemek lazimdir Fincanla gunde 2 3 defe oskurek olarsa terkibine bal qarisdirmaq lazimdir qebul etmek lazimdir 24 saatdan cox muddete icmek meslehet deyil Xalq tebabetinde nevroz urekdoyunme ve halsizliqda istifade olunur 8 Eks gosteris Qlomerulonefrit hepatit Istinadlar Redakte Nureddin Eliyev Azerbaycanin derman bitkileri ve fitoterapiya Baki Elm 1998 Elsad Qurbanov Ali bitkilerin sistematikasi Baki 2009 S C Ibadullayeva M C Qehremanova Bitkilerin Sirli Dunyasi Ot Bitkileri Baki 2016 s 333 S C Ibadullayeva M C Qehremanova Bitkilerin Sirli Dunyasi Ot Bitkileri Baki 2016 s 333 S C Ibadullayeva M C Qehremanova Bitkilerin Sirli Dunyasi Ot Bitkileri Baki 2016 s 333 S C Ibadullayeva M C Qehremanova Bitkilerin Sirli Dunyasi Ot Bitkileri Baki 2016 s 333 S C Ibadullayeva M C Qehremanova Bitkilerin Sirli Dunyasi Ot Bitkileri Baki 2016 s 333 S C Ibadullayeva M C Qehremanova Bitkilerin Sirli Dunyasi Ot Bitkileri Baki 2016 s 333 Ikilepeliler ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Menbe https az wikipedia org w index php title Cemenlik benovsesi amp oldid 6210164, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
_Viola_arvensis_-_flower_and_leaves.jpg.html){kind=link}
